کمتر از نیمی از تیم‌های یورو ۲۰۲۲ سرمربی زن دارند؛ فقط ۶ تیم از بین ۱۶ تیم. بقیه همه توسط مردان هدایت می‌شوند. مارتینا ووس-تکلنبورگ، سرمربی تیم ملی آلمان، در پاسخ به سوال «دویچه وله» در کنفرانس مطبوعاتی اخیر گفت: «ما می‌دانیم که وقتی صحبت از آموزش مربیگری به میان می‌آید، جای پیشرفت وجود دارد. ما باید فرصت‌هایی را ارائه دهیم، اما همچنین باید مطمئن شویم که فرصت‌های برابر در اختیار همه باشد.»
در فوتبال بین‌المللی بانوان، اعداد تقریباً ثابت مانده است. در جام‌جهانی ۲۰۱۹ فقط ۹ سرمربی از ۲۴ سرمربی زن بودند، دقیقا همان تعداد در دوره ۲۰۱۵ مسابقات. در آخرین یورو در سال ۲۰۱۷ فقط ۶ مربی زن حضور داشتند، درست مانند تابستان امسال. البته این آمار بدون در نظر گرفتن مسابقات منطقه‌ای در سایر کنفدراسیون‌های فیفا بدست آمده است. اما منصفانه است که بگوییم مردان همچنان در پست‌های سرمربیگری در تیم‌های ملی اروپایی تسلط دارند.
موفقیت زیر نظر مربیان زن
آلمان با داشتن مربیان زنی که از سال ۱۹۹۶ مسئولیت تیم ملی کشور را بر عهده داشتند پیشتاز است. ووس-تکلنبورگ با لبخندی کنایه‌آمیز گفت: «بیشترین عناوین قهرمانی را مربیان زن کسب کردند و نه مردان.»
در واقع، موفق‌ترین دوران آلمان زیر نظر مربیان زن بوده است. سیلویا ناید که از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۶ هدایت آلمان را بر عهده داشت، آلمان را به قهرمانی جام‌جهانی، اروپا و المپیک رساند.
آلمان تنها تیمی نیست که زیر نظر یک مربی زن به چنین درجاتی رسیده است. جیل الیس در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۹ ایالات‌متحده را به جام‌جهانی زنان هدایت کرد. او تنها مربی است که دو بار متوالی این عنوان را کسب کرده است. کانادا در سال ۲۰۲۰ بورلی پریستمن ۳۴ ساله را به خدمت گرفت و او را به یکی از جوان‌ترین سرمربیان زن در بازی‌های بین‌المللی تبدیل کرد. پریستمن تابستان گذشته در توکیو، زمانی که کانادایی‌ها را به اولین مدال طلای المپیک در فوتبال زنان رساند، تاریخ‌ساز شد.
آلمان الگو است؟
علیرغم این داستان‌های موفقیت‌آمیز، فرصت کار برای زنان در فوتبال سطح بالا آسان بدست نمی‌آید، اگرچه آلمان از این قضیه مستثنی است. از زمانی که اتحادیه فوتبال آلمان (DFB) تیم‌ملی را در سال ۱۹۸۲ تأسیس کرد، آلمان تنها یک مربی مرد داشت؛ اگر هورست هروبش که در سال ۲۰۱۸ برای هشت بازی به طور موقت سکان هدایت را در دست گرفت، را هم در نظر بگیریم باید بگوییم که دو مربی مرد داشته است.
ووس-تکلنبورگ گفت: «ایجاد فرصت‌های برابر مساله بزرگی است. من فقط می‌توانم بگویم که DFB یک الگو است. ما در همه جا مربی زن داریم و در مسیر خوبی هستیم.»
نه تنها سرمربی آلمان یک زن است، بلکه دستیار او «بریتا کارلسون» نیز یک زن است. بسیاری از کارکنان تیم، مانند روانشناس و سخنگوی رسانه‌ای آنها نیز زن هستند. اما حتی در سیستم آلمان هم هنوز نابرابری‌هایی وجود دارد. از ۱۲ تیم بوندسلیگا، تنها یک تیم مربی زن دارد. رسیدن به سطح عالی در فوتبال برای شروع بسیار دشوار است، و اگر یک زن باشید که حتی دشوارتر است. هر مربی زنی که تیم را به اوج برساند، داستان خود را در مورد غلبه بر موانع خواهد داشت، حتی اگر مسیر برای برخی آسان‌تر باشد.
ووس-تکلنبورگ گفت: «من چالش‌های کمی را تجربه کردم اما برای من هم دشوار بوده است. من همیشه مسیر مستقیمم را دنبال می‌کردم و اجازه نمی‌دادم چیزی مانعم شود.»
تکلنبرگ، همانطور که خودش اشاره کرد، همیشه می‌دانست که می‌خواهد مربی شود، و خودش هم قبول دارد که تجربه او بیشتر یک استثنا است تا یک قاعده. او گفت: «من بهترین الگو نیستم. ما باید از زنانی بپرسیم که کار مربیگری را شروع کردند، اما پس از مدتی از این کار منصرف شدند و تصمیم گرفتند کار دیگری را دنبال کنند.»
چه چیزی مانع مربیان زن است؟
یوفا تایید کرد که تعداد زنان در مربیگری بسیار کم است. در پاسخ به سوال دویچه وله، یوفا به آماری اشاره کرد که نشان می‌دهد از بین تمام مربیان واجد شرایط در اروپا، تنها ۶ درصدشان زن هستند. در حالی که تعیین یک علتِ مشخص غیرممکن است، عوامل احتمالی عبارتند از تبعیض جنسی و کمبود فرصت یا آموزش. زنان همچنین ممکن است با محیط‌های ترسناک و جنسیت‌زده مواجه شوند، یا ممکن است متوجه شوند که جدی گرفته نمی‌شوند.
یکی از عوامل بازدارنده این است که این شغل انعطاف‌پذیری و امنیت کمی را ارائه می‌دهد؛ به ویژه برای کسی که ممکن است بخواهد مربیگری را با تشکیل خانواده ترکیب کند.
آلمان با تعداد بالای ترک شغل در میان مربیان زن مواجه شده و برای کشف علت این مشکل تحقیقاتی را شروع کرده است. با این حال، DFB به هیچ وجه تنها نیست. یوفا به دویچه وله گفت که در جهت تلاش برای افزایش آمار، یک برنامه مربیگری ترتیب داده که به طور خاص به زنان می‌پردازد. نهاد حاکم اروپایی این ورزش گفت: «آموزش صرفا آموزش نیست، بلکه به بستن قرارداد پس از پایان فرآیند آموزشی مرتبط است.»
بذرها اکنون کاشته شده‌اند اما صبر و شکیبایی لازم است تا معلوم شود که آیا این تلاش‌ها در بلندمدت نتیجه می‌دهند یا خیر.
