به گزارش اقتصادنیوز به گفته تحلیلگران، نوسانات نرخ حواله درهم در هفته های اخیر نقش مهمی در بالا رفتن تغییرات نرخ ارز داشته است و رییس کل بانک مرکزی نیز در آخرین صحبت های خود به گونه ای به اثرات افزایش نرخ های حواله ای بر رشد قیمت بازار داخلی اشاره کرد. عبدالناصر همتی در جدیدترین یادداشت تلگرامی خود اشاره می کند که «تلاطم این روزهای بازار، عمدتاً از عدم تعادل عرضه و تقاضا در بازار حواله ارز، به خاطر مشکلات ناشی از کرونا در ابتدای سال، نشأت گرفته است». به نظر می رسد، کرونا موجب شده است که بخشی از تقاضا در ابتدای سال نتواند نیاز ارزی خود را مرتفع کند و در هفته های اخیر به شکل انباشته شده وارد بازار شده و قیمت ارز صرافی ها را تحت فشار قرار داده است. در کنار این، صادرات پس از بازگشایی مرزها که به دلیل کرونا بسته شده بودند، به اندازه گذشته احیا نشده اند که به چنین تقاضاهایی پاسخ دهد.
از نگاه رییس کل و برخی تحلیل گران با خروج این عوامل، از فشار بر نرخ حواله کاسته خواهد شد و به تبع آن فشار بر بازار داخلی نیز کاهش خواهد یافت. به گفته فعالان، در هفته های اخیر هر روز صبح، معامله گران نرخ حواله درهم را رصد می کردند و در صورتی که افزایشی بود، خرید خود را در بازار داخلی افزایش می دادند. در صورتی که نرخ حواله درهم تغییر مسیر دهد، به خودی خود می تواند تا حدی تقاضای احتیاطی در بازار داخلی را نیز کاهش دهد.
سه سیگنال تقویت سمت عرضه ارز
افزایش سفارشات خرید نفت ایران یکی از مهم ترین سیگنال هایی هست که از افزایش احتمال درآمدهای ارزی در آینده نسبت به دوران کرونا خبر می دهد. رییس کل بانک مرکزی نیز در بخش دیگری از پیام اخیر خود به افزایش انواع صادرات اشاره وتاکید کرد: «افزایش قابل توجه صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی و صادرات غیرنفتی و خبرهای مثبت از آزاد شدن منابع مسدودی بانک مرکزی دریافت کرده‌ام که می تواند روند بازار را متحول کند».
در کنار این، گفته می شود در صورتی که همکاری های سیاسی برخی از کشورهای منطقه مانند عراق افزایش پیدا کند، می توان احتمال داد که سمت عرضه ارز تقویت بیشتری خواهد شد. به گفته برخی فعالان اقتصادی، در شرایط کنونی برخی از علت آنکه صادرات غیر نفتی نسبت به شرایط پیش از کرونا احیا نشده است، مربوط به سخت گیری های طرف عراقی است که با رایج زنی های سیاسی می تواند برطرف شود. در واقع برخی فعالان اعتقاد دارند که سخت گیری های طرف عراقی طی هفته های آتی با گفتگوهای سیاسی کاهش خواهد یافت و افزایش صادرات و دسترسی به برخی درآمدها، می تواند سمت ورودی ارز را تقویت کند.
سیگنال دیگر تقویت سمت عرضه، احتمال افزایش ورود ارز صادرکنندگان به کشور طی دو هفته آینده است. فرصت برای برگرداندن میلیاردها دلار ارز صادراتی در دو هفته آتی پایان می یابد و با ورود حتی بخشی از آن ها به بازار، احتمال کاهش اثرگذاری نرخ حواله درهم بر معاملات بازار داخلی وجود دارد. رییس کل بانک مرکزی صریحا اعلام کرده است که فرصت برگشت ارز تمدید نمی شود و حتی به نوعی صادرکنندگان تهدید به برخورد قضایی شده اند.
دو سیگنال از کاهش تقاضا
بخشی زیادی از افزایش فشار بر نرخ حواله درهم ناشی از تقاضای انباشته شده ای است که در دوران قرنطینه کرونا و بسته بودن مرزها توان مرتفع شدن را نداشت. به عنوان مثال، برخی فعالان اقتصادی عنوان می کنند که برخی از قاچاقچی ها زمانی که مرزها بسته بود، نتوانستند کالای خود را وارد کشور کنند و در شرایط کنونی، برای ورود همان میزان کالا به یکباره به بازار ارز و صرافی ها هجوم برده اند. ورود یکباره آن ها سمت تقاضا را تقویت بیشتری کرده است. در کنار این صرافی ها نیز به دلیل عدم احیا صادرات به سطح پیش از کرونا و کاهش ورودی ارز توان پاسخگویی به تقاضای انباشته شده ارزی را نداشته اند. طبیعتا با خروج این تقاضای تجمیع شده از بازار می توان انتظار کاهش قدرت سمت تقاضا را داشت.
سیگنال دیگر کاهش تقاضا، خروج تقاضای برخی از معامله گران فنی است که در هفته های اخیر سود متناسبی را به دست آورده اند و در صورت مشاهده کاهش فشار بر نرخ درهم، از بازار ارز تا حدی خارج و سرمایه خود را به سایر بازارها خواهند برد.
راه مدیریت نوسان ارزی
سه نوع تقاضا در هفته های اخیر در بازار وجود داشته است: تقاضای حواله ای، تقاضای احتیاطی و تقاضای آربیتراژی
بازارساز با بالا بردن قیمت صرافی های منتخب، تا حدی تقاضای دلالی و آربیتراژی که برای کسب سود از اختلاف قیمت بازارها وجود داشت، را از معاملات خارج کرد. امروز نیز قیمت دلار بر تابلوی صرافی های منتخب تا ساعت 3بعدازظهر 21 هزار و 850 تومان بود که حتی در مقاطعی از قیمت بازار آزاد بیشتر بود. ساعت 4 بعدازظهر که بازار با ریزش بیشتری مواجه شده بود، قیمت دلار از تابلوی صرافی ملی برداشته شد.
با خروج تقاضای آربیتراژی از بازار دو نوع تقاضای دیگر توان آن را داشتند که قیمت دلار را تحت تاثیر قرار دهند: تقاضای حواله ای درهم و تقاضای احتیاطی.
روز دوشنبه، قیمت درهم نه تنها افزایشی نشد که در جهت کاهشی حرکت کرد و به زیر مرز 6 هزار تومانی رفت. چنین کاهشی کافی بود که تا حدی سمت تقاضای احتیاطی در بازار داخلی را تحت تاثیر قرار دهد و از تحرکات آن بکاهد.
با این حال، عرضه درهم شاید در کوتاه مدت راه حلی بر نوسانات ارزی باشد، ولی برای مدیریت نوسان در میان مدت نیاز است که میزان نقدینگی کنترل شود و برای حجم فعلی نیز جاذبه و زمینه دیگری فراهم شود که به سوی بازار ارز نرود.
سیگنال رییس کل به بازار
رییس کل بانک مرکزی از یک سو خبر از آن داده است که تقاضا در هفته های آتی کاهش پیدا خواهد کرد و از سوی دیگر سمت عرضه ارز نیز تقویت خواهد شد. با این حال، رییس کل یادداشت خود را با سیگنال مهم تری به پایان می برد: «برخی به خاطر اشتباه محاسباتی تا دوسال برای فروش دلارهای ۱۹ هزار تومانی خود معطل ماندند. امروز نیز ریسک بازار ارز برای سرمایه گذاری به شدت افزایش پیدا کرده است و من نیز وظیفه دارم این را به فعالان اقتصادی گوشزد نمایم.»
از مطالب رییس کل چنین برمی آید که سفته بازان ارزی را اخطار می دهد که بانک مرکزی یک بار توان خود را در سال 97 نشان داده است و این بار هم هر زمان صلاح بداند، قیمت را می تواند دچار ریزش سنگینی کند؛ ریزشی که می تواند آن ها را برای مدت ها در ضرر ببرد.
با این حال، برخی فعالان باور دارند تا زمانی که تقاضای احتیاطی در بازار وجود دارد و انتظارات تورمی افزایش یافته است، نرخ ارز می تواند به رشد خود ادامه دهد.
سقوط کانالی در بازار سکه
امروز سکه تمام بهار آزادی به زیر مرز 10 میلیونی رفت. در سومین روز هفته، سکه تمام بهار آزادی حدود 800هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و به بهای 9 میلیون و 550 هزار تومان رسید. عامل اصلی سقوط قیمت سکه تمام بهار آزادی، کاهش قیمت دلار بود. چرا که در بازارهای جهانی، طلا نوسان خاصی نداشت.
طلا در اولین روز از معاملات بازارهای جهانی، با رشد 4/0 درصدی به قیمت 1783 دلار رسید تا به مقاومت 1790 دلاری نزدیک‌تر شود. تحلیلگران بر این باورند که در صورت شکسته شدن مرز 1790 دلاری طلا می‌تواند به بالای قیمت 1800 دلار نیز برسد. تحلیلگران معتقدند در حالی که هنوز عامل افزایش تعداد مبتلایان کرونا در کشورهای مختلف در بازارها وجود دارد، یکی از عوامل محدودکننده قیمت اونس، روند صعودی بازارهای سهام به ویژه بورس‌های آسیایی بوده است. شاخص نیک‌کی ژاپن در ادامه روند صعودی خود روز دوشنبه تواسنت با جهشی قابل توجه، 83/1 درصد افزایش را به ثبت برساند. این سومین روز متوالی است که این شاخص روند صعودی دارد. شاخص بورس شانگهای اما هفته خود را طوفانی آغاز کرد و در پنجمین صعود روزانه متوالی خود، 71/5 درصد افزایش ارزش را رقم زد. بازارهای سهام آسیایی هم‌اکنون در قله چهار هفته‌ای خود قرار دارند و تحلیلگران عامل این روند صعودی را امیدواری به بهبود رشد اقتصاد جهان از طریق رشد اقتصادی مثبت چین می‌دانند. شاخص بورس هنگ‌کنگ نیز از این پیشرفت بی‌نصیب نماند و روز دوشنبه 81/3 درصد رشد در شاخص را تجربه کرد. با وجود وقفه چند روزه طلا و حرکت صعودی بازارهای سهام، تحلیلگران بر این باورند که عوامل بنیادین زیادی از جمله نگرانی از موج جدید ویروس کرونا، اقدامات انبساطی بلند مدت بانک‌های مرکزی و چشم‌انداز مخدوش اقتصادی جهان از افزایش قیمت طلا حمایت خواهند کرد.
