به گزارش مشرق، چند هفته است که تهران محل رفت و آمد سران سه کشور آسیای میانه است. «امامعلی رحمان» رئیس جمهور تاجیکستان اولین رئیس جمهور این منطقه بود که به ایران سفر کرد و پس از آن هم «سردار بردی محمداف» رئیس جمهور ترکمنستان و در نهایت هم «قاسم ژومارت توکایف» رئیس جمهور قزاقستان به تهران آمدند. از دیگر سو قرار است «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه آخر هفته در پاسخ به دعوت حسین امیرعبداللهیان به تهران سفر کند.
* ایران مجددا جایگاه خودش را به عنوان هاب ترانزیتی منطقه به دست می‌آورد
در همین خصوص «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی دستگاه دیپلماسی روز دوشنبه ۳۰ خرداد ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران درباره تحرکات دیپلماتیک طی دو هفته اخیر گفت: جمهوری اسلامی ایران مجددا جایگاه خودش را به عنوان هاب ترانزیتی منطقه به دست می‌آورد. اولین انتقال محموله قزاقستان از طریق ریل و از مسیر ایران با قرار گرفتن ترکمنستان و ترکیه در مسیر این خط ریلی، عملیاتی شده و کانتینر کالاها از قزاقستان می‌توانند از مسیر ریلی منتقل شود. از طرف دیگر در کریدور شمال - جنوب با برخی اقدامات انجام شده، اولین محموله‌ها به صورت کانتینری و ترکیبی از طریق دریا منتقل شده است. مسیر شمال - جنوب و مسیر شرق - غرب و مسیرهای جاده‌ای دیگر در حال فعال سازی است و یا فعال شده‌اند. در سفر رئیس جمهور قزاقستان متعاقب سفر رئیس جمهور ترکمنستان و همچنین رئیس جمهور تاجیکستان تلاش کردیم حلقه اتصالات منطقه‌ای را تکمیل کنیم، چه در حوزه اتحادیه اقتصادی اوراسیا، اکو و شانگهای. الان هدفگذاری برای ارتقای روابط با قزاقستان از نیم میلیارد دلار کنونی به سه میلیارد دلار است که افزایش قابل توجهی است و پویایی را در حوزه دیپلماسی اقتصادی و منطقه‌ای می‌طلبد و این موارد ادامه دارد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی همچنین از سفر سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه به تهران در آخر هفته خبر داد و گفت: آخر هفته میزبان آقای لاوروف خواهیم بود تا بتوانیم همکاری‌ها را با منطقه اوراسیا و قفقاز گسترش دهیم.
* تمایل تاجیکستان، قرقیزستان، قزاقستان، ازبکستان و ترکمنستان برای مشارکت در پروژه بندر چابهار
«مهدی صفری» معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه نیز نهم خرداد ماه در پاسخ به این پرسش که از تمایل تاجیکستان، قرقیزستان، قزاقستان، ازبکستان و ترکمنستان برای مشارکت در پروژه بندر چابهار و مکان یابی برای تزانزیت کالاهایشان خبر داد و گفت: نه فقط تاجیکستان، بلکه قرقیزستان، قزاقستان، ازبکستان و ترکمنستان همه برای مشارکت در پروژه بندر چابهار ابراز تمایل کردند و از مکان‌ها هم بازدید کردند. قرقیزستان و قزاقستان مکان را دیده‌اند که بتوانند برای خودشان ایستگاه‌هایی درست کنند که بار آنها که به آنجا می‌آید و از آن طریق این بار ترانزیت شود. فقط تاجیکستان نیست، بلکه بقیه هم هستند و وزیر راه قرقیزستان دو بار به چابهار سفر کرد. مقامات این کشورها به چابهار رفتند و در حال صحبت با بنادر و کشتیرانی هستند که مکان‌هایی را در اختیار آنها بگذارند که بارهای آنها به صورت ترانزیت و رفت و برگشت جا به جا شود.
هفتم خرداد ماه و پیش از سفر امامعلی رحمان، «مظفر حسین‌زاده»، معاون وزیر امور خارجه جمهوری تاجیکستان در تهران با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه دیدار کرد. امیرعبداللهیان در این دیدار ضمن ابراز خرسندی از سفر رئیس جمهور تاجیکستان به تهران، این سفر را در توسعه روابط دو کشور پر اهمیت خواند و خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران و جمهوری تاجیکستان از اشتراکات فراوان تاریخی، تمدنی، فرهنگی و زبانی برخوردارند و این ظرفیت عظیم زمینه ساز گسترش هر چه بیشتر روابط بین دو کشور دوست و برادر خواهد بود. معاون وزیر امور خارجه تاجیکستان نیز با تاکید بر اهمیت روابط دو کشور در زمینه‌های مختلف، آمادگی تاجیکستان برای توسعه بیش از پیش روابط با جمهوری اسلامی ایران را اعلام کرد.
* سفر رحمان به تهران بعد از ۹ سال
هشتم خرداد ماه امامعلی رحمان رئیس جمهور تاجیکستان بعد از ۹ سال به تهران آمد و در بدو ورود مورد استقبال علی اکبر محرابیان وزیر نیرو قرار گرفت. نهم خرداد ماه نیز رحمان در مجموعه سعدآباد مورد استقبال رسمی رئیسی قرار گرفت. رئیس‌جمهور در نشست خبری با رئیس‌جمهور تاجیکستان، گفت: با توجه به مشکلاتی که به وجود آمده بود در سفری که اخیرا بنده در ابتدای دولت به تاجیکستان داشتم، هم برای اجلاس شانگهای و هم دیدار دوجانبه که این سفر برای روابط بین دو کشور نقطه عطفی بود.
رئیس جمهور گفت: امروزه روابط بین دو کشور متحول شده و طوری شده است که در روابط تجاری حجم مبادلات به چهار برابر رسیده است. همچنین در حوزه‌های مختلف نیز گام‌های بسیار خوبی برداشته شده است به ویژه تفاهنامه‌هایی که در دوشنبه امضا شده است. رئیسی بیان کرد: امروز با سفر آقای امامعلی رحمان به ایران و امضای تفاهنامه‌های جدید بین دو کشور، بنده تردید ندارم که گام بلندی در جهت روابط بین دو کشور برداشته خواهد شد.
رئیس‌جمهور تاجیکستان هم در نشست خبری با رئیسی گفت: به دنبال راه‌هایی برای تحکیم و توسعه مناسبت‌های فراگیر و تأمین گسترش آنها گام برخواهیم داشت. وی همچنین گفت: تاجیکستان علاقه‌مند است از ظرفیت‌های بندر چابهار و بندرعباس برای حمل و نقل بهره مند شود.
در این سفر ۱۷ سند همکاری در حوزه‌های مختلف از جمله سیاسی، اقتصادی، تجاری و گردشگری بین ایران و تاجیکستان به امضا رسید.
امامعلی رحمان نهم خرداد ماه نیز با محمدباقر قالیباف دیدار کرد و رئیس مجلس در این دیدار گفت: تاجیکستان به عنوان یک کشور همسایه، همزبان، هم تمدن و هم فرهنگ، یکی از اولویت‌های جمهوری اسلامی ایران برای گسترش همکاری‌های دوجانبه است. وی افزود: امیدوارم در آینده نزدیک شاهد رشد تعاملات اقتصادی دو کشور به ویژه با فعال شدن بخش خصوصی باشیم.
رئیس جمهور تاجیکستان نهم خرداد ماه نیز به دیدار مقام معظم رهبری رفت و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این دیدار با اشاره به اشتراکات عمیق تاریخی، دینی، فرهنگی و زبانی ایران و تاجیکستان، دو کشور را همچون خویشاوند و برادر خواندند. ایشان با تأکید بر اینکه یکی از عرصه‌های همکاری و همفکری بین ایران و تاجیکستان، مسائل منطقه و بویژه وضعیت افغانستان است، گفتند: نگرانی‌های ایران و تاجیکستان درباره افغانستان مشترک است و هر دو کشور از گسترش تروریسم و رشد گروه‌های تکفیری در این کشور نگران هستند و ما معتقدیم که آقایانی که اکنون در افغانستان برسر کار هستند باید بتوانند با یک حکومت جامع و فراگیر از همه گروه‌ها استفاده کنند.
علی اکبر ولایتی مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل در این باره در خصوص سفر رئیس جمهور تاجیکستان به تهران گفت: جمهوری اسلامی ایران از ابتدا به توسعه روابط همه جانبه با کشورهای همسایه و همچنین آسیای میانه و قفقاز توجه ویژه داشته و به ویژه در چارچوب اصل افتخارآفرین نه شرقی نه غربی، سیاست‌های خود را طراحی و اجرا کرده است.
* رئیس جمهور ترکمنستان در تهران/ دعوت از رئیسی برای حضور در نشست سران خزر در عشق آباد
۲۴ خرداد ماه سردار بردی محمداف رئیس جمهور ترکمنستان که سال گذشته عهده‌دار این سمت شد، با استقبال رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی به تهران آمد و ۲۵ خرداد ماه مورد استقبال رسمی رئیسی در مجموعه سعدآباد قرار گرفت.
بردی محمداف پیش از ظهر چهارشنبه ۲۵ خرداد به دیدار مقام معظم رهبری رفت و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این دیدار، گسترش و تعمیق هر چه بیشتر روابط را کاملاً به نفع هر دو کشور دانستند و گفتند: سیاست دولت جمهوری اسلامی ایران، گسترش روابط با کشورهای همسایه است و این، سیاستی کاملاً درست است. ایشان با تأکید بر اینکه لازمه عبور از موانع منوط به عزم و اراده جدی دو کشور برای گسترش روابط است، افزودند: البته روابط دوستانه بین ایران و ترکمنستان مخالفانی در سطح منطقه و بین‌الملل دارد، ولی باید بر موانع فائق آمد. باید کمیسیون همکاری‌های مشترک بین دو کشور به صورت جدی فعال باشد و با پیگیری مستمر، توافق‌ها به سرانجام برسند.
سردار بردی محمداف رئیس‌جمهور ترکمنستان هم در این دیدار گفت: اولویت دولت ترکمنستان گسترش روابط با همسایگان است و تلاش داریم با توجه به اسناد همکاری که امروز امضاء شد، روابط خوب دو کشور را در حوزه‌های مختلف به‌ویژه گاز، برق و حمل و نقل کالا و همچنین اجرای طرح‌های بزرگ بیش از پیش تحکیم ببخشیم.
رئیس‌جمهور ترکمنستان با اشاره به سی‌امین سالگرد روابط دو کشور خطاب به رهبر انقلاب گفت: از طرف خود و همچنین ملت ترکمنستان از جنابعالی به دلیل حمایت‌های همیشگی از تعمیق روابط ایران و ترکمنستان تشکر و قدردانی می‌کنم.
در سفر رئیس جمهور ترکمنستان به ایران مقامات ارشد دو کشور در حضور روسای جمهور، ۹ سند همکاری در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، تجاری، حمل و نقل، سرمایه‌گذاری، تکنولوژی‌های نوین، محیط زیست، ورزشی، انرژی، قضایی، آموزشی و تحقیقاتی و گردشگری را به امضا رساندند.
رئیس جمهور ترکمنستان در نشست خبری مشترک با همتای ایرانی از رئیسی برای حضور در ششمین نشست سران کشورهای حاشیه خزر در عشق آباد دعوت کرد.
رئیسی هم در این نشست با بیان اینکه همکاری با کشورهای دریای خزر یکی از اولویت‌های سیاست خارجی ایران است، افزود: ما از اجلاس آینده که قرار است به میزبانی ترکمنستان برگزار شود، استقبال می‌کنیم، حتما همکاری‌های ایران و ترکمنستان منتهی به همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد شد. وی افزود: باید در حوزه‌های اقتصادی، تجاری، آب، برق و گاز بین دو کشور همکاری‌های بیشتری صورت گیرد و تفاهمنامه ها و قراردادهای دو کشور به سطح بسیار بالاتری ارتقا پیدا کند.
سردار بردی محمداف همچنین با محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی دیدار کرد و در این دیدار گسترش و تعمیق روابط دوجانبه را برای ترکمنستان بسیار مهم توصیف کرد و گفت: گسترش همکاری‌ها و مناسبات با همسایگان از اولویت‌های جمهوری ترکمنستان است از این رو به عنوان رئیس جمهور، اولین سفرهای خود را با اولویت همسایگان به ویژه ایران قرار دادم. امروز افتخار ملاقات با رهبر جمهوری اسلامی ایران را داشتم و از بیانات ایشان استفاده کردم؛ همچنین توافقنامه‌های متعددی بین دو طرف به امضا رسید که امیدوارم نقش مهمی در توسعه روابط ایفا کند.
در همین ارتباط نیز «سیدمحمد حسینی» معاون پارلمانی رئیس جمهور در برنامه تلویزیونی کنکاش به سفر رئیس جمهور به ترکمنستان اشاره کرد و گفت: ما اشتراکات بسیار زیادی با ترکمنستان داریم؛ خیلی از مردم ما ترکمن هستند، اما در گذشته روابط با این کشور تعطیل شده بود و این موجب شده بود ترکمنستان با پیوستن ما به سازمان شانگهای مخالف باشد، ولی امروز می‌بینیم چه ارتباط خوبی بین ایران و ترکمنستان به واسطه تلاش دولت ایجاد شده است. در پنج سفری که رئیس جمهور به کشورهای همسایه داشت، توافق‌های بسیار خوبی صورت گرفته و روسای جمهور کشورها نیز متقابلا به ایران آمدند و سندهای خوبی برای همکاری امضا شد که بحث قرارداد سه جانبه بین ایران، ترکمنستان و آذربایجان برای بحث سوآپ گازی یکی از این اتفاقات است.
حسینی تصریح کرد: یک بازار ۶۰۰ میلیونی اطراف ما وجود دارد که ما با وجود این ظرفیت عظیم می‌توانیم کارهای بزرگی را انجام دهیم و دولت در تلاش است از این ظرفیت استفاده کند.
«رشید مردوف» وزیر خارجه ترکمنستان ۲۹ خرداد در گفت‌وگوی تلفنی با امیرعبداللهیان ضمن تکرار دعوت از رئیس جمهور ایران برای حضور در اجلاس سران خزر، سفر رئیس جمهور ترکمنستان به تهران را سرآغاز فصل نوینی از روابط دو کشور خواند.
البته امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در دیدار همتای ترکمنستانی پیش از سفر رئیس جمهور این کشور به تهران، بر اهمیت سفر رئیس جمهور ترکمنستان به تهران در سی‌امین سالگرد برقراری روابط بین دو کشور تأکید کرده بود.
* توکایف در تهران
دوم خرداد ماه «عادل تورسانف» معاون وزیر خارجه قزاقستان که به تهران سفر کرده بود با «علی باقری» معاون سیاسی وزارت امور خارجه دیدار کرد و باقری در این دیدار با اشاره به سیاست دولت سیزدهم در خصوص اولویت روابط با همسایگان اعلام کرد: حوزه‌های بسیاری برای توسعه مناسبات دو کشور به خصوص در ابعاد سیاسی، اقتصادی و منطقه‌ای وجود دارد و خوشبختانه این مناسبات می‌تواند به طور قابل توجهی به تقویت صلح و ثبات در منطقه کمک کند. باقری ضمن اعلام آمادگی دولت جمهوری اسلامی ایران برای میزبانی و برگزاری هر چه موفق‌تر سفر رئیس جمهور قزاقستان به تهران، بر استفاده از این فرصت برای نهادینه‌سازی روابط دو کشور و تنظیم قراردادهای همکاری تأکید کرد.
عادل تورسانف نیز با اشاره به سفر آتی رئیس‌جمهور این کشور به ایران آن را سفری مهم در تنظیم روابط دو کشور توصیف و تأکید کرد که این سفر به توافقات مهمی به ویژه در حوزه اقتصادی منجر خواهد شد.
و بالاخره، «قاسم ژومارت توکایف» رئیس جمهور قزاقستان به تهران آمد.
در سفر رئیس جمهور قزاقستان به تهران که یکشنبه ۲۹ خردادماه و با استقبال سیدجواد ساداتی نژاد وزیر جهاد کشاورزی انجام شد، ۹ سند همکاری در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، تجاری، حمل و نقل، سرمایه‌گذاری، تکنولوژی‌های نوین، محیط زیست، ورزشی، انرژی، قضایی، آموزشی و تحقیقاتی و گردشگری و یک سند ۲۰ ساله همکاری بین دو کشور در حضور سید ابراهیم رئیسی و قاسم ژومارت توکایف روسای جمهور دو کشور امضا شد.
همچنین در مراسمی با حضور روسای جمهور ایران و قزاقستان ترانزیت تمام‌ریلی قزاقستان از مسیر ایران به اروپا آغاز شد و اولین قطار کانتینری قزاقستان برای ترانزیت به اروپا از کریدور ایران به راه افتاد. رئیسی در این مراسم سفر رئیس جمهور قزاقستان به تهران را نقطه عطف و گامی بلند در مسیر ارتقای روابط دو کشور توصیف کرد.
رئیس جمهور قزاقستان در نشست خبری مشترک با رئیسی گفت: هر دو طرف علاقه‌مند استفاده از ظرفیت ترانزیتی هستند و در این راستا کریدورهایی که شرق به غرب و شمال و جنوب را به هم متصل می‌کنند، اهمیت ویژه‌ای دارد. ایران یک مرکز تمدن باستانی و یک شریک مهم در جهان اسلام است و ایران و قزاقستان در کنار دریای خزر دوست یکدیگر هستند.
سید ابراهیم رئیسی هم ۲۹ خرداد در نشست خبری با قاسم ژومارت توکایف با بیان اینکه در ۳۰ سال گذشته روابط خوبی با کشور همسایه و دوست خود قزاقستان داشتیم، اما این روابط کافی نبوده به ظرفیت‌های موجود بین دو کشور اشاره کرد و افزود: روابط تجاری دو کشور در این چند ماهه اخیر بیش از ۵۰ درصد افزایش پیدا کرده و سطح این روابط حتما می‌تواند، بیش از این افزایش پیدا کند و می‌توانیم حجم مبادلات در سطح فعلی را در گام اول تا سه میلیارد دلار افزایش دهیم.
رئیسی خاطرنشان کرد: مصمم هستیم علاوه بر روابط دوجانبه، روابط منطقه‌ای دو کشور را نیز گسترش دهیم. برای جمهوری اسلامی ایران همکاری با همسایگان در دریای خزر در اولویت است و قصد افزایش همکاری‌ها در این زمینه را داریم. اتفاق نظر داریم که حضور بیگانگان در منطقه امنیت ساز نیست و مشکلات بسیاری ایجاد خواهد کرد. همچنین باور داریم مسؤولان منطقه می‌توانند مسائل منطقه را حل کنند و گره منطقه به دست خود منطقه باز می‌شود.
رئیسی همچنین گفت که در پاسخ به دعوت رسمی همتای قزاقستانی در زمان مناسب به این کشور سفر خواهد کرد.
قاسم ژومارت توکایف رئیس‌جمهور قزاقستان به همراه رئیسی از دستاوردهای شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی بازدید کرد.
رئیس جمهور قزاقستان همچنین در محضر مقام معظم رهبری حضور یافت و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این دیدار با اشاره به پیوندهای عمیق تاریخی و فرهنگی بین ایران و قزاقستان، بر لزوم گسترش بیش از پیش همکاری‌های دو کشور در عرصه‌های مختلف به ویژه همکاری‌های منطقه‌ای تأکید کردند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، هماهنگی در زمینه مسائل سیاسی و اقتصادی را برای گسترش روابط ضروری خواندند و با تأکید بر لزوم فعال شدن کمیسیون مشترک خاطرنشان کردند: دو طرف باید برای پیگیری توافق‌ها و اجرایی شدن آنها تلاش مضاعفی انجام دهند.
گفتنی است، نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم ۲۹ فروردین ماه لایحه موافقتنامه معاضدت حقوقی متقابل در امور مدنی بین ایران و قزاقستان را به تصویب رسانده بودند.
