داستان حضور ورزشکاران ایرانی در آمریکا هم رفته‌رفته دستخوش تغییرات سیاسی می‌شود. بعد از آنکه آمریکا آن‌هم در دولت بایدن، ویزای علیرضا دبیر، رئیس فدراسیون کشتی ایران، برای سفر به این کشور را صادر نکرد، حالا خبر می‌رسد آن‌ها حاضر نشده‌اند به شهرام هروی، سرمربی تیم ملی کاراته ایران هم ویزا دهند. هرچند که جنس برخورد آمریکا با این دو ورزشکار سابق متفاوت است؛ ولی به نظر می‌رسد سایه تحریم‌های اعمال‌شده این کشور بر ایران، دامن ورزشی‌ها را بیش از هر زمان دیگری گرفته است.
قبل از مرور اتفاقی که برای علیرضا دبیر در راه سفر به آمریکا رخ داد، ابتدا بهتر است ماجرای صادرنشدن ویزا برای شهرام هروی بررسی شود. روز گذشته خبرگزاری ایسنا روی خروجی سایتش مطلبی در این زمینه گذاشت و نوشت که آمریکا به دو نفر از اهالی کاراته ایران برای حضور در رقابت‌های این کشور ویزا نداده است.
در بخشی از این گزارش آمده است: «اعضای تیم‌های ملی کاراته ایران برای دریافت روادید سفر به بازی‌های جهانی در بیرمنگام آمریکا، چندی پیش به سفارت آمریکا در ارمنستان رفتند. سید شهرام هروی، سرمربی تیم ملی کاراته، سید‌حسن طباطبایی، رئیس فدراسیون کاراته، به همراه ذبیح‌الله پورشیب در وزن ۸۴-، سجاد گنج‌زاده ۸۴+، بهمن عسگری ۷۵-، حمیده عباسعلی ۶۸+ و سارا بهمنیار در وزن ۵۵- کیلوگرم، به‌عنوان نمایندگان کاراته ایران در بازی‌های جهانی آمریکا، برای دریافت روادید عازم ارمنستان شدند؛ اما سفارت آمریکا در ارمنستان پس از مشاهده کارت پایان خدمت سربازی سرمربی تیم ملی، حتی از دریافت مدارک سید شهرام هروی خودداری کرد و به او اعلام کردند نمی‌توانیم برای شما کاری انجام دهیم! همچنین سفارت آمریکا از دریافت مدارک سید‌حسن طباطبایی، رئیس فدراسیون کاراته نیز خودداری کرد تا او نیز موفق به ارائه مدارک جهت دریافت ویزا نشود. پس از این اتفاق، فدراسیون کاراته مراتب اعتراض خود را به فدراسیون جهانی کاراته و مسئول برگزاری بازی‌های جهانی اعلام کرد؛ اما تاکنون هیچ پاسخی دریافت نکرده تا اعزام تیم به آمریکا در فاصله ۱۳ روز تا این بازی‌ها به، اما و‌اگر کشیده شود. البته ویزای ورزشکاران ایران نیز هنوز صادر نشده و با این شرایط مشخص نیست تیم‌های ملی عازم آمریکا خواهند شد یا خیر؟ مسابقات ورلد گیمز یا بازی‌های جهانی کاراته ۲۰۲۲، ۱۷ و ۱۸ تیرماه در بیرمنگام آمریکا برگزار می‌شود».
نکته‌ای که در این خبر به آن اشاره شده، داستان کارت پایان خدمت سربازی سرمربی تیم ملی کاراته است. اینجا برای اولین بار است که در رسانه‌ها به‌طور رسمی از این موضوع به‌عنوان یک مشکل یاد شده و کارت پایان خدمت دلیلی برای صادرنشدن روادید ذکر شده است. این موضوع به شایعاتی که از سال ۲۰۱۹ به این طرف برای خروج از ایران صورت گرفته، دامن زده و به نظر می‌رسد موردی که پیش‌تر عنوان و گفته شده بود آن‌هایی که کارت پایان خدمت سربازی را از ارگان سپاه دارند، برای سفر به آمریکا به مشکل برمی‌خورند، صحت دارد. در گزارش اخیر به این بند اشاره نشده که کارت پایان خدمت شهرام هروی چه مشکلی دارد؛ ولی به نظر می‌رسد این مورد برگرفته از همان شایعه است. با جست‌وجویی سریع و ساده درباره مشکلات کارت پایان خدمت برای خروج از ایران و البته سفر به آمریکا، سایت‌های مشاوره زیادی هستند که از این داستان به‌عنوان یک مشکل جدید، به‌ویژه از سال ۲۰۱۹ به این طرف یاد کرده‌اند.
در یکی از همین منابع به این موضوع به‌صورت کلی پرداخته شده و در سرفصلی تحت عنوان «تأثیر کارت پایان خدمت سپاه بر خروج مشمولان از کشور» این‌طور آمده است: «خدمت در ارگان نظامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به‌صورت امریه، نخبه یا نیروی ساده در حالت کلی برای اکثر کشور‌های جهان مانعی در پروسه اخذ ویزا محسوب نشده و تأثیر چندانی نیز بر شرایط سفر یا مهاجرت افراد نخواهد داشت. در‌این‌میان تنها کشوری که تا‌حدودی خدمت سپاه مهاجرت به آن را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، کشور آمریکاست. همان‌طور‌که می‌دانید این کشور عموما مقررات سخت‌گیرانه‌ای را درباره ایرانیان به اجرا گذاشته و یکی از مسائلی که همواره مورد توجه این کشور برای اعطای ویزا قرار می‌گیرد، ارگان خدمت افراد و نحوه همکاری با نیروی‌های نظامی است. تا پیش از سال ۲۰۱۹ چنانچه شما در سپاه خدمت می‌کردید، در جلسه مصاحبه سفارت، این شانس را داشتید تا خدمت خود در سپاه را تقسیم‌بندی سازمان نظام وظیفه عنوان کرده و در حقیقت نقش خود را در این امر بی‌تأثیر جلوه دهید. متأسفانه از سال ۲۰۱۹ با افزایش سخت‌گیری‌ها بر ارگان سپاه و قرار‌گرفتن این نهاد نظامی در لیست تحریم‌ها، شرایط اخذ ویزا برای مشمولانی که در این نهاد خدمت خود را به پایان رسانده باشند، با دشواری‌هایی همراه شده است. علت این امر آن است که عموما مسئول مربوطه در سفارت بر‌اساس همکاری شخص با این نهاد نظامی می‌تواند تصمیم به رد درخواست ویزای شخص بگیرد. به‌همین‌دلیل ویزا‌هایی که پیش از تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۱۸ صادر شده بود، برای ایالات متحده قابل پذیرش اعلام شده؛ اما پس از این تاریخ در حالت فعلی، سفر به کشور آمریکا برای مشمولانی که دارای کارت پایان خدمت سپاه هستند، با چالش‌های جدی روبه‌رو است».
حالا که در خبر اخیر عنوان شده است که مسئولان سفارت آمریکا با مشاهده کارت پایان خدمت شهرام هروی حتی حاضر به بررسی مدارک او هم نشده‌اند، می‌توان این دو مورد را به هم ربط داد.
این خبر در شرایطی روز گذشته فضای ورزش ایران را تحت‌الشعاع قرار داده که سایت انتخاب، در خبری که بازتاب درخور‌توجهی داشت، از این نوشت که آمریکا به‌تازگی چنین ممنوعیتی را برداشته است. در بخشی از گزارش این سایت این‌طور آمده است: «وزرای خارجه و امنیت داخلی و دادستان کل آمریکا به مأموران مرزبانی اجازه دادند در‌صورتی‌که این افراد تهدیدی علیه امنیت ملی محسوب نمی‌شوند، روادید سفر به آمریکا برایشان صادر شود. این دستورالعمل می‌تواند بر روند صدور ویزا برای کسانی که به دلیل خدمت وظیفه در سپاه پاسداران از دریافت ویزای آمریکا محروم شده‌اند، اثرگذار باشد. بنا بر گزارش نشریه رسمی اطلاع‌رسانی دولت آمریکا، در دستورالعمل این وزارتخانه‌ها آمده است که این متقاضیان صدور ویزا باید ثابت کنند که خدمت سربازی‌شان داوطلبانه نبوده است و آن‌ها تهدیدی برای امنیت ملی آمریکا نیستند. همچنین در این دستورالعمل که بدون اشاره مستقیم به نام سپاه پاسداران ایران آمده است که صدور ویزا برای چنین افرادی پس از انجام «همه بررسی‌ها» درباره سابقه‌شان و تحقیقات امنیتی کامل بلامانع است».
با توجه به اتفاق جدیدی که برای شهرام هروی و تیم ملی کاراته ایران رخ داده، به نظر می‌رسد عملی‌شدن این موضوع یا صحت خبر اخیری که سایت انتخاب نوشته، مورد تردید است یا اینکه در بدترین حالت ممکن، مسئولان سفارت آمریکا در ارمنستان، با این پرونده به‌صورت سلیقه‌ای برخورد کرده‌اند.
عدم صدور روادید آمریکا برای شهرام هروی در شرایطی رخ داده که پیش‌از‌این آمریکا برای علیرضا دبیر، رئیس فدراسیون کشتی ایران هم ویزا صادر نکرد. البته آن موضوع ارتباطی با کارت پایان خدمت علیرضا دبیر نداشت و اظهارات آمریکاستیزانه دبیر باعث شد تا این کشور مانع از سفر رئیس فدراسیون کشتی ایران به این کشور شود. دبیر که روزگاری گرین‌کارت آمریکا را در اختیار داشت، پیش از سفر تیم ملی کشتی ایران به آمریکا برای برگزاری یک رقابت دوستانه، در گفت‌وگویی تصویری گفت که شعار مرگ بر آمریکا به‌تن‌هایی کافی نیست و باید این مورد را در عمل نشان داد. این جملات سوژه‌ای برای «فاکس‌نیوز» آمریکا شد تا به رئیس فدراسیون کشتی ایران بتازد. فاکس‌نیوز در گزارشی نوشت که چرا آمریکا باید به فردی که رسما شعار مرگ بر آمریکا می‌دهد و می‌خواهد فراتر از این شعار عمل کند، ویزا دهد تا به‌صورت آزادانه به آمریکا سفر کند. فاکس‌نیوز در بخش دیگری از گزارش خود به این مورد اشاره کرده که چنین صحبت‌هایی از سوی دبیر در شرایطی مطرح می‌شود که او گرین‌کارت آمریکا را هم داشته است.
این گزارش نهایتا منجر به آن شد که آمریکا قید صدور روادید برای علیرضا دبیر را بزند. دبیر هم در واکنش به این رفتار از اعزام تیم ملی کشتی ایران به آمریکا سر باز زد و آن مسابقه لغو شد. حال اینکه مسئولان فدراسیون کاراته هم تصمیمی مشابه با فدراسیون کشتی ایران بگیرند یا نه، هنوز مشخص نیست. از طرفی این مورد که شاید پیگیری مسئولان این فدراسیون هم نهایتا جواب داده و در روز‌های آتی روادید شهرام هروی هم صادر شود، ممکن است.
