حداقل پنج ویروس می‌توانند عامل ایجاد آن شوند و سه مورد از شایع‌ترین ویروس‌های هپاتیت A، B و C هستند و ابتلا به هر یک از این سه مورد می‌تواند کشنده باشد، انواع دیگر هپاتیت ممکن است به دلیل مصرف بیش از حد الکل یا اختلالات خود ایمنی حاصل شود، که در این مقاله به بررسی نوع A, B و C که توسط ویروس منتقل می‌شوند، می‌پردازیم.
در ایالات متحده، میزان شیوع به نوع A در ۲۰ سال گذشته کاهش یافته است، اما هپاتیت C حاد بین سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۲، ۴۴ درصد افزایش داشته است.
برای اطلاع از انواع هپاتیت، علائم آنها، روش‌های تشخیص و درمان هپاتیت باید به متخصص گوارش و فوق تخصص کبد مراجعه کنید.
سه نوع اصلی از انواع هپاتیت به نام‌های هپاتیت آ، هپاتیت ب و هپاتیت ث شناخته شده است. این انواع هپاتیت توسط ویروس‌های مختلفی ایجاد می‌شوند و هر ۳ نوع ممکن است به صورت حاد، طولانی به مدت ۶ ماه یا کمتر، و انواع B و C می‌توانند به شکل مزمن برای مدت طولانی ادامه پیدا کنند و هر نوع دارای ویژگی‌های گوناگون است و از طریق روش‌های مختلفی انتقال می‌یابد، اما علائم آنها شبیه به هم هستند. سه نوع اصلی از هپاتیت به عنوان هپاتیت A، B و C شناخته شده است که توسط ویروس‌های مختلفی ایجاد می‌شوند.
در سال ۲۰۱۵ میلادی ۱۳۹۰ مورد از هپاتیت A در ایالات متحده گزارش شده است. این بیماری اغلب خفیف است و اکثر مبتلایان به طور کامل بهبود می‌یابند و بعد از ابتلا و بهبودی در آینده در برابر این ویروس محافظت می‌شوند.
با این حال اگر بیماری پیشرفت کند، علائم می‌توانند شدید یا تهدید‌کننده‌ی زندگی باشند. افرادی که با وضعیت ضعیف بهداشت و سلامتی در سراسر جهان وجود دارند، در معرض خطر آلودگی با ویروس HAV قرار دارند و واکسن‌های موثر و ایمن برای محافظت در برابر این ویروس وجود دارد.
روش‌های انتقال هپاتیت B عبارتند از:
رابطه جنسی محافظت نشده با فرد آلوده به ویروس
استفاده از سرنگ مشترک با فرد آلوده جهت مصرف مواد مخدر یا استروئید
انجام خالکوبی با سوزن‌های غیر بهداشتی
برخورد با اجسام تیز غیر بهداشتی به خصوص در کارکنان حیطه‌ی بهداشتی
استفاده از وسایل شخصی مشترک، مانند مسواک و تیغ اصلاح
گاز گرفتگی توسط فرد آلوده به ویروس
مادر آلوده می‌تواند ویروس را در هنگام شیردهی به نوزاد خود منتقل کند.
کبد در افراد مبتلا به هپاتیت B متورم شده و منجر به آسیب بسیار جدی می‌شود، عفونت HBV می‌تواند مزمن و منجر به عوارضی از جمله ایجاد زخم کبدی یا سیروز کبدی (Liver Cirrhosis) شود، همچنین می‌تواند عامل نوعی سرطان به نام کارسینوم هپاتوسلولار باشد.
در سال ۲۰۱۵، ۸۸۷۰۰۰ مرگ و میر در سراسر جهان با ابتلا به HBV مرتبط بود، که بیشتر به دلیل عوارض ایجاد شده در بیماری رخ داده است، در آمریکا تعداد مبتلایان به HBV نزدیک به ۳۳۷۰ نفر گزارش شده است، اما مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری رقم واقعی مبتلایان را حدود ۲۱۹۰۰ نفر تخمین زده است.
در حال حاضر درمانی برای هپاتیت B وجود ندارد، با این حال، میزان بروز آن در کشورهایی که از واکسن استفاده می‌کنند، کاهش یافته است و واکسن ۹۵ درصد در برابر ابتلا به عفونت موثر است.
ویروس هپاتیت C می‌تواند منجر به آسیب و تورم کبدی شود و از هر ۴ نفر، ۱ نفر مبتلا به سیروز کبدی و در نهایت سرطان می‌شود. در حال حاضر خون‌های اهدایی از نظر ویروس هپاتیت C مورد آزمایش قرار می‌گیرند، اما افرادی که خون و یا اعضای پیوندی را قبل از آزمایش دریافت می‌کنند، در معرض خطر ابتلا قرار دارند.
سایر گروه‌های در معرض خطر شامل کارکنان مراقبت‌های بهداشتی و سلامتی هستند که در تماس با اجسام تیز، مصرف کنندگان داروهای وریدی و نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به HCV قرار دارند.
تعداد موارد مبتلا به HCV در ایالات متحده در سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ حدود سه برابر افزایش یافت که ۲,۴۳۶ مورد گزارش شده، با این حال مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری در سال ۲۰۱۵ رقمی حدود ۳۳,۹۰۰ را تخمین زده است. جهت پیشگیری از هپاتیت C واکسن وجود ندارد، اما با اقدامات درمانی قابل بهبود است.
ویروس هپاتیت C می‌تواند منجر به آسیب و تورم کبدی شود و از هر ۴ مبتلا، ۱ نفر مبتلا به سیروز کبدی و در نهایت سرطان می‌شود.
ویروس هپاتیت C می‌تواند منجر به آسیب و تورم کبدی شود و از هر ۴ مبتلا، ۱ نفر مبتلا به سیروز کبدی و در نهایت سرطان می‌شود.
بسیاری از افراد مبتلا به هپاتیت، فاقد علامت یا دارای علائم خفیفی هستند. علائم معمولا ۱۵ تا ۱۸۰ روز پس از آلودگی به ویروس ظاهر می‌شوند و شامل همه‌ی انواع هپاتیت می‌شود.
مرحله اولیه هپاتیت، فاز حاد نامیده می‌شود؛ علائم هپاتیت در این مرحله شبیه به آنفلوانزای خفیف است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
فاز حاد معمولا برای عموم مردم خطرناک نیست؛ اما در برخی از افراد با شرایط خاص، می‌تواند منجر به نارسایی حاد کبد و مرگ شود. فاز حاد در هپاتیت B و C ممکن است وارد مرحله مزمن شود. همان‌طور که بیماری پیشرفت می‌کند، هپاتیت مزمن می‌تواند منجر به نارسایی‌های پیشرفته کبدی شود که علائمی همچون زردی، تورم اندام‌های تحتانی، گیجی و وجود خون در مدفوع یا استفراغ را به دنبال داشته باشد. موارد زیر ممکن است به عنوان علائم هپاتیت مزمن رخ بدهد:
سرنوشت فاز حاد بستگی به عوامل مختلف، به ویژه نوع هپاتیت دارد، برخی از افراد تا زمانی که دچار نارسایی کبدی نشده‌اند، از ابتلا به بیماری بی‌خبر هستند.
عامل شایع هر سه نوع هپاتیت ویروسی، عفونت‌ها ویروسی است.
هپاتیت آ: از راه مصرف مواد غذایی یا آب آلوده به ویروس هپاتیت A، اغلب در هنگام سفر به خارج از کشور، ایجاد می‌شود، همچنین ویروس می‌تواند از طریق تماس مقعدی-دهانی در طول رابطه جنسی یا تزریق داروها منتقل شود.
هپاتیت ب: از راه ویروس هپاتیت B ایجاد می‌شود و از طریق تماس با خون آلوده، اسپرم و برخی از مایعات بدن گسترش می‌یابد و یک بیماری منتقله از راه جنسی است.
هپاتیت ث: عمدتا به دلیل عفونت پوستی است که در اثر ویروس HCV زیر پوست رخ می‌دهد و معمولا توسط مواد مخدر تزریقی، آسیب به وسیله سوزن سرنگ آلوده و کمبود کنترل عفونت در محیط‌های بهداشتی گسترش می‌یابد، از طریق تماس با مدفوع منتقل نمی‌شود و میزان انتقال جنسی آن از سایر انواع هپاتیت کمتر است. عامل شایع هر سه نوع هپاتیت ویروسی، عفونت‌ها ویروسی است.
مصرف الکل و داروها، چاقی و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، عامل ایجاد هپاتیت نیستند، اما ممکن است التهاب را تشدید کنند و باعث بدتر شدن علائم شوند.
از آنجایی که نشانه‌ها و علائم انواع مختلف هپاتیت شبیه به هم هستند، تنها راه حل تشخیص نوع و شدت آن می‌تواند استفاده از تست‌های آزمایشگاهی باشد. پزشک با انجام معاینه فیزیکی و پرسش پیرامون سابقه‌ی پزشکی و در معرض بودن فرد به هر یک از علل هپاتیت، بیمار را ارزیابی می‌کند. اگر بیمار به تازگی به خارج از کشور مسافرت کرده باشد، احتمال ابتلا به HAV مطرح می‌شود و در صورت رابطه جنسی محافظت نشده، به هپاتیت B شک می‌کنند، در صورت شک به آن انجام آزمایشات زیر می‌توانند جهت تایید تشخیص کمک کننده باشد:
آزمایش خون: با انجام آزمایش خون می‌توان میزان آنتی بادی‌های تولید شده‌ی بدن برای مقابله با بیماری را ارزیابی نمود و با بررسی سطح پروتئین‌ها و آنزیم‌های کبدی، عملکرد کبد را چک کرد.
آزمایش اسید نوکلئیک: در نوع B و C، آزمایش HBV DNA یا HCV RNA می‌تواند سرعت تولید ویروس در کبد را تایید کند و میزان فعال بودن بیماری را مشخص نماید.
بیوپسی یا نمونه‌برداری از کبد: میزان آسیب کبدی و احتمال سرطان را اندازه گیری می‌نماید.
پاراسنتز: با نمونه‌برداری از مایع شکمی و آزمایش آن، علت انباشته شدن را ارزیابی می‌نماید.
الاستوگرافی کبد: در این روش با انتشار امواج صوتی میزان قوام کبد را اندازه‌گیری می‌کنند.
مارکرهای جایگزین: نوعی آزمایش خون جهت ارزیابی پیشرفت سیروز و فیبروز است.
درمان هپاتیت کاملا به تشخیص پزشک متخصص بستگی دارد.
برخی از انواع و موارد هپاتیت بدون مداخله و اقدام درمانی بهبود می‌یابند، اما گاهی اوقات می‌تواند منجر به زخم کبد و یا سیروز شود.
هپاتیت A: درمان خاصی برای HAV وجود ندارد و پزشک به بیمار توصیه می‌کند تا در طول دوره‌ی بهبودی از مصرف الکل و مواد مخدر خودداری نماید، اکثر بیماران مبتلا به هپاتیت A بدون هیچگونه مداخله بهبود می‌یابند.
هپاتیت B: بیمار مبتلا به HBV نیاز به استراحت کامل و اجتناب جدی از مصرف الکل دارد و پزشک ممکن است یک داروی ضد ویروس به نام اینترفرون یا سایر داروهای سرکوبگر ضد ویروسی را تجویز نماید.
هپاتیت C: جهت بیماران مبتلا به نوع C داروهای ضد ویروسی را با یا بدون ریباویرین تجویز می‌کنند، برخی از داروهای ضد ویروسی و درمان ترکیبی جهت درمان هپاتیت C با توجه به نوع زیرگروه آن، در دسترس هستند. هدف این درمان‌ها پیشگیری از چرخه تولید ویروس و جایگزینی آنها است و هنگامی که به درستی مصرف شوند، میزان پاسخگویی به درمان بسیار زیاد می‌شود. ممکن است این داروها گران باشند و بیمه معیارهای خاصی برای درمان داشته باشد.
درمان هپاتیت می‌تواند خطرناک و دشوار باشد، بنابراین توصیه می‌شود که از اقدامات پیشگیرانه در برابر عفونت احتمالی استفاده شود.
پیشگیری از هپاتیت A
پیشگیری از هپاتیت B
جهت به حداقل رساندن خطر انتقال اقدامات زیر را انجام دهید:
پیشگیری از هپاتیت C
این نوع هپاتیت اغلب از طریق مایعات آلوده‌ی بدن منتقل می‌شود، مراحل زیر می‌توانند به پیشگیری از انتقال HCV کمک کنند:
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده‌ی هرگونه علائم هپاتیت A به دکتر متخصص گوارش و کبد مراجعه کنید. واکسن هپاتیت A یا تزریق ایمونوگلوبولین (یک آنتی بادی) در عرض دو هفته پس از قرار گرفتن در معرض هپاتیت A ممکن است شما را در برابر عفونت محافظت کند.
در صورت هر یک از موارد زیر در مورد دریافت واکسن نوع A از پزشک یا بخش بهداشت محلی خود سوال نمایید: در صورت هرگونه سفر خارج از کشور طی مدت اخیر، به ویژه به کشور مکزیک یا آمریکای جنوبی یا مرکزی یا مناطقی که از سطح بهداشت و سلامت ضعیفی برخوردار بودند.
مراجعه به رستورانی که اخیرا پیرامون هپاتیت A گزارشی داشته است.
تشخیص هپاتیت در فردی که به شما نزدیک است، مانند هم اتاقی یا پرستار.
در صورت تماس جنسی با فردی که به این بیماری مبتلا است.
