به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی حج، در ابتدای این نشست پیام نماینده، ولی فقیه در امور حج و زیارت قرائت شد. حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعبدالفتاح نواب در این پیام اظهار داشت: در مسیر آزاداندیشی، یکی از مهمترین ابزار‌ها و وسایل موثر، گفت‌وگوی هدفمند و آگاهانه میان آحاد و گروه‌های حق‌پذیر و حقیقت محور است.
وی افزود: هر چند قرآن در نگرش اولیه با جدال و مجادله چندان موافق نیست لکن در برابر مشرکان و مخالفانی که تا حدودی اهل حق و حقیقت و پذیرش واقعیات‌اند، روش جدال احسن را موثرترین و کارآمدترین شیوه می‌داند.
سرپرست حجاج ایرانی با بیان اینکه منطق گفت‌وگوی بین مذاهب اسلامی باید بر اساس قرآن جدال احسن باشد، تصریح کرد: رعایت آداب مناظره و اخلاق نیکو در گفتگو شرط اول جدال احسن قرآنی است، هر چند که استفاده از محتوای درست و سخنان و مقدمات صدق نیز مؤلفه دوم جدال احسن قرآنی را تشکیل می‌دهد و اهمیت فراوان دارد.
در ادامه این همایش و پنل نخست احمد واتارا از ساحل عاج، سعدو از نیجر و سید جاسم محمد الناجی از عراق به سخنرانی پرداختند. احمد واتارا، امام جمعه مسلمانان ابیجان در ساحل عاج با اشاره به اولین گفتگو میان خدا و انسان برای تبعیت از دستورات الهی، گفت: خداوند به شیطان گفت که امت واحد است و من را پرستش کنید و متفرق نشوید، اما شیطان با سرپیچی از دستور خدا درصدد تفرقه بین مردم بر آمد.
وی افزود: بر اساس آیه «فَبَشِّرْ عِبَادِ الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ» اگر کسی آمد و سوالی داشت باید بشنویم. یعنی در اسلام گفتگو خوب و الزامیست. هرچند بیشتر گفتگو‌ها با غیر مسلمانان است، ولی مسلمانان هم حوار مطلوب باید داشته باشند. بنابر گفته قرآن و پیامبر اسلام (ص) مسلمانان امت واحدی هستند که خدا را پرستش می‌کنند: «إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّکُمْ فَاعْبُدُونِ».
سعدو از نیجر هم با تقدیر از بعثه مقام معظم رهبری برای برگزاری این همایش گفت: من یک حقوقدان هستم، اما به عنوان یک ناظر بیرونی از آنچه بر جهان اسلام می‌گذرد ناراحتم. ۹۹ درصد مسلمانان در نیجر از ۵ سال قبل دچار یک جنگ مذهبی شده اند و این درگیری‌ها مشکلات زیادی را برای آن‌ها به وجود آورده است.
سعدو گفتگو بین فرقه‌های مختلف اسلامی را ضروری دانست تا مسلمانان دین را به معنای واقعی درک کنند.
وی ابراز امیدواری کرد که باب گفتگو بین کشور‌ها و ملت‌های مسلمان باز شود تا یک اجماع حداقلی در مورد دین محقق گردد و از این طریق پیروان مذاهب اسلامی با صلح و آرامش در کنار یکدیگر زندگی کنند.
حجت‌الاسلام سید جاسم محمد هاشم الناجی از علمای شیعی عراق نیز در سخنانی با اشاره به آیه ۱۰۳ سوره آل‌عمران: «وَاعتصِمُوا بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعاً وَلاَ تَفَرَّقُوا» اظهار کرد: خداوند همه ما را به حبل‌الله (ریسمان الهی) دعوت کرده است. اعتصام به معنای تمسک و حمایت است؛ یعنی واجب است مسلمانان به طور دائم و مستمر به کتاب خدا و شریعت رسول (ص) و سیره آل البیت (ع) اعتصام جویند و هیچ‌گاه این وظیفه را ترک نکنند.
وی افزود: در این آیه خداوند مومنان را دو بار از تفرقه نهی کرده است؛ یکبار مستقیم با «لا تفرقوا» و یک بار غیرمستقیم با تعبیر «واعتصموا». نهی موکد و مکرر است. یعنی همه ما باید دور این محور جمع شویم.
حجت‌الاسلام هاشم الناجی با اشاره به اختلاف نظر مسلمانان در مسائل جزئی فقهی و عقیدتی، اظهار کرد: اتفاق نظر در بیش از ۹۰ درصد موضوعات وجود دارد و در بقیه موارد باید با روش درست عمل کرد و تبادل نظر راه خوبی است. همه مسلمانان باید حول محور قرآن و پیامبر اسلام مشترکات اعتقادی را مورد توجه قرار دهند و از بروز اختلاف در موارد جزئی بپرهیزند.
این روحانی شیعه عراق با بیان اینکه اتحاد موجب عزت امت اسلامی می‌شود، گفت: امت اسلام باید با ایجاد وحدت بین مسلمانان عزت خود را حفظ کند. کشور‌های اسلامی در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و حتی اعتقادی دارای دیدگاه‌های مختلفی هستند و متاسفانه به دلیل همین اختلاف‌ها دچار مشکلات متعددی شده اند که باید با گفتگو آن‌ها را برطرف کرد.
در ادامه این برنامه گروه مصباح الهدی، از اعضای کاروان قرآنی نور به اجرای جمع‌خوانی و تواشیح پرداخت و با نغماتی دلنشین کام مهمانان را به نوای الهی و نبوی معطر ساخت.
بر پایه این گزارش، در پنل دوم تحریر شهرول از اندونزی، علی محمد محمدی گیلگی از پاکستان و شفری احسان از اندونزی سخنرانی کردند. تحریر شهرول با اشاره به اهمیت گفتگو در دین اسلام گفت: واقعیت این است که اختلافاتی در بین مسلمانان وجود دارد، اما این اختلاف‌ها را باید با گفتگو و براساس دین اسلام و عقل کنترل کرد.
وی تعامل مسلمانان با یکدیگر را برای رسیدن به وحدت بسیار مهم دانست و گفت: قرآن و سنت باید اساس گفتگو بین مسلمانان قرار گیرد و مسلمانان باید از طریق گفتگو نسبت به یکدیگر شناخت پیدا کنند.
علی محمد محمدی از پاکستان در ابتدای سخنان خود در این همایش به زبان فارسی یاد امام خمینی (ره) را گرامی داشت و از مقام معظم رهبری به عنوان ادامه دهنده راه امام امت (ره) نامبرد و برای ایشان آرزوی طول عمر و سربلندی کرد.
وی در ادامه به معنای آیه ۱۰۳ سوره آل‌عمران «وَاعتصِمُوا بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعاً وَلاَ تَفَرَّقُوا» پرداخت و بیان کرد: حبل الله بدون وحدت مسلمانان محقق نمی‌شود و همگرایی و وحدت بین مسلمانان مستلزم تقوا و گفتگو بین آنهاست.
سخنران دیگر پنل دوم این همایش شفری احسان از اندونزی بود که سخنان خود را با قرائت آیه ۱۲۵ سوره نحل آغاز کرد و گفت: خداوند در این آیه شریفه «ادْعُ إِلَى سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ؛ یعنی با حکمت و اندرز نیکو به راه پروردگارت دعوت کن و با آنان به [شیوه اى]که نیکوتر است مجادله نمای». نیز بر انجام گفتگو و مجادله نیکو بین مسلمانان تاکید دارد.
وی با اشاره به اینکه در اندونزی فرهنگ‌های مختلفی وجود دارد، ادامه داد: با این‌حال مذاهب اسلامی در اندونزی از تعامل خوبی برخوردارند و به عنوان مثال سازمان محمدی و سازمان علما در اندونزی بر سر اعلام عید فطر و عید قربان اختلاف نظر دارند، اما هر بار توانسته‌اند با گفتگو این اختلاف‌ها را از بین ببرند و برای اعلام زمان آن به اجماع رسیده اند.
در ادامه کلیپ معرفی همایش که حاوی مطالب و تصاویری در ارتباط با همگرایی و تفاهم و گفت‌وگوی پیروان مذاهب مختلف اسلامی به ویژه در حرمین شریفین بود به نمایش گذاشته شد.
در پنل سوم سه محقق از کشور‌های ترکیه، نیجر و موریتانی به سخنرانی پرداختند. عمر آرگون از اساتید دانشگاه دجله دیاربکر ترکیه در سخنانی بیان کرد: آنچه باید مورد توجه مذاهب اسلامی قرار گیرد نقاط مشترک آنهاست و اختلافات جزئی نباید باعث شکاف و اختلاف بین مسلمانان شود، باید نظرات دیگران را شنید و از بهترین آن‌ها پیروی کرد.
این استاد دانشگاه دیاربکر ترکیه اتحاد بین مسلمانان را ضروری دانست و گفت: دشمنان اسلام از تعدد مذاهب اسلامی سوء استفاده می‌کنند و مسلمانان باید اختلافات جزئی را کنار بگذارند و نظرات خود را بصورت برادرانه مطرح کنند. اختلافات جزئی نباید موجب پراکندگی و تکه تکه شدن جامعه اسلامی شود.
مریم ادریس، مدرس زبانی خارجی در نیجر، طی سخنانی با اشاره به اهمیت وحدت میان مسلمانان گفت: ایام حج فرصت خوبی برای گفتگو و تبادل نظر مسلمین است.
وی با اشاره به ناامنی در کشور نیجر که نتیجه اقدامات گروه‌های تکفیری است، به موضوع فلسطین پرداخت و با تشکر ویژه از جمهوری اسلامی ایران که حامی فلسطین است آرزو کرد که این ظلم‌ها به امت اسلامی به پایان برسد. وی در پایان هر گونه عادی سازی روابط با رژیم اسرائیل را محکوم کرد.
فاطمه زهرا ترائوره از دانشگاه موریتانی هم با تقدیر از برگزارکنندگان همایش که همزمان با موسم حج در سرزمین وحی برگزار شده است، گفت: حج مورد توجه مسلمانان در همه کشور‌های جهان است. وی افزود: خداوند در آیه ۱۳ سوره حجرات می‌فرماید: «یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثى وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ؛ اى مردم، ما شما را از مرد و زن آفریدیم و شما را تیره‌ها و قبیله‌ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید، همانا گرامى‌ترین شما نزد خدا، با تقواترین شماست، همانا خدا داناى خبیر است».
وی در پایان عرفه را بهترین فرصتی دانست که مسلمانان جهان در یک نقطه گردهم آیند و یکدیگر را به وحدت دعوت کنند.
