به گزارش خبرنگار مهر، دومین نشست خبری نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران پیش از ظهر امروز دوشنبه (۲۹ دی ۱۳۹۹) با حضور محسن جوادی معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، رمضانعلی سبحانی‌فر مدیرعامل شرکت ملی پست ایران، ایوب دهقانکار رئیس نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران و مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، حجت الله صیدی مدیرعامل بانک صادرات ایران، هومان حسن‌پور رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران و اصحاب رسانه برگزار شد.
در ابتدای این نشست، ایوب دهقانکار گفت: نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران قرار بود از ۲۶ فروردین ماه تا ۵ اردیبهشت ماه در مصلی امام خمینی (ره) برگزار شود اما با توجه به شیوع ویروس کرونا و اثراتی که بر همه فعالیت‌های اجرایی کشور داشت شورای سیاست‌گذاری در ۲۸ تیرماه سال ۱۳۹۹ اعلام کرد که سی و سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار نخواهد شد.
رئیس نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران ادامه داد: پس از آن، قرار شد فرآیندهای حمایتی از صنعت نشر کشور ادامه داشته باشد. برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران یکی از برنامه‌های حمایتی بود که در دستور کار معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفت. لذا برگزاری اولین نمایشگاه مجازی کتاب را پیش گرفتیم که جایگزین نمایشگاه کتاب فیزیکی نخواهد بود.
دهقانکار با بیان اینکه آئین افتتاح نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران فردا با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار می‌شود، گفت: اول بهمن ماه نمایشگاه مجازی کتاب تهران آغاز به کار خواهد کرد. خانه کتاب و ادبیات ایران به عنوان مجری برگزاری این رویداد فرهنگی چهار ماه زمان داشت که در این مدت، با وجود شرایط خاص کرونا و محدودیت‌های ناشی از آن، ادغام مؤسسات زیر مجموعه معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اجرای فعالیت‌های معمول این مجموعه شامل برگزاری دو طرح حمایتی از کتابفروشان، بیست و هشتمین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، سیزدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد، هفدهمین دوره جشنواره نقد کتاب و پانزدهمین دوره جشنواره بین‌المللی شعر فجر و… برنامه‌ها و فعالیت‌های برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب را دنبال کند.
وی عنوان کرد: در این مدت ۲۱ اطلاعیه با موضوع نمایشگاه مجازی کتاب تهران منتشر شد. ۸ فیلم آموزشی برای ناشران تهیه کردیم و ۹۷ خبر از سوی ستاد خبری این رویداد فرهنگی منتشر شد. پاسخگویی به ۵۵ هزار تماس تلفنی در مرکز پاسخگویی نمایشگاه از موارد دیگری بود که در این مدت اجرا شد.
هزار و ۷۳۲ ناشر در نمایشگاه مجازی کتاب تهران ثبت نام کردند
دهقانکار آماری از میزان حضور و مشارکت ناشران در نمایشگاه مجازی کتاب تهران ارائه داد و گفت: در حوزه ناشران داخلی، هزار و ۷۳۲ ناشر در نمایشگاه مجازی کتاب تهران ثبت‌نام کردند. از این میان هزار و ۱۳۵ ناشر عضو سامانه پست شدند و هزار و ۱۵۲ ناشر فرآیند ویرایش اطلاعات خود را انجام دادند. ناشرانی که تاکنون عضو نشده‌اند، در مدت زمان باقی مانده در سامانه پست کتاب عضو شوند و فرآیند ویرایش اطلاعات خود را انجام دهند. ۱۸۰ ناشر خارجی با بیش از ۲۰ هزار عنوان کتاب شامل کتاب‌های زبان لاتین، عربی و… در این نمایشگاه مجازی شرکت کرده‌اند. در بخش بین‌الملل ۱۴۲ نهاد فرهنگی شامل ناشران، آژانس‌های ادبی و… حضور دارند و قرار است از حدود هزار و ۴۵۰ عنوان کتاب رونمایی شود و ۳۰ نشست بین‌المللی با حضور حدود ۱۸۰ سخنران داخلی و خارجی برگزار شود.
رئیس نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران با تاکید بر اینکه نمایشگاه مجازی کتاب تهران اولین تجربه ما در این حوزه است، گفت: تمام تلاش‌های خود را می‌کنیم تا نواقص به حداقل برسد و نباید تصور کنیم نمایشگاه مجازی جایگزین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به صورت فیزیکی است و با ریشه‌کن شدن کرونا، در سال‌های آتی نمایشگاه فیزیکی را برگزار خواهیم کرد.
دهقانکار برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران را به رغم کاستی‌ها، گام مهمی در تخصیص عدالت فرهنگی دانست و گفت: هیچ چیز برای ما به این اندازه‌ای که کودکان و خانواده‌های مناطق دورافتاده و محروم در استان‌ها و شهرهای مختلف با استفاده از ظرفیتی که ایجاد شده به کتاب دسترسی پیدا کنند، خوشایند نیست.
مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران به نقش رسانه‌ها در اطلاع‌رسانی و آگاهی‌دهی به مردم اشاره کرد وگفت: با کمک رسانه‌ها، مردم در جریان اخبار و رویدادهای نمایشگاه مجازی کتاب تهران قرار می‌گیرند. همچنین، تبلیغات این نمایشگاه در فضای محیطی در معابر و اتوبان‌ها در شهر تهران انجام خواهد شد و پیامک‌های انبوه برای اطلاع‌رسانی به مردم ارسال خواهد شد. ما در این مدت، نمایشگاه‌های مجازی کتاب در کشورهای مختلف را رصد کردیم و در تعدادی از آنها حضور فعالانه داشتیم. پلت‌فرم نمایشگاه مجازی کتاب تهران تحت وب است.
مردم را مطلع کنیم
در ادامه مراسم هومان حسن‌پور بیان کرد: معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سیستم‌های حمایتی را پس از برگزار نشدن نمایشگاه سی و سوم در نظر گرفت. نمایشگاه مجازی کتاب تهران یکی از این مواردی بود که در زمانی کوتاه حجم گسترده‌ای از کار انجام شد. اطلاع‌رسانی به مردم اولین کاری بود که باید در برگزاری اولین دوره نمایشگاه مجازی کتاب تهران انجام می‌شد و لازم است این امر از سوی رسانه‌ها محقق شود.
وی افزود: سطح توقع خودمان را از نمایشگاه مجازی کتاب تهران بر اساس نمایشگاه فیزیکی کتاب بنا نکنیم. نباید کاری کنیم که خستگی و زحمت برگزارکنندگان بر دوش آنها و مخاطبان بماند. در مقام قضاوت، انتقاد، پیشنهاد و… ابعاد کار را ببینیم و پیش‌داوری نکنیم. باید از نمایشگاه مجازی کتاب تهران بهره ببریم و مسائل را در مرحله اجرا تجزیه و تحلیل کنیم. برای اولین بار نمایشگاه مجازی کتاب تهران برگزار می‌شود؛ مسائلی از جمله تحویل کتاب در این رویداد فرهنگی مطرح است که به منظور در نظرگرفتن تسهیلاتی برای صنعت نشر شرکت ملی، پست ارسال کتاب‌ها را به عهده گرفت. قسمتی از موفقیت این رویداد فرهنگی به این باز می‌گردد که تمام کارها درست انجام شود و کتاب به دست مخاطب برسد تا اعتماد عمومی افزایش پیدا کند.
بسترهای بانک صادرات ایران بیش از حد نیاز در نظر گرفته شد
در ادامه، حجت الله صیدی، نمایشگاه مجازی کتاب تهران را یکی از مهمترین رویدادهای فرهنگی کشور دانست و گفت: این نمایشگاه جایگزین نمایشگاه بین‌المللی کتاب فیزیکی نیست اما برگزاری مجازی آن تجربه‌ای برای همه ما است تا در این فضا چراغ فرهنگ، کتاب و کتابخوانی را روشن نگهداریم. امسال با توجه به شرایط خاص شیوع کرونا زمینه‌ای ایجاد کردیم که حداکثر بستر الکترونیکی را برای تسهیل مبادله و خرید کتاب از سوی دانشجویان، طلاب، استادان دانشگاه، اهالی قلم و…در نمایشگاه مجازی کتاب تهران فراهم کنیم. همه کارها انجام شد و بستر بانک صادرات ایران در اپلیکیشن‌ها و درگاه‌های الکترونیکی برای برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران بیش از حد نیاز در نظر گرفته شد. این فعالیت‌ها استمرار دارند چرا که فرآیند کتاب خریدن و کتاب خواندن متوقف نمی‌شوند و همچنان خدمت جامعه فرهنگی خواهیم بود.
وی گفت: بانک صادرات ایران طرح طراوت را طرح اعتباری ویژه تولید می‌داند که از تقاضای کل شروع تا ماده اولیه ادامه دارد. بنا بر این است که اعتبار از خریدار کتاب شروع می‌شود و تا کسی که کاغذ را تأمین می‌کند و یا ناشری که با نویسنده ارتباط دارد و… ادامه می‌یابد. از این رو اعتباراتی را به دست اندرکاران نشر، چاپ و توزیع کتاب می‌دهیم. قرار است با این طرح در طول سال کل صنعت نشر کشور از کتابفروشان تا چاپخانه داران را پوشش دهیم.
کاهش هزینه نمایشگاه مجازی کتاب برای ناشران
در ادامه این نشست، رمضانعلی سبحانی فر مدیر عامل شرکت پست ملی ایران با تاکید بر اینکه شرکت ملی پست ایران در راستای تحقق ایجاد عدالت ارتباطی، در کنار مجموعه‌های فرهنگی قرار گرفت تا بتواند نقش خود را در زمینه عدالت فرهنگی ایفا کند، گفت: شرکت پست ملی ایران با تمام توان در کنار نمایشگاه مجازی کتاب تهران قرار گرفت تا به نحو شایسته نقش پشتیبانی را در این زمینه به عهده بگیرد. در نمایشگاه فیزیکی هزار و ۲۰۰ تا هزار و ۳۰۰ ناشر با پست همکاری داشتند، اما در نمایشگاه مجازی، میزان مشارکت ناشران افزایش یافته است که می‌تواند الگویی برای سایر نمایشگاه‌ها باشد چرا که نمایشگاه مجازی کتاب هزینه کمی برای ناشران خواهد داشت.
سبحانی فر با ابراز امیدواری از برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران عنوان کرد: تلاش می‌کنیم رضایت‌مندی مناسبی برای خریداران و ناشران ایجاد کنیم. بیش از ۱۲۰۰ دفتر ما در زمینه ارسال کتاب‌ها فعال شدند و با نصب پوستر در روستاها، برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران را اطلاع‌رسانی کردیم.
وی افزود: برای همکاری با ناشران و جمع‌آوری به موقع کتاب‌های بسته‌بندی شده، لیست ناشران را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفتیم و در اختیار باجه‌های سیار قرار دادیم. در نتیجه در مواردی که تجمع بیشتر است ماشین‌های سیاری در نظر گرفتیم تا به صورت سیار به انتشاراتی‌ها مراجعه کنیم. همکاران ما در زمان مشخص شده که به ناشران اعلام خواهیم کرد برای جمع‌آوری کتاب‌های بسته‌بندی شده مراجعه می‌کنند تا بسته‌ها به مرکز مبادلات ما ارسال شود.
ناشران از لفاف استاندارد استفاده کنند
سبحانی‌فر عنوان کرد: علاوه بر باجه‌های سیار، ماشین‌هایی برای تحویل کتاب از انتشاراتی در نظر گرفتیم تا کتاب‌ها به موقع به آدرس درج شده در پشت مرسوله ارسال شود. پس از تحویل بسته کتاب به باجه پستی پیامی به خریدار کتاب ارسال می‌شود که مرسوله در اختیار پست قرار گرفت. از این پس مسئولیت کتاب‌ها بر عهده پست است که سعی می‌کنیم با فواصل زمانی اعلام شده به دست مخاطب برسد. در استان‌ها نیز مدیران استانی با ناشران جلسات مختلفی برگزار کردند تا اگر نیاز به باجه‌های سیار باشد در اختیار آنها قرار دهیم ضمن اینکه ماشین‌هایی برای جمع‌آوری کتاب‌های ناشران تعیین کرده‌ایم. از ناشران تقاضا داریم از لفاف مناسب و بسته‌بندی‌های مناسب برای ارسال کتاب‌ها استفاده کنند تا مشکلی برای کتاب‌ها رخ ندهد.
مدیرعامل شرکت پست با اشاره به گرانی کارتن‌های عرضه شده به ناشران گفت: نمایشگاه مجازی کتاب تهران یک رویداد فرهنگی است که باعث شور و نشاط در جامعه می‌شود چرا که کتابخوانی ارتباط مستقیم با پویایی کشور دارد. بحث کارتن به پست مربوط نیست بلکه شرکت‌های کارتن ساز آن را تهیه و تولید می‌کنند و در اختیار ناشران قرار می‌دهند و عایدی برای شرکت پست ندارد. ما در طول سال برای ناشران ارسال کتاب داریم، اما متأسفانه برخی از آنها از لفاف‌های غیراستاندارد استفاده می‌کنند و موجب می‌شود به کتاب صدمه برسد. تأکید می‌کنم ناشران از لفاف استاندارد استفاده کنند. ما برای کاهش هزینه‌ها، لفاف نایلونی را در اختیار ناشران قرار می‌دهیم تا برای مرسولات کم حجم از آن استفاده کنند.
سبحانی فر بیان کرد: ما در تهران ۹ مرکز سیار قرار دادیم و در مراکزی که ناشران در آن منطقه تجمع دارند، ۶ دفتر پستی ثابت را معرفی کرده‌ایم تا جمع آوری از طریق ماشین‌ها صورت گیرد. در مراکز استان‌ها هم اگر نیاز باشد ماشین‌های سیار معرفی می‌کنیم. همچنین مجموعه‌های سیار را به تناسب حجم مرسولات افزایش خواهیم داد.
وی عنوان کرد: حدود ۱۲۰۰ ناشر در طول سال با شرکت پست همکاری می‌کنند و با ما در ارتباط هستند و حتی متصدی و پیک ما را می‌شناسند و کتاب ارسال می‌کنند، اما در این بین ۷۰۰ یا ۸۰۰ ناشر جدید در نمایشگاه حضور دارند که ما از آنها درخواست می‌کنیم یک روز مانده به نمایشگاه در سامانه تست انجام دهند تا مشکلی برایشان پیش نیاید.
سبحانی فر عنوان کرد: از ظرفیت روزهای تعطیل که حجم کاری پست کاهش پیدا می‌کند بیشتر استفاده خواهیم کرد و اعضا به صورت شیفتی در مجموعه حاضر خواهند بود. همچنین از ظرفیت بخش خصوصی و شرکت‌های تأمین‌کننده نیروی انسانی در صورتی که حجم مرسولات بالا باشد استفاده خواهیم کرد و در استان‌ها نیز از ظرفیت تاکسی‌ها که در طول سال با ما همکاری می‌کنند و آموزش دیده‌اند، استفاده می‌کنیم. در زمینه تسهیل نقل و انتقال وجه و یارانه دانشجویان، طلاب، استادان دانشگاه و اهل قلم بانک وظایف خود را انجام خواهد داد. تفاهم نامه امضاشده بین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بانک صادرات تنها مختص امروز نیست. ما پیش از این نیز همکاری‌هایی با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داشتیم و اختصاصاً برای این نمایشگاه کتاب در دو بخش با آنها همکاری خواهیم کرد.
در ادامه این آئین، محسن جوادی معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ضمن اشاره به امتیازهای نمایشگاه مجازی کتاب تهران گفت: در این نمایشگاه امکان مشاهده تازه‌های کتاب وجود دارد و مخاطبان می‌توانند بدون محدودیت زمانی و مکانی کتاب‌های مورد نظر خود را ببیند و خریداری کنند.
جوادی ادامه داد: در این نمایشگاه همچنین، امکان مبادله رایت، معرفی و رونمایی از کتاب و سخنرانی‌ها گفت وگوها فراهم شده است. هر چند ممکن است کاستی‌هایی داشته باشد که طبیعی است ما شجاعانه پیش می‌رویم تا در دوره‌های بعدی این کاستی‌ها را رفع کنیم.
معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره برگزاری نمایشگاه فیزیکی کتاب در ادیبهشت ماه سال آینده توضیح داد و گفت: با توجه به اینکه اواخر سال ۹۹، نمایشگاه مجازی را برگزار می‌کنیم و از سوی دیگر اردیبهشت‌ماه همزمان با ماه رمضان است، امکان دارد با تأخیر نمایشگاهی برگزار شود که قطعاً در اردیبهشت‌ماه نخواهد بود بنابراین سال بعد چه نمایشگاه فیزیکی و چه مجازی پس از اردیبهشت‌ماه برگزار خواهد شد تا به ناشران فرصت دهیم کتاب‌های تازه‌ای را ارائه دهند. ما منتظر می‌مانیم، ببینیم شرایط چگونه است، اگر امکان‌پذیر باشد، نمایشگاه را در بهار برگزار می‌کنیم اما اگر امکان نباشد به واسطه شرایط با تأخیر برگزار خواهیم کرد.
جوادی درباره میزان اعتبار درنظر گرفته شده برای اعتبار خرید کتاب گفت: ما علاقه‌مند هستیم یارانه افزایش پیدا کند اما با محدودیت در بودجه رو به رو هستیم و به سادگی نمی‌توانیم به ایده‌ها و آرمان‌های مطلوب مد نظر خودمان برسیم. با این وجود سعی کردیم یارانه اعتباری خرید برای دانشجویان، طلاب و اعضای هیأت علمی را افزایش دهیم.
