آب و زمین، کشاورز و شرکت پشتیبان، سه فاکتور اصلی کشاورزی قراردادی

زیست انسان بر روی کره زمین بر مبنای دو اصل شکار و استفاده از زمین بوده است به این شکل که با بهره وری از زمین، غذا و زیست خود را تامین می‌کردند. بعد‌ها شکار جای خود را به دامداری و دامپروری داد و دعوای انسان بر سر زمین هم باعث شکل گیری کشاورزی شد.

به گزارش روابط عمومی روژین تاک؛ کشاورزی قراردادی راه نجات کشاورزی کشور و راهی برای سود تضمین شده و بازی بُرد – بُرد کشاورز و شرکت پشتیبان است، اما کشاورزی قراردادی چیست و چگونه انجام می‌شود و شرکت پشتیبان کیست؟ برای رسیدن به پاسخ این سوال‌ها چکیده گفتگوی ما با سید مظفر عبدالله کارآفرین و صادرکننده نمونه کشور در سال ۹۹ درباره کشاورزی قراردادی را بخوانید:

به دلیل اهمیتی که کشاورزی در بقاء انسان داشته است، با مرور زمان جایگاه و اهمیت کشاورزی تا جایی بالا رفت که موجب پیدایش نظام ارباب - رعیتی شد. به این شکل که هر جا آب و زمین برای کشاورزی بود انسان‌ها و در نتیجه‌ی آن قدرت، متمرکز شد. از همین رو جنگ‌هایی بر سر تصاحب زمین شکل گرفت، جنگ‌هایی که پیش از کشاورزی بر سر نمک در می‌گرفت، چون در آن زمان تنها ماده نگه دارنده مواد غذایی، نمک بود.

بعد‌ها سیستم ارباب – رعیتی (فئودالیسم) برای در اختیار گرفتن زمین‌های کشاورزی و کارکشیدن اجباری از کشاورزان شکل گرفت، اما چندی بعد و در پی اعتراضات و نارضایتی مردم به ویژه کشاورزان، سیستم تعاونی‌ها و کشت و صنعت‌های بزرگ شکل گرفت. اما در این شیوه‌ها نیز مجدد کشاورزان مورد ظلم قرار گرفته و به کار گمارده می‌شدند.
سید مظفر عبدالله، کارآفرین برتر و مدیر عامل کشت و صنعت روژین تاک درباره تاریخچه کشاورزی در ایران و کشاورزی قراردادی گفت: در تاریخ کشاورزی ایران دو دوره مهم وجود دارد؛ دوره اول اصلاحات ارضی در زمان پهلوی و دوره دوم خردشدن زمین‌های کشاورزی بعد از انقلاب اسلامی؛ در اصلاحات ارضی زمین‌های کشاورزی بین کشاورزان خرد شدند و به قسمت‌های کوچک تری تبدیل شدند، اما نکته قابل توجه در این دوره، واگذاری زمین‌های مرغوب و با کیفیت به نزدیکان رژیم و انسان‌های با نفوذ بود.

در نتیجه توزیع نامناسب زمین‌های کشاورزی و تامین نشدن نیاز‌های کشاورزان موجب نارضایتی کشاورزان و تمایل به گرفتن زمین‌های کشاورزی مرغوب از افراد بانفوذ و در نتیجه جنگ و درگیری شد.

تعریف کشاورزی قراردادی
در دوره دیگری در ایران و بعد از انقلاب اسلامی در راستای حمایت‌های انقلاب از مردم، زمین‌های کشاورزی مجدد بین روستائیان تقسیم شد، اما نتیجه مطلوبی به همراه نداشت، زیرا کاشت و برداشت زمین‌های کشاورزی با مساحت کوچک، سخت و به صرفه نبود. از این رو برخی بنیاد‌ها و سازمان‌های دولتی با تشکیل تعاونی‌هایی سعی در کاشت و برداشت بهتر از زمین‌های کشاورزی داشتند که این نیز چندان موفقیت آمیز نبود.

با گذشت زمان برای مدیریت بهتر و تجمیع زمین‌های کشاورزی «کشاورزی قراردادی» مطرح شد، سید مظفر عبدالله مدیر عامل کشت وصنعت روژین تاک، کشاورزی قراردادی را این گونه تعریف می‌کند: در یک تعریف ساده می‌توان کشاورزی قراردادی را تجمیع زمین‌های کشاورزی برای کاشت و برداشت بهتر زیرنظر خود کشاورز تعریف کرد.

از مهم‌ترین مزیت کشاورزی قراردادی می‌توان به کارکردن کشاورز روی زمین متعلق به خود با حمایت شرکت پشتیبان اشاره کرد. مجتمع کشت و صنعت روژین تاک، با مدیریت مظفر عبدالله در حال حاضر موفق‌ترین شرکت پشتیبان در زمینه کشاورزی قراردادی است.

سه فاکتور اصلی کشاورزی قراردادی
عبدالله معتقد است در کشاورزی قراردادی ثروتمند شدن کشور و شرکت در گرو موفقیت کشاورز است، به شکل کلی در کشاورزی قردادی سه فاکتور اصلی وجود دارد؛ آب و زمین، کشاورز و شرکت پشتیبان.

کشاورز
عبدالله به عنوان مدیر موفق‌ترین کشت و صنعت در غرب کشور با اشاره به اهمیت کشاورزان در کشاورزی قراردادی می‌گوید: کشاورزان در تمام دوران کشاورزی نقش اصلی را ایفا می‌کنند، ما در کشاورزی قراردادی تلاش می‌کنیم تا با آموزش، در اختیار گذاشتن بذر مناسب، خرید تضمینی محصول و حمایت از کشاورز میزان برداشت در هکتار را افزایش دهیم، کشاورزان، ولی نعمت‌های ما در روژین تاک هستند.

آموزش کشاورز و خرید تضمینی محصول از مهم‌ترین مولفه‌های کشاورزی قراردادی در روژین تاک است، به این صورت که محصول به قیمت مناسب و به صورت تضمینی از کشاورز خریداری می‌شود.

همچنین کشاورزان از ابتدای شروع کار با شرکت، آموزش‌های لازم را می‌بینند و در ادامه تا پایان برداشت محصول با حمایت‌های کارشناسان کشاورزی در جهت تولید و برداشت محصولی مرغوب هدایت می‌شوند.

مظفر عبدالله درباره اهمیت آموزش به کشاورزان توضیح می‌دهد: میانگین برداشت گوجه فرنگی از یک هکتار در کشور ۴۰ تن است، اما ما در روژین تاک، کشاورزی داریم که تا ۲۰۰ تن هم برداشت کرده است، این نتیجه آموزش و مهارت افزایی کشاورز توسط شرکت پشتیبان است. در واقع شرکت روژین تاک به عنوان شرکت پشتیبان از تجربه کشاورز ماهر بهره می‌گیرد و کشاورز تازه کار را نیز آموزش می‌دهد تا ماهر شود.
در کشاورزی قراردادی بهره وری به حد نهایت می‌رسد. به عبارت بهتر کشاورز با آموزش، بیشترین برداشت را از زمین کشاوری می‌کند.

۱. آب و زمین
کنترل و مدیریت آب و زمین از دیگر فاکتور‌های مهم در کشاورزی قراردادی است، تفاوت اصلی کشاورزی قراردادی با کشاورزی سنتی در مدیریت آب و سلامت زمین است.
به گفته سید مظفر عبدالله در شرکت روژین تاک ۹۵ درصد زمین‌های زیرکشت به شکل بارانی آبیاری می‌شوند، همچنین برای استفاده بهتر و بهینه از زمین، از کود‌هایی با کمترین ضرر استفاده می‌کنند.

آب به عنوان سرمایه‌ای گرانبها در کشت و صنعت روژین تاک در هیچ یک از مراحل کاشت، داشت، برداشت و تولید محصول هدر نمی‌رود، عبدالله در این رابطه توضیح می‌دهد با استفاده از مهندسی آب و همچنین بهره گیری از دستگاه‌های پیشرفته در طول چرخه تولید گوجه فرنگی به رب، آب مصرفی به هیچ عنوان هدر نمی‌رود و با کنترل و مدیریت، مجدد ذخیره و قابل استفاده می‌شود.

وی درباره چگونگی انجام این فرایند توضیح داد: بخار ناشی از دیگ‌های بخاری که برای تولید رب گوجه فرنگی استفاده می‌شود، هدر نمی‌رود و روژین تاک با بهره گیری از دستگاه‌های مکانیزه مانع هدر رفتن بخار می‌شوند و بخار حاصل را با بهره مندی از یک مکانیزم خاص به آب تبدیل می‌کند.

در کشاورزی قراردادی باید توانایی مدیریت آب، زمین و کشاورز را به درستی انجام دهیم تا از زمین به ثروت برسیم.

۳. شرکت پشتیبان
به گفته سید مظفر عبدالله کارآفرین نمونه ملی سال ۱۳۹۹ سومین فاکتور مهم در کشاورزی قراردادی شرکت پشتیبان است در واقع به اندازه‌ای که شرکت پشتیبان وظایف خود را به درستی انجام دهد، میزان برداشت و سود دهی زمین به کشاورز و شرکت بیشتر است.

کشت و صنعت روژین تاک به عنوان شرکت پشتیبان در زمینه‌های حمایتی با آموزش‌های دقیق و برگزاری دوره‌هایی با حضور کشاورزان کرمانشاهی آن‌ها را با بهترین بذر‌ها و کود‌ها و زمان‌های مناسب کاشت و برداشت آشنا می‌کند.

مدیرعامل کشت و صنعت روژین تاک با اشاره به اهمیت حمایت از کشاورز از زمان پیش از کاشت تا زمان بعد از برداشت می‌گوید: آموزش به تنهایی فقط نوشته روی کاغذ است، پیگیری و حمایت نتیجه بخش خواهد بود؛ از این رو در روژین تاک علاوه بر آموزش کشاورزی مدرن و صحیح به کشاورز و تهیه بذر مرغوب برای کاشت، در زمان رشد و برداشت محصول نیز کارشناسان و کشاورزان باتجربه در کنار کشاورز و زمین خواهند بود تا درصد خطا را به کمترین حد ممکن برسانند.

انتخاب بذر، شناسایی آفت‌های احتمالی، تهیه سم و کود، تشخیص آفات و تعین نوع سم در آزمایشگاه‌های کشاورزی، همچنین توزیع سموم و کود و نظارت بر مبارزه با آفات از دیگر وظایف شرکت پشتیبان است.

لازم به ذکر است که اقدامات کشت و صنعت روژین تاک به عنوان شرکت پشتیبان محدود به این موارد نیست و روژین تاک اولین شرکت کشت و صنعت دارای داروخانه تخصصی کشاورزی است که در گزارش بعدی با عنوان «نقش شرکت پشتیبان در کشاورزی قراردادی» به آن می‌پردازیم.