بانک مرکزی روز یکشنبه ۱۲ تیرماه آمار متغیرهای پولی و بانکی فروردین ماه ۱۴۰۱ را منتشر کرد که براساس آن حجم نقدینگی به ۴ هزار و ۸۲۳ هزار و ۲۹۰ میلیارد تومان در پایان این ماه رسیده که نسبت به اسفند ماه سال ۱۴۰۰ معادل ۰.۲ درصد کاهش نشان می‌دهد.
سیر نزولی رشد نقدینگی
حجم رشد نقدینگی فروردین ماه امسال در مقایسه با فروردین ماه سال قبل رشد ۳۵.۶ درصدی داشته که در مقایسه رشد ۳۶.۳ درصدی در یک یک سال منتهی به اسفند ماه سال گذشته، ۰.۹ درصد کاهش نشان می‌دهد.
به گفته معاون اقتصادی بانک مرکزی، رشد نقدینگی در دو ماهه اول امسال ۲.۳ درصد و در یک سال منتهی به اردیبهشت ماه امسال به ۳۴.۷ درصد رسیده که نسبت به ۱۲ ماه منتهی به فروردین ماه ۰.۹ درصد افت داشته است.
به نظر می‌رسد نتایج آثار سیاست‌های دولت و بانک مرکزی در جهت کنترل نقدینگی، موجب کاهش ماهانه رشد نقدینگی خواهد شد.
، طبق آمارهای منتشر شده توسط بانک مرکزی، حجم پایه پولی در اولین ماه سال ۱۴۰۱ با ۱.۳ درصد افزایش ۶۱۱ هزار و ۷۸۰ میلیارد تومان درج شده است، در ۱۲ ماه منتهی به فروردین ماه رشد پایه پولی ۳۱.۵ درصد بوده که ۰.۱ درصد از ماه قبل کمتر است.
در فروردین ماه امسال حجم پول ۹۵۱ هزار ۹۸۰ میلیارد تومان بوده که نسبت به اسفند ماه سال ۱۴۰۰ معادل ۳.۵ درصد کاهش نشان می‌دهد. حجم شبه پول هم اولین ماه سال نسبت به پایان سال گذشته رشد ۰.۷ درصد را به ثبت رسانده و به ۳ هزار و ۸۷۱ هزار و ۳۱۰ میلیارد تومان رسیده است.
کاهش ۰.۲ درصدی حجم نقدینگی در این ماه به چند دلیل برمی‌گردد، دلیل اول، کاهش نرخ ضریب فزاینده پولی از عدد ۸.۰۰۱ به ۷.۸۸۴ در فروردین ماه بوده است.
کاهش ۲.۲ درصدی بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در فروردین
دلیل دوم، کاهش مطالبات بانک مرکزی از بانک‌هاست، بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی از ۱۴۶ هزار و ۲۷۰ میلیارد تومان در اسفند سال گذشته با ۲.۲ درصد کاهش به ۱۴۳ هزار و ۸۰ میلیارد تومان در پایان فروردین ماه رسیده است.
شواهد عدم دریافت تنخواه بودجه در گزارش بانک مرکزی
دلیل سوم، عدم دریافت تنخواه بودجه از بانک مرکزی توسط دولت بوده است. در واقع نه تنها بدهی ناخالص دولت به بانک مرکزی در فروردین ماه رشد نکرده بلکه نسبت به اسفند ماه سال قبل هم ۰.۲ درصد کمتر شده است. بدهی ناخالص دولت به بانک مرکزی از ۱۳۲ هزار و ۲۴۰ میلیارد تومان در اسفند ماه ۱۴۰۰ به ۱۳۱ هزار و ۹۷۰ میلیارد تومان در فروردین ماه ۱۴۰۱ کاهش یافته است. اگر دولت از بانک مرکزی تنخواه بودجه دریافت می‌کرد، باید در فروردین ماه میزان بدهی ناخالص دولت به بانک مرکزی رشد داشته باشد.
طبق توافق و هماهنگی دولت و بانک مرکزی مقرر شد به جای اینکه دولت در ابتدای سال از تنخواه بودجه استفاده کند، از رسوب سپرده‌های خود نزد بانک مرکزی استفاده کند و در صورت بروز مشکل و نیاز دستگاه‌ها، تنخواه پرداخت شود. همین قید موجب شد دولت تنخواه دریافت نکند اما از سپرده دولت نزد بانک مرکزی به میزان ۱۹ هزار و ۱۶۰ میلیارد تومان کاسته شود.
فراز و فرودهای بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی
در فروردین ماه ۱۴۰۱، بدهی بانک‌های تجاری دولتی به بانک مرکزی ۴۴ هزار و ۸۱۰ میلیارد تومان بود که نسبت به ماه قبل ۹.۷ درصد کاهش یافت اما نسبت به فروردین ماه سال ۱۴۰۰ رشد ۵۵۱ درصدی را به ثبت رسانده است.
در ماه مورد بررسی بدهی بانک‌های تخصصی هم ۴۹ هزار و ۵۷۰ میلیارد تومان درج شد که نسبت به ماه قبل ۰.۷ درصد بیشتر شده است. اما بدهی بانک‌های خصوصی و غیردولتی به بانک مرکزی در ۱۲ ماه منتهی به فروردین ماه امسال با افت ۲۳ درصد به ۴۸ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان تنزل کرده است. بدهی این بانک‌ها در فروردین ماه ۱۴۰۱ نسبت به اسفند ماه سال قبل به‌میزان ۲.۷ درصد رشد کرده است.
