به گزارش سرویس اقتصادی جام نیـوز، علی سعدوندی، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه گفت: از سال ۱۳۵۰ دولت وقت تصمیم گرفت درآمد ارزی حاصل از فروش نفت را در بودجه سالانه بیاورد و برای مصارف ریالی هزینه کند اما چون نمی‌توانست به کارمندن و پیمانکاران ارز بدهد بانک مرکزی مکلف شد ارز را بخرد و ریال را به دولت تحویل دهد که این منجر به رشد پایه پولی و تورم مزمن پنجاه ساله شده است.
وی ادامه داد: بودجه نفتی هم تورم زایی به همراه دارد و هم بیکاری. وقتی درآمد نفتی در بازار ارز داخلی توزیع می‌شود و به وفور ارز یافت می‌شود نرخ ارز به زیر نرخ تعادلی می‌رسد این باعث می‌شود به کالای خارجی یارانه داده شود و فرایند صنعت زدایی در کشور شکل گیرد بنابراین در بودجه نفتی انتخابی بین میزان تورم و میزان صنعت زدایی صورت می‌گیرد.
تبدیل کردن درآمد ارزی به ریالی هیچ فایده‌ای برای اقتصاد نداشته است
این کارشناس اقتصادی بیان کرد: درآمد ارزی و تبدیل کردن آن به ریال به طور کلی به ضرر اقتصاد بوده و هیچ فایده‌ای نداشته است اما دولت به شدت به آن وابسته است. نکته جالب آنجاست که وقتی درآمد ارزی قطع می‌شود شرایط اقتصادی بهتر می‌شود مثلاً در دوسال اخیر علی رغم اینکه تحریم‌ها مشکلات عدیده به وجود آورد اما میزان تولید شرکت‌های صنعتی بورسی به شرایط قبل از تحریم رسیده است و دلیل آن تضعیف جریان مخرب بیماری هلندی و نبود تزریق درآمد ارزی به اقتصاد ملی بود اما مجدداً قرار است که این کار صورت گیرد.
وی با بیان اینکه بودجه ارزی باید از بودجه ریالی جدا شود، اظهار داشت: باید عملاً دو بودجه به مجلس تقدیم شود و نرخ تسعیر ارز در بودجه صفر در نظر گرفته شود به این صورت هیچ پایه پولی به دلیل درآمدهای نفتی ایجاد نمی‌شود اگر این اتفاق رخ داد یکی از معضلات اقتصاد ایران که افزایش پایه پولی به دلیل افزایش ذخایر بانک مرکزی است حذف خواهد شد.این کارشناس اقتصادی با اشاره به آشکار شدن کسری بودجه در صورت خروج ارز نفتی از بودجه ریالی، تشریح کرد: کسری بودجه باید از طریق انتشار اوراق به همراه بازارسازی بانک مرکزی تأمین شود.
با عملیات بازار باز امکان انتشار ۵۰۰ هزار میلیارد تومان اوراق نیز وجود دارد
سعدوندی در پاسخ به این سوال که آیا بازار بدهی ظرفیت تأمین ۵۰۰ هزار میلیارد تومان برای تأمین کسری بودجه را دارد، گفت: بدون عملیات بازار باز این ظرفیت وجود ندارد و فضای سیاستی به دلیل افزایش نرخ از بین می‌رود اما در تمام دنیا که کسری بودجه را از محل بازار بدهی تأمین کردند بانک مرکزی به عنوان بازار ساز عمل کرده است. البته عملیات بازار بازی که در حال حاضر شکل گرفته است یک امر ظاهری است و معکوس اجرا می‌شود و باید مانند کشورهای دیگر دنیا به صورت جدی انجام شود.
این استاد دانشگاه در پایان خاطر نشان کرد: راهکار این است که بر مبنای درآمد ارزی پایه پولی ایجاد نشود بلکه مازاد درآمد ارزی صرف توسعه و مدرن سازی زیر ساخت‌های کشور هزینه شود و با پیمانکاران خارجی بهترین زیرساخت‌ها مانند ریل، بندر و … را بسازیم چرا که از منظر توسعه صنعت ریلی یکی از ضعیف‌ترین کشورها هستیم و باید با بالاترین کیفیت آن را توسعه دهیم.
مهر
2025
