این یک سطر از گلایه‌های «حاج وحید» است؛ مردی میانسال که پس از بیست‌سال فروشندگی، کرکره‌های سوپرمارکت خود را پایین کشیده است. داستان حاج وحید، قصه پرتکرار این روزهای فروشگاه‌های خُرد یا همان بقالی‌هاست؛ فروشگاه‌هایی که در رقابت با فروشگاه‌های لوکس زنجیره‌ای جا مانده و به تعطیلی کشیده شده‌اند.
این سال‌ها،سال‌های رونق فروشگاه‌های زنجیره‌ای است؛ فروشگاه‌هایی که در تمام محله‌های شهر جای خود را باز کرده‌اند.
ویژگی‌هایی همچون مشتری‌محوری، توزیع آسان، ارائه تخفیف‌های ویژه، تبلیغات وسیع و ... باعث استقبال مردم از این فروشگاه‌ها شده؛ استقبالی که از آن‌سو منجر به تعطیلی سوپرمارکت‌ها، خُرده‌فروشگاه‌ها و حتی بقالی‌های محلی شده است.
رقابت نابرابر!
حاج وحید، مرد میانسال آذری‌زبانی است که نزدیک به بیست سال در شهرستان پاکدشت، کارش فروش خواربار و مواد پروتئینی بوده است. او که از اواخر دهه هفتاد این کسب را آغاز کرده، به «شهروند» می‌گوید: «آن دوران یک بقالی کوچک ٦ متری می‌توانست خرج سه خانوار را به راحتی تامین کند. از هر سه دُکان این محل، دو دُکان بقالی بود. اما حالا در همین محدوده ما، سه فروشگاه بزرگ فعال شده است؛ فروشگاه‌هایی با سرمایه انبوه و حجم خرید بالا. میزان خرید یک سوپرمارکت با حجم خرید فروشگاه‌های زنجیره‌ای قابل مقایسه نیست؛ همین مساله قدرت رقابت را از خُرده‌فروش‌ها گرفته است.»
این، یعنی نان‌بُری!
یک پژوهش میدانی بر گفته‌های حاج وحید صحه می‌گذارد.
بر اساس مطالعات «هادی حدادی»، پژوهشگر، با تاسیس هر فروشگاه زنجیره‌ای، تا شعاع پنج کیلومتری فعالیت اصناف خُرد تحت تاثیر قرار می‌گیرد و با کسادی مواجه می‌شود و مطابق آمارهای تجربی، تاسیس هر فروشگاه زنجیره‌ای می‌تواند باعث تعطیلی ۵۰ واحد خرده‌فروشی سنتی شود؛ تعطیلی‌ای که از نگاه حاج وحید نان‌بُری است.
مساله پایین شهر و شمال شهر نیست!
ماجرای تلخ تعطیلی سوپرمارکت‌ها تنها محدود به مناطق پایین شهر نیست و این روزها با توجه به هزینه بالای مغازه‌داری در شمال تهران، تعطیلی به مناطق بالانشین نیز رسیده است؛ موضوعی که مسئول سوپرمارکت «دیبا» در زعفرانیه نیز به آن اذعان دارد. این سوپرمارکت‌دار، خُرده‌فروشی خواربار و مواد پروتئینی را در این روزها به عنوان دکه‌داری تعبیر می‌کند: «الان مردم از مارکت‌ها، تنها نیازهای روزمره خود را خرید می‌کنند. ما بیشتر دکه‌داری می‌کنیم و درآمدمان تنها جوابگوی پُر کردن قفسه‌هایمان است.»
رقیب دیگری در راه!
«پایان عصر بقالی‌ها» تعبیری است که می‌توان برای بیان وضعیت امروز خُرده‌فروشی‌ها به کار برد. دیگر از آن بقالی‌های پررونق قدیمی که نان‌آور چندین خانوار بودند، خبری نیست؛ موضوعی که صدای سعید درخشانی، رئیس اتحادیه سوپرمارکت و مواد پروتئینی، را نیز بلند کرده است. درخشانی در تعبیری فروشگاه‌های زنجیره‌ای را به ماهی‌های بزرگی تشبیه کرده است که با کلاه گذاشتن بر سر مردم در نوع قیمت‌گذاری و جلب مشتری، خرده‌فروشان را می‌بلعند. علاوه بر این، از نگاه برخی کارشناسان، توسعه فروشگاه‌های زنجیره‌ای اگر با حمایت از خُرده‌فروشان دنبال نشود، می‌تواند تهدیدی برای کسب و کارهای کوچک به شمار برود که توان رقابت با این مجموعه‌های توانمند را ندارند؛ تهدیدی که در آینده با توجه به رونق فروشگاه‌های اینترنتی و آنلاین دو چندان نیز خواهد شد.
بیشتر بخوانید :
کوچ خریدارها!
از نگاه فعالان این حوزه، سرمایه بالای فروشگاه‌های زنجیره‌ای باعث شده است میزان خرید آنها انبوه شود و تولیدکنندگان مستقیما با این فروشگاه‌ها همکاری داشتند باشند. همین همکاری‌ها شرایط را برای ارائه تخفیف‌های ویژه در این فروشگاه‌ها فراهم کرده است. همچنین تبلیغات کلان این فروشگاه‌ها در رسانه‌ها و میادین شهری، مردم را به سمت خرید از آنها سوق داده است؛ موضوعی که «یعقوب فکوری»، مارکت‌دار محله تهران‌پارس نیز به آن اشاره دارد: «اصلا دیگر میزان فروش ما با سال‌های پیش قابل مقایسه نیست. برخی کالاها مانند حبوبات، دیگر از چرخه فروش مارکت‌ها خارج شده‌اند. فروشگاه‌های خرد که سرمایه کمتری داشته‌اند، ضرر بیشتری کرده‌اند.»
۲۲۰۴۶
