به گزارش خبرگزاری صدا و سیما: عوامل مختلفی مانند ضربه، افزایش سن و بیماری‌های سیستمیک می‌توانند منجر به آسیب دائمی شبکیه و ازدست‌دادن بینایی شوند. به همین دلیل پیداکردن درمان‌های مؤثر برای بهبود این مشکل اهمیت زیادی دارد.
درمان‌های مختلفی مانند درمان‌های بازسازی مبتنی بر سلول درمانی، برای درمان آسیب‌های شبکیه پیشنهاد شده که با موفقیت نسبی همراه بوده است. سلول‌های بنیادی مزانشیمی و ترشحات آن‌ها دارای خاصیت ضدالتهابی هستند و انواع مختلف سلول‌های بنیادی مزانشیمی مشتق‌شده از بافت‌هایی مانند بافت چربی، مغز استخوان، بندناف و دندان در درمان آسیب شبکیه استفاده شده است.
بااین‌حال بررسی‌ها نشان داده که بیشتر سلول‌های بنیادی مزانشیمی که در زجاجیه تزریق شده‌اند، به دلایل مختلف کارایی خوبی نداشته‌اند. ولی بر اساس مطالعات اخیر، تزریق داخل زجاجیه‌ای محیط روئی حاصل از سلول بنیادی (condition medium) که حاوی فاکتور‌های مشتق از سلول‌های بنیادی مانند فاکتور‌های رشد و ... است، نتایج درمانی بهتری در مقایسه با تزریق سلول‌های بنیادی دارد. همچنین این روش، از نظر هزینه و زمان نیز مقرون‌به‌صرفه‌تر است.
اخیراً سلول‌های بنیادی دندان به دلیل دسترسی آسان، بیشتر موردتوجه قرار گرفته‌اند. بر همین اساس پژوهشگران در یک مطالعه اثر محافظتی محیط روئی حاصل از سلول‌های بنیادی مشتق از دندان را بر روی شبکیه مورد بررسی قرار دادند.
در این مطالعه برای ایجاد آسیب شبکیه، درون چشم راست ۲۰ موش صحرایی (رت) پراکسید هیدروژن (H ۲ O ۲) تزریق شد. سپس رت‌ها به‌صورت تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول تنها به‌عنوان گروه کنترل پیگیری شدند و به چشم رت‌های گروه دوم، محیط روئی حاصل از سلول‌های بنیادی دندان تزریق شد. در نهایت پس از ۱۵ روز، چشم همه موش‌های صحرایی جدا و مورد بررسی قرار گرفت.
بررسی بافت شبکیه چشم موش‌های صحرایی نشان داد که در دو گروه مورد بررسی بافت شبکیه دچار آتروفی یا تحلیل بافتی شده بود، ولی نازک شدن شبکیه در موش‌هایی که به چشم آن‌ها محیط روئی سلول‌های بنیادی دندان تزریق شده بود، به طور قابل‌توجهی کم‌تر بود.
یافته‌های این مطالعه نشان داد که استفاده از محیط روئی حاصل از سلول‌های بنیادی آپکس پاپیلای دندان می‌تواند از تخریب شبکیه جلوگیری کند و دارای اثر محافظتی در برابر آسیب شبکیه است.
بر همین اساس پژوهشگران این تحقیق می‌گویند که می‌توان از محیط روئی سلول‌های بنیادی آپکس پاپیلای دندان، به‌عنوان منبع جدیدی برای محافظت و ترمیم شبکیه استفاده کرد، ولی این موضوع باید در مطالعات آینده بیشتر بررسی شود.
در انجام این تحقیق علیرضا دهقانی، محمد ملک احمدی و حشمت‌اله قنبری؛ پژوهشگران گروه چشم‌پزشکی مرکز تحقیقات بیماری‌های چشم دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، فرشته کرمعلی، ساره سروش‌زاده و محمدحسین نصر اصفهانی از پژوهشگران پژوهشکده زیست‌فناوری حیوانات مرکز تحقیقات سلولی پژوهشگاه رویان اصفهان، به همراه اردشیر طالبی؛ عضو هیئت‌علمی گروه بافت‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، با یکدیگر مشارکت داشتند.
یافته‌های این مطالعه، خردادماه سال جاری به‌صورت مقاله علمی با عنوان «تأثیر محیط روئی حاصل از سلول‌های بنیادی مشتق از دندان بر روی ضخامت شبکیه آسیب‌دیده چشم رت» در مجله دانشکده پزشکی اصفهان منتشر شده است.
