وقتی گفته می‌شود دولت و حوزه زنان و خانواده مشخصا معاون رئیس جمهور به علاوه مشاورین امور زنان و خانواده وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی و مدیران کل امور زنان و خانواده استانداری‌ها و دستگاه‌های تابعه مورد نظر است، وزارتخانه‌ها و دستگاه‌ها ماموریت تعیین شده دارند، بر همین اساس وظیفه آن‌ها در حوزه زن و خانواده هم تعیین شده است.
وزارت فرهنگ و ارشاد، وزارت مسکن، وزارت کشاورزی، ... کمیته امداد و بهزیستی و صداوسیما همه بر اساس ماموریت تعیین شده موظفند در رفع مشکلات و مسائل و موضوعات مرتبط با زن و خانواده انجام وظیفه کنند. مشخصا سوال این است که این دستگاه‌ها در دولت سیزدهم برای رفع مشکلات و مسائل و موضوعات مرتبط با زن و خانواده چه می‌کنند؟
مثلا وزارت ارشاد در جهت هویت و کرامت انسانی و منزلت اجتماعی زن و تحکیم خانواده در سطح ملی بر اساس وظیفه وزارتخانه چه برنامه‌هایی را در دست اجرا دارد؟ هویت انسانی زنان و دختران از مهمترین موضوعات جامعه است که خدشه در آن در قالب آسیب‌های مختلف خود را نشان می‌دهد و برنامه‌ای توسط وزارت ارشاد در این ارتباط در دست نیست. این همان فرصتی است که دولت آن را می‌سوزاند. و همین فرصت سوزی به معنی اضافه شدن آسیب روی آسیب است. وزارتخانه‌های کار و صمت و کشاورزی و میراث فرهنگی مستقیما مرتبط با موضوع اشتغال هستند و وظیفه دارند اشتغال و کارآفرینی را در حوزه زنان با توجه به شرایط هویتی و زیسته زنان در دستور کار داشته باشند، کدام برنامه اقدام و عمل در این راستا در جریان است؟ این بی‌برنامگی همان فرصت سوزی دولت است. این پرسش در مورد سایر وزارتخانه‌ها در ارتباط با مسائل و مشکلات زنان و خانواده مطرح است اما اشکال اصلی کجاست؟
معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده موظف به تهیه برنامه اقدام و عمل بر اساس سیاست‌های ابلاغی، مصوبات قانونی و اسناد بالادستی است، این معاونت موظف است در تعامل با وزارتخانه‌ها این برنامه‌ها را تبدیل به طرح‌های اجرایی جهت اجرا توسط همان دستگاه اجرایی کند. عدم انجام این ماموریت توسط معاون رئیس جمهور اشکال اصلی فرصت سوزی دولت در حوزه زن و خانواده است.
اخبار و عدم انجام این ماموریت نشان می‌دهد معاونت امور زنان و خانواده رئیس جمهور نه ماموریت خود را می‌شناسد و نه در این راستا اقدامات لازم در سطح ملی را داشته است. گزارش‌های کاری که تا کنون عرضه شده عبارت است از دیدارها و نشست‌ها و بازدیدها و مسافرت‌ها که همگی حداکثر در یک کلمه کسب اطلاعات و آشنایی خلاصه می‌شود. یک بخش از گزارش کار هم تحت عنوان حمایت اعلام شده است که می‌توان گفت به معنی کمک‌های به صورت خیریه‌ای و پول پاشی است. به چند نفر پول بدهند تا کارشان راه بیافتد. در مقایسه با سطح ملی حتی نمی‌توان سوال کرد که چند درصد از زنان این گونه حمایت دریافت کرده‌اند.
مهمترین وظیفه معاونت فعال و پاسخگو کردن دستگاه‌های اجرایی بر اساس وظیفه و ماموریت تعریف شده آن‌ها در جهت رفع مشکلات زنان و خانواده است. مشکلاتی که زنان به دلیل زن بودن با آن ها روبرو هستند. معاونت امور زنان و خانواده رئیس جمهور در انجام این ماموریت کاملا مردود است. این مردود بودن نشان از عدم دانش و عدم توانایی معاونت در این کار است. این همان فرصت سوزی دولت سیزدهم در حوزه زنان و خانواده است.
معاون رئیس جمهور نه کمیته امداد است، نه بهزیستی، نه وزارت کار و میراث و کشاورزی، نه سازمان تبلیغات با ارائه سخنرانی و نه امور مساجد و نه وظیفه دارد که به دنبال تخصیص بودجه برای استان‌ها باشد یا تهیه بودجه برای طرح‌هایی که خودش بخواهد اجرا کند چرا در جایگاه اجرا و تصدی‌گری پژوهش یا اجرای طرح نیست. معاونت با انجام این کارها از انجام ماموریت اصلی خود باز می‌ماند کما این که تا کنون مانده است.
به آن چه گفته شد اضافه می‌شود وظیفه و ماموریتی که بر اساس قانون برنامه ششم برای معاونت تعیین شده و همچنان بر زمین است. به عنوان مثال بند «ت» ماده ۸۰ این قانون معاونت را به تهیه برنامه جامع جهت توانمندسازی زن سرپرست خانوار موظف کرده است. هم دولت دوازدهم و هم سیزدهم این قانون را عملیاتی نکردند. از مجلس محترم تقاضا می‌شود برای عدم اجرای قانون از معاونت پرسش کند و تذکر بدهد.
سایر بندهایی که معاونت را به اجرای مواردی موظف کرده است نیز اجرایی نشده‌اند. به‌عنوان مثال جلسات مستمر ستاد ملی زن و خانواده که در قانون نقش این ستاد در هماهنگی و فعال کردن و پاسخگو کردن وزارتخانه‌ها تصریح شده است. ارائه گزارش هر شش ماه یکبار این ستاد به مجلس از این موارد انجام نشده معاونت است.
در قانون برنامه ششم تعیین شاخص‌های عدالت جنسیتی توسط ستادملی زن و خانواده تصریح شده است. آن چه به عنوان این شاخص‌ها توسط دولت دوازدهم انجام گرفت در روالی غیر از آن چه برنامه ششم تعیین کرده بود تصویب شد. بدیهی است لازم است دولت سیزدهم این شاخص‌ها را اصلاح و تعدیل کند که تا کنون انجام نگرفته و این همان فرصت سوزی دولت در امور زنان و خانواده است.
در یک مصاحبه با یک جمله کوتاه معاون راهبردی معاونت گفته است شاخص‌های عدالت جنسیتی را «بازآرایی» می‌کنند. جدای از این که بازآرایی که بیشتر به گل آرایی نزدیک است تا اصلاح شاخص‌ها، دیگر خبری از اصلاح این شاخص‌ها بر اساس آن چه قانون برنامه ششم تعیین کرده نیست.
معاونت امور زنان و خانواده رئیس جمهور با به کار بردن کلمه «عدالت فراگیر» به عوض «عدالت جنسیتی» که قانون مصوب مجلس تعیین کرده است غیرمستقیم نشان داده که از قانون عبور کرده و بی آن که مستقیما گفته باشد آن را کنار گذاشته است. این ها همان فرصت سوزی در حوزه زنان و خانواده است.
نظارت و پرسش از معاونت امور زنان و خانواده رئیس جمهور لازم است تا جلوی این آسیب‌ها گرفته شود.
*مدیر شورای همکاری ها و شبکه ایران زنان
۲۳۳۲۳۳
