به گزارش خبرگزاری فارس از بجنورد، کودک که بودیم به خانه مادربزرگ در روستا می‌رفتیم و به همراه او به باغ کنار خانه‌شان سری می‌زدیم تا برای پختن آش محلی بجنوردی، سبزی تهیه کنیم. قدیم‌ترها سبک زندگی این‌گونه بود و همه بجای سبزی‌های بسته‌ای از تولید به مصرف، سبزی تازه را از باغچه به سر سفره می‌بردند.
ماجرا به همین‌جا ختم نمی‌شد و بساط دورهمی خانم‌های کوچه به راه می‌شد تا سبزی‌ها را پاک کنند؛ شاید آن مواقع حریم شخصی تعریفی دیگر داشت و صمیمیت میان اهالی یک محله، آن‌قدری در ذوق می‌خورد که خود آن اهالی جزئی از حریم خانواده به‌حساب می‌آمدند که در خوشحالی و غم کنار هم بودند.
بعید است کسی این خاطرات را مرور کند و خواهان این نباشد که به آن سبک زندگی ایرانی اسلامی اصیل برگردد. زندگی در دهه‌های قبل جریان داشت و حالا به راکد بودن گرایش پیداکرده است.
امروزه شهرنشینی، وبال گردن جریان زندگی شده و گریزی از آن وجود ندارد اما لزوماً نیازی به اینکه تمام فرهنگ روستانشینی فراموش شود و دنیای مدرنیته جایگزین آن شود نیست، چه‌بسا بتوان همان فرهنگ را در شهر نیز احیا کرد.
خالی از لطف نیست که این رسوم فراموش‌شده را به خودمان یادآوری کرده و در پی احیای آن در جریان زندگی باشیم.
روستا که نباشد شهر درعذابست
در گزارش قبل گفته شد که سبک زندگی ۲۸ سرفصل مهم دارد و یکی از آن‌ها اقتصاد است. اگر بخواهیم در موضوع اقتصاد وارد بحث شویم بد نیست که قبل از آن موضوعی به نام روستانشینی و شهرنشینی را بررسی کنیم.
یکی از شاخصه‌های مهم غرب برای اینکه تمام کشورها را مطابق سیاست خود غربی کند و یا به گفته‌ی خودشان توسعه پیدا کند این است که مردم از روستانشینی دست برداشته و شهرنشین شوند. روستای مولد را به شهر مصرف‌کننده، روستای با اصالت را به شهر مقلد و تکرارکننده و روستای بانشاط و پرجمعیت را به شهر منزوی و بی‌روح تبدیل کند.
بلاتکلیفی به نام حاشیه‌نشینی!
ثمره فرار از روستا به شهر پدیده‌ای به نام حاشیه‌نشینی است که تکلیفش با خودش معلوم نیست و دچار سرگشتگی در هویت شده است.
معمولاً افراد حاشیه‌نشین کسانی هستند که می‌خواستند به دنیای مدرن ورود کنند لیکن چون تو آن‌هم پایی با آن را نداشتند دچار بازی دوسر باخت شده و سبک زندگی سالم خود را ازدست‌داده‌اند؛ درواقع رسیدن به هدف نامیسر و برگشت به اصالت، دور تصور می‌شود و به‌نوعی از روستا رانده و از شهر مانده‌اند.
اگر بخواهیم مرکز شهر بجنورد در خراسان‌شمالی را در نظر بگیریم اطراف این شهرستان مملو از مناطق حاشیه‌نشینی است که عموماً با آسیب‌های جدی اجتماعی مواجه‌اند اما قطعاً راه‌حل رهایی از این وضعیت اسف‌بار دست روی دست گذاشتن نیست!
گیریم که مسؤولین، کاری برای مسائل موجود انجام ندهند اما این موضوع چیزی از تکلیف آحاد مردم جامعه و نهادهای مختلف کم نخواهد کرد و خود مردم نیز باید وارد عرصه‌ی وظیفه‌شناسی شوند و تکلیف خود را در جامعه ایفا کنند.
طبق سرشماری سال ۱۳۹۰ میانگین جمعیت روستانشینی خراسان‌شمالی از کشور بیشتر است اما در سال‌های اخیر این معادله کمی متفاوت شده است.
به گفته معاون توسعه روستایی کشور درحالی‌که روستانشینی کشور ۲۶/۹ درصد بوده همین رقم در خراسان‌شمالی ۴۸/۳ درصد گزارش‌شده و جمعیت شهری آن ۵۱/۵ درصد است.
این حجم از روستانشینی در استان محروم ما تاکنون باید مرکز تولید کشور قرار می‌گرفت لکن این غربت باعث شده است که نه‌تنها از ظرفیت روستایی استفاده نشود بلکه روستاییان را از درآمد روستایی ناامید و به شهرها سوق دهد.
این در حالی است که استاندار سابق خراسان‌شمالی، محمدعلی شجاعی گفته است که باهمت روستاییان نرخ مشارکت اقتصادی در این استان ۵ درصد بیشتر از میانگین کشور است، اما دریغ که این ظرفیت‌ها، ناکام‌اند.
اقتصاد ایرانی اسلامی در انتظار همت مردم و مسئولان است
اگر بخواهیم مروری بر اقتصاد ایرانی اسلامی داشته باشیم می‌توان گفت نزدیک‌ترین اقتصاد به این فرهنگ، همان اقتصاد روستایی است که شاخصه‌های مهمی دارد و به هرکدام از آن‌ها باید در گزارشی مجزا پرداخته شود.
ابتدایی‌ترین مفاهیم اقتصاد که باید در سرتاسر جامعه اسلامی رونق بگیرد و به نظر نمی‌رسد که فقط وظیفه مسئولان باشد شامل مواردی همچون ربا، احتکار، غصب، تبذیر و اسراف، بخل، لقمه حرام، حرص و طمع و دیگر موارد است که به‌تفصیل باید راجع به آن صحبت کرد.
اگر بخواهیم به مفاهیم مدرن‌تر که شاید بیشتر وظیفه‌ی دولت باشد بپردازیم، می‌توان از اصطلاحاتی همچون بانکداری اسلامی، مصرف‌گرایی، اقتصاد مولد، تجمل‌گرایی، انضباط اقتصادی، عدالت اقتصادی، دانش‌بنیان و دیگر موارد یاد کرد.
اجرای این اقتصاد با این کیفیت به تلاش خود مردم و بعد مسؤولین بستگی دارد و البته رسانه و فرهنگ‌سازی نیز در این عرصه نقش مهمی دارد.
رفتار اقتصادی سالم، مقدمه‌ی اقتصاد قدرتمند است
ادوارد کارتاریت در کتاب اقتصادی خود می‌گوید: ساده‌ترین تعریفی که می‌توان از اقتصاد رفتاری ارائه داد این است که این شاخه از علم اقتصاد به مطالعه رفتار اقتصادی انسان و پیامدهای آن می‌پردازد. حتی رفتارهایی که در زندگی عادی و روزمره ما به صورتی تکرارشونده در جریان هستند.
در واقع اقتصاد رفتاری در ساده‌ترین وجهش در تلاش است تا بفهمد چرا مردم برای دوران بازنشستگی خود پس‌انداز می‌کنند، چرا به دنبال تحصیلات عالی می‌روند، ماشین‌های کهنه خود را می‌فروشند و ماشین نو می‌خرند یا حتی چرا قادر به ترک سیگار نیستند و هزاران رفتار روزمره دیگر.
رشته اقتصاد رفتاری در عصر امروز از رشته‌های پرداستانی است که می‌خواهد به انسان‌ها اقتصادی با روانشناسی مناسب معرفی کند.
اینکه این رشته در کشور ما چقدر موردتوجه قرارگرفته بماند اما به فرض مثال توجه لازم به آن صورت گرفت آیا با سبک غربی روانشناسی موجود در کشور می‌توان به سبک ایرانی اسلامی رفتار اقتصادی برسیم؟
لذا به نظر می‌رسد رسیدن به ایدئولوژی مناسب درزمینهٔ اقتصاد رفتاری مطابق سبک ایرانی اسلامی، جزو قدم‌های اولیه‌ی اصلاح اقتصاد است که بخشی از آن دولت برمی‌گردد و بخش مهم‌تر آن به مردم بازمی‌گردد.
وحید ارشدی، استاد رشته اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد نیز دراین‌باره گفت: سیر اقتصادی معمول، شامل مکتب اقتصادی، نظام سازی اقتصادی، رفتار اقتصادی بوده که مکاتب متشکل از اندیشمندانی هستند و بر اساس شرایط مکانی و زمانی نظام سازی کردند؛ سپس از دل نظام سازی، رفتار اقتصادی شکل‌گرفته است.
وی تصریح کرد: اسلام نیز آموزه‌هایی دارد که باید متخصصان آن را نظام سازی کرده و رفتار اقتصادی متناسب به بوم کشور روییدن بگیرد.
استاد رشته اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد افزود: اوایل انقلاب زحمات زیادی کشیده شد و آموزه‌ها توسط علمایی مانند علامه مصباح، شهید مطهری و غیره به مبنا رسید اما عده‌ای که باید نقش خود را در این نظام سازی ایفا می‌کردند دانش‌آموخته غرب بودند.
پول‌ها از خراسان‌شمالی جارو می‌شود
علی‌اصغر هدایتی، دبیر کمیسیون هماهنگی بانک‌های خراسان‌شمالی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در بجنورد اظهار کرد: بارها از زبان مردم، مسئولین، رسانه‌ها و نمایندگان مجلس راهکار افزایش منابع بانکی استان و به‌تبع رشد اقتصادی بیان‌شده است و اینکه گفته می‌شود اگر صنایع استان فقط خرید نیازمندی‌های خود را از استان انجام دهند، مشکلات بانکی استان حل خواهد شد، موضوع غلطی نیست.
دبیر کمیسیون هماهنگی بانک‌های خراسان‌شمالی اظهار داشت: بسیاری از صنایع خراسان‌شمالی هم‌اکنون حساب‌های بانکی و گردش مالیشان در خارج استان است و همین موضوع درنهایت به ضرر مردم تمام خواهد شد.
وی افزود: هم‌اکنون با توجه به بالا بودن نسبت مصارف به منابع در بسیاری از بانک‌های استان و الزام برای پرداخت وام در حوزه‌های مختلف مانند کشاورزی، مسکن، ازدواج و ...، بانک‌های استان تحت جریمه بانک مرکزی قرار می‌گیرند.
هدایتی گفت: بارها در جلسات مختلفی با استانداران مختلف و نمایندگان مجلس اعلام‌شده در استان‌هایی مانند خراسان‌شمالی که نسبت مصارف به منابع بالا است، بانک مرکزی باید خط اعتباری ویژه‌ای تعریف کند یا حداقل جرائم را حذف کند و باید از این موضوع دفاع شود.
وی در خصوص عملکرد برخی از بانک‌های خصوص نیز بیان داشت: برخی از بانک‌های خصوصی در استان با ارائه سودهای آن‌چنانی، مردم را جهت سپرده گزاری در بانکشان راقب کرده و همه سپرده‌ها را در حساب‌های سایر استان‌های بزرگ تجمیع می‌کنند و حجم عظیمی از گردش مالی که می‌تواند در استان شکل‌گرفته و باعث ارائه تسهیلات به مردم شود، از استان خارج می‌شود.
عدم وجود زنجیره تولید؛ بلای جان اقتصاد خراسان‌شمالی
خراسان‌شمالی در موضوع کشاورزی و دام‌پروری از نبود زنجیره تولید رنج می‌برد. هم‌اکنون با داشتن جمعیت بسیار مناسب روستایی و داشتن زمین‌های مستعد کشاورزی و وجود دام‌های مولد٬ اقتصاد کشاورزی خراسان‌شمالی جایگاه چندانی در کشور ندارد. در تک محصولاتی نظیر انگور و یا زعفران خراسان‌شمالی می‌تواند جزو قطب‌های کشاورزی و باغداری استان باشد که متأسفانه عدم وجود زنجیره تولید و صنایع تبدیلی٬ این فرصت بسیار بزرگ را از استان گرفته است.
امان‌الله حسین پور نماینده مردم اسفراین در مجلس و عضو کمیسیون کشاورزی در گفت‌وگو با خبرنگاران و در این رابطه اظهار کرد: به بخش کشاورزی استان خراسان‌شمالی از سوی وزارت جهاد کشاورزی به‌خوبی توجه نشده است.
وی افزود: کمک به زنجیره زعفران و انگور باید به اولویت اساسی وزارت جهاد کشاورزی در خراسان‌شمالی تبدیل شود که متأسفانه در این زمینه تاکنون شاهد اقدامات جدی نبوده‌ایم.
نماینده مردم اسفراین گفت: وضعیت صنایع تبدیلی حوزه کشاورزی استان مطلوب نیست و بالای ٩ درصد محصولات بخش کشاورزی استان خام فروشی می‌شود زنجیره تولید چند محصول اصلی کشاورزی در خراسان‌شمالی با دستور وزارت جهاد کشاورزی ایجاد شود.
یکی از اولین و ابتدایی‌ترین اقداماتی که یک مدیر ارشد استانی باید انجام دهد، تغییر سریع و بدون تعارف بانیان وضع موجود و مخصوصا معاونان اقتصادی دولت قبل و استفاده از ظرفیت نخبگانی و انقلابی برای حضور در میدان اقتصاد است، اما با مراجعه به کادر اقتصادی دولت در خراسان‌شمالی با تغییرات اندکی در این رابطه روبه‌رو خواهیم شد.
معاونت اقتصادی استانداری خراسان‌شمالی که باید شخصی پرانرژی، انقلابی و همراه دولت باشد، اما با نگاه به عملکردش خواهیم دید نه توان همراهی باسیاست‌های این دولت را دارد و نه توان ارتباط با مردم و صاحبان کسب‌وکار.
البته ناگفته نماند همان تغییرات اندک در کادر اداری دولت در استان نیز چنگی به دل نمی‌زند و شاید حاصل اجماع‌های بیهوده و نامیمونی باشد که صرفاً منافع افرادی را در آینده کارشان تأمین می‌کند.
خراسان‌شمالی و رفتار اقتصادی کمرشکن!
استان نقلی و کوچک شرق کشور که به نظر می‌رسد باید بیش‌ازپیش، سنت‌ها و تولید محور بودن خود را حفظ کند، شاید جزو مصرف‌کننده استان‌ها باشد و تجمل‌گرایی و اقتصاد غیرمولد با نگاهی گذرا به بازار نه‌چندان بزرگ خراسان‌شمالی مشهود است.
در خصوص تک‌تک رفتار اقتصادی این استان می‌توان بحث و بررسی کرد و به‌مرور راجع به آن صحبت کرد لکن اگر این سخن‌ها در سطح سخن باقی بماند و همت خود مردم استان برای تغییر رفتار اقتصادی نباشد حتی اگر بهترین اقتصاد جهان را داشته باشیم هم کار به‌جایی نمی‌رسد.
لذا تمامی افراد جامعه از نهادها، دولت، مردم و رسانه‌ها باید تمرکز خود را بر روی فرهنگ‌سازی درزمینهٔ رفتار اقتصادی ایرانی اسلامی بگذراند، امید است که در این مسیر با دولت انقلابی فعلی و مردم بتوان به هدف معطوف به تفکر مهدوی و دولت جهانی ایشان نزدیک شویم.
انتهای پیام/ج/ی/ ت 853
