به گزارش خبرگزاری فارس از زنجان، زنجان یکی از استان‌های ایران است. مرکز این استان شهری به همین نام است.
این استان دارای ۸ شهرستان، ۱۸ بخش و یک هزار و ۲۱۰ آبادی است که از این تعداد، ۹۷۸ آبادی دارای سکنه و بقیه خالی از سکنه است این استان در سال ۱۳۹۵ خورشیدی، دارای ۱.۱ میلیون نفر جمعیت است.
بر اساس اسناد موجود، استان زنجان در دهه‌های گذشته یکی از محروم‌ترین استان‌های کشور بوده و با مقوله‌ای به نام صنعت به کلی بیگانه بوده است.
این محرومیت و عقب‌ماندگی برای استان که از امکانات طبیعی و موقعیت نسبتا ممتازی برخوردار بوده و در فاصله‌ای نه چندان دور با پایتخت کشور قرار دارد و در مسیر ترانزیت بین‌المللی (و در گذشته‌های دور در مسیر جاده ابریشم) استقرار داشته سوالات زیادی را در ذهن علاقه‌مندان و مسوولان توسعه استان ایجاد می‌کند.
بررسی اسناد توسعه در سال‌های قبل از انقلاب اسلامی نشانگر بی‌توجهی برنامه‌های توسعه و عمرانی ملی به استان بوده و سهم و نقش استان در تقسیم کار ملی بسیار اندک و ناچیز بوده است. برای مثال در مطالعات گروه بتل (BETEL) تنها به ایجاد صنایع کوچک و افتتاح مجدد کوره آجرپزی در استان اشاره شده و کل تعداد پروانه‌های بهره‌برداری‌های فعال استان زنجان تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی ۳۰ فقره با اشتغال مستقیم ۴ هزار و ۴۱۴نفر بوده است.
اما بعد از انقلاب توجه به استان زنجان بهتر شده و صنایع زیادی در استان زنجان مستقر شده است، هر چند به اعتقاد مردم از ظرفیت استان به خوبی استفاده نشده و می‌شد صنایع مهم و زیادی در استان مستقر شود.
وضعیت صنعت، معدن و تجارت استان بهانه‌ای برای گفت‌وگو با مسؤول ارشد این حوزه مهم ناصر فغفوری است، مدیر کل صنعت و معدن استان زنجان است، شخصی که بعد از خدمت سربازی در صنعت استان سمت‌های مختلفی داشته و تقریبا با همه زوایای صنعت، معدن، تجارت و بازرگانی استان آشناست.
چهارم دیماه 1393 بود که ناصر فغفوری بعد از چند ماه سرپرستی به عنوان مدیر کل صمت استان زنجان معرفی و تاکنون در این سمت مشغول خدمت بوده است و گفت‌وگوی ذیل بررسی وضعیت صنعتی و تجاری استان است.
فارس: تحلیل شما از وضعیت صنعت و معدن استان چیست؟
صنعت استان 48 هزار اشتغال مستقیم دارد و استان زنجان یک هزار و 250 واحد تولیدی دارای پروانه خرد، کوچک، متوسط و بزرگ دارد.
از طرفی با افزایش تورم واحدهای تعطیل هم درصدد فعال شدن هستند به طوری که درصد واحدهای راکد از 21 درصد به 18 درصد کاهش یافته که در این میان فعال سازی همه این واحدها بنا به دلایلی از جمله تغییر کاربری و یا نداشتن بازار دیگربه هیچ وجه امکان پذیر نیست.
همچنین بیش از ۳۸۸ معدن فعال که از آنها ۳۵ نوع ماده معدنی برداشت می‌شود در استان فعال است، که سالانه بیش از ۱۲ میلیون تن مواد معدنی استخراج و بیش از 3 هزار نفر در معادن این استان مشغول فعالیت هستند.
صنایعی مهمی هم در استان زنجان فعال است مانند شرکت ایران ترانسفو، پارس سویچ و مجتمع تولیدی نخ تایر صبا، راشا کاسپین و... و البته در کنار آنها 80 درصد صنایع سرب و روی هم در استان زنجان مستقر و فعالیت دارند.
صنایع و معدن استان فعال هستند و در این حیطه عمل به مسؤولیت‌های اجتماعی در دستور کار قرار گرفته است. در این راستا مسیر 2.5 کیلومتری روستای پری تا ینگجه تا میانجی آسفالت شده و یک مدرسه 12 کلاسه کمک 5 میلیارد تومانی دریافت کرد و برای ترمیم جاده دندی هم کمک 5 میلیارد تومانی انجام شده است.
امسال با اجرای قانون 15 درصدی حقوق دولتی، وصولی از معادن به صورت مستقیم وارد خزانه معین استانی می‌شود و می‌توان گفت مشکل قدیمی که 3 تا 4 درصد این حقوق هم به استان باز نمی‌گشت حل شده است. چراکه مبلغ مورد نظر رقم قابل توجه 60 تا 70 میلیارد تومان می‌شود که امسال در راستای رفع آثار فعالیت‌های معدنی هزینه خواهد شد هزینه‌ای که مردم هم به عینه آن را ببینند.
فارس: عملکرد حوزه تجارت چطور ارزیابی می‌کنید؟
ببینید بخش اصلی تجارت را در استان واحدهای تولیدی انجام می‌دهند چرا که ما جزو استان‌هایی نیستیم که تاجر به صورت مستقل و قوی فعال داشته باشیم، چرا که شرایط استان به صورتی است که کفه صنعت سنگین بوده، به همین دلیل 80 تا 85 درصد تجارت خارجی استان معطوف به واحدهای صنعتی است.
واحدهای فرآوری معدنی هم در حوزه صنعت محسوب می‌شوند و استقبالی از صادرات خاک معدنی وجود ندارد و ظرفیت‌های فرآوری سیلیس سنگ‌های تزئینی، مس و سرب و روی زمینه‌ای را فراهم کرده که تا خاک خام از کشور خارج نشود.
تلاش شده با اجرای طرح ممیزی صادراتی به واحدهای صنعتی و صادراتی با دید کارشناسی نگاه شود و با طرح کارشناسی واحدها به چند دسته تقسیم بندی شدند، واحدهایی که تولید صادراتی را با هدف صادرات تولید می‌کنند مانند ایران ترانسفو که هم تولید برای داخل و هم برای صادرات دارد.
یک سری از واحدها هم تولید را با هدف صادرات انجام نمی‌دهند بنابراین باید بازارهای جدید شناسایی و معرفی شوند تا محصول آنها هم صادر شود.
واحدهایی هم هستند که تولیدات آنها با توجه به شرایط موجود در ایران با قیمت پایین تولید می‌شود از جمله صنایع انرژی‌بر، از این رو برای هر کدام از این سناریوها برنامه متفاوت تعریف و اجرا می‌شود مثلا تولیدات صادراتی باید به فکر محصولات جدید و همچنین شناسایی بازار جدید برای صادرات باشند.
تولیداتی که ظرفیت صادراتی دارند باید بازارهای جدید را شناسایی و حضور یابند از جمله حضور در نمایشگاه‌ها و برقراری ارتباط با بازرگانان بین‌المللی که مورد توجه قرار گیرد.
بخش دیگری از صنایع و واحدهای استان که اصلا حضوری در بازارهای خارجی ندارد و بالطبع برنامه‌ای هم برای آنها وجود ندارد، چرا که شرایط تولید برای ایران طراحی شده و مشتری خود را هم در داخل دارد و نداشتن بازار خارجی دلیلی برای عدم فعالیت و یا تعطیلی نیست، چرا که در بازار داخل متقاضی دارد.
فارس: مقاصد صادراتی برای کالاهای تولیدی استان چطور برنامه‌ریزی شده است؟
سعی ما نگاه ویژه به کشورهای همسایه است کما اینکه همواره به دنبال مشتری‌های دیگر هم در دنیا بودیم در حالیکه شرایط ما ایجاب می‌کند که نیاز بازارهای کشورهای همسایه را تامین کنیم و اگر توجه نکنیم نه تنها این بازار مستعد را از دست می‌دهیم بلکه تولید کنندگانی از دیگر کشورها بلافاصله جای ما را می‌گیرند.
فارس: صادرات استان زنجان چه میزان بوده است؟
در سال گذشته حدود 400 میلیون دلار صادرات انجام شده است که این آمار با آمار گمرک استان متفاوت است، چرا که برخی از تولیدات استان خارج از گمرک صادر می‌شود، کما اینکه صادرات دیگر استان‌ها هم از گمرک زنجان انجام می‌شود پس 100 درصد صادرات گمرک زنجان مربوط به استان ما نیست و بر عکس این هم صادق است یعنی صادرات کارخانجات با منشاء استان فقط از گمرک استان نیست.
ولی بیش از 90 درصد صادرات گمرک زنجان مربوط به تولیدات استان است، چرا که ظرفیت و موقعیت گمرک‌های مرزی برای جذب صادرات دیگر استان‌ها بسیار بالا است.
یعنی حدود 60 تا 65 درصد صادرات واحدهای تولیدی استان از گمرک زنجان و بقیه صادرات از گمرک‌های مرزی انجام می‌شود چون صادر کننده بنا به دلایلی از جمله صادرات با کشتی، ترجیح می‌دهد کالاهای خود را در یک مرحله صادر کند که زمینه این اقدام از طریق گمرکات مرزی میسر است. اما ملاک صادرات مبداء تولید است هر چند فرد صادر کننده و گمرک صادرکننده هم نقش دارند، ولی آمار ما همواره بر اساس گواهی مبداء تولید ارائه می‌شود.
فارس: بیشترین صادرات زنجان به کدام کشورهاست؟
بخش عمده‌ای از مراودات و ما شاید بالای 50 تا 60 درصد با دو کشور ترکیه و عراق و در رتبه بعدی هم کشورهای آسیای میانه و همچنین کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله قطر، کویت، امارات قرار دارند، هر چند صنعت نساجی صادرات به کشورهای اروپا هم صادرات دارد و برخی صنایع غذایی هم برندهای شناخته شده‌ای محسوب می‌شوند.
پیش‌بینی ما در سال جاری برای صادرات نیم میلیارد دلار در واحدهای صنعتی و معدنی است هر چند خیلی‌ها این پیش‌بینی را درست نمی‌دانند، ولی واقعیت این است که بخش خصوصی با مشکلات آشنا است و مسیر کار خود را یاد گرفته است.
کما اینکه طی سال گذشته با وجود تنگ شدن حلقه تحریم‌ها صادرات زنجان افزایش یافته و تلاش می‌شود که در استان دو سیاست سبد کالایی صادراتی و مقصدها افزایش یابد.
این دو سیاست جزو سیاست‌های اقتصاد مقاومتی هم محسوب می‌شوند که درون‌زایی و برون‌گرایی به شمار می‌شود.
فارس: نقش انرژی در صادرات محصولات فولادی را چه طور می‌بینید؟
ما خودمان هم فکر می‌کردیم صنایع فولادی برای صادرات به انرژی خیلی وابسته باشند، اما واقعیت نشان داد افزایش حدود ۱۱ برابری گاز و ۶ تا ۱۱ برابری قیمت برق خیلی تاثیرگذار نبود و به گفته برخی‌ها در مورد مزیت نداشتن صادرات فلزات درست نبوده است.
کما اینکه در جنگ روی داده بین روسیه و اوکراین فولاد ایران به شدت خواهان داشت همین موجب شد به خاطر جلوگیری از خروج ۱۰۰ درصدی این کالا تصمیم به اخذ عوارض صادراتی پله‌ای اتخاذ شد. در حوزه تجارت هر سیاستی فرصت‌هایی را ایجاد می‌کند که باید از محدودیت‌ها به عنوان فرصت استفاده شود، کما اینکه تکنولوژی موجود در صنعت سرب و روی مختص کشور ماست و سال به سال هم فرآیندهای تولید آن رو به جلو بوده، چنانکه سرب و روی فعلی با ۱۰ سال پیش به لحاظ مصرف انرژی، میزان آلودگی و پسماندهای خروجی که ۵ درصد بود و الان زیر یک درصد است قابل مقایسه نیست و ترکیه هم در حال حاضر در صدد ایجاد واحدهای کنسانتره است و همین حرفی که در مورد به صرفه نبودن فعالیت در حوزه روی را می‌زدند را در مورد نساجی هم می‌گفتند که درست نبود چرا که حالا از ازبکستان پنبه نوارد نمی‌کنیم چون تکنولوژی صنایع نساجی در این کشور به روز شده و این کشور دیگر تبدیل تولید کننده شده، ایران نیاز خود به پنبه را از هند و یا کشورهای دیگر تامین می‌کنیم.
من معتقدم که باید به تولیدات با دید آینده نگاه شود و به فکر به روز شدن البته با حفظ مسائل زیست محیطی و عدالت اجتماعی باشیم و باید در جذب سرمایه‌گذار به حفظ منابع طبیعی و محیط زیست هم باشیم.
فارس: زنجان چند واحد کاغذسازی دارد؟
زنجان یک واحد کاغذسازی دارد و یک واحد تولید کاغذ از کربنات کلسیم و مواد معدنی هم به تازگی فعال شده و پروانه بهره‌برداری هم دریافت کرده که کاغذهای خوبی تولید می‌کند که فواید زیادی دارد، چرا که برای تهیه آن نیاز به بریدن درخت هم ندارد ضمن اینکه بازیابی مجدد هم می‌شود، از آب هم خیلی استفاده نمی‌کند و کاغذهای خوبی تولید می‌کند.
ضمن اینکه در مورد شرکت اولی هم ایرادات آن را باید در کنار مزیت‌ها آن دید کما اینکه مشکل عمده این واحد مصرف بالای آب است که استان برای حل این مشکل شرط موافقت با اجرای طرح توسعه آن را استفاده از پساب صنعتی به عنوان نخستین واحد تولیدی در شمال غرب کشور گذاشت و بعد از آن در دیگر واحدها هم این اقدام آغاز شده است.
این شرکت 50 تا 60 میلیارد تومان هزینه صرف خط انتقال آب کرده که بیش از 95 درصد پیشرفت دارد و قرار است آب خروجی تصفیه‌خانه فاضلاب زنجان را به این واحد منتقل و مورد استفاده قرار دهد.
70 هزار متر مکعب در روز خروجی تصفیه خانه شهر زنجان است در حالی که تا الان ریالی بابت آن پرداخت نمی‌شد و آب فاضلاب شهر پس از تصفیه در زنجانرود تخلیه می‌شد که خوشبختانه الان یک سالی است قرارداد خرید روزانه 12 هزار متر مکعب آب از این پسماند با این شرکت منعقد شده است.
ضمن اینکه طرح توسعه سوم شرکت مذکور که لمینه کردن کاغذهای تولیدی و استفاده در صنایع لبنیاتی است در حال اجرا است که اگر راه‌اندازی شود همه بسته‌بندی‌های در حوزه لبنیات و بستنی از پلاستیکی به کاغذی تبدیل خواهد شد که ظرفیت بازیابی خواهد داشت که با توسعه آن دیگر زمینه و تمایل استفاده از ظرف‌های پلاستیکی در بین مردم از بین خواهد رفت.
این کارخانه در شهرک صنعتی شهید شهریاری مستقر است که احتمالا پایان اسفند یا اول فروردین‌ماه سال آینده راه‌اندازی شود، چرا که همه دستگاه‌های آن خریداری شده و بیش از هزار میلیارد تومان برای آن هزینه داشته است.
چند واحد بزرگ که برند هم هستند در شهرک صنعتی شهید شهریاری که یکی تولید رنگ‌های ترافیکی و همچنین واحدی از گلرنگ و همچنین بهروز در این شهرک مستقر شده‌اند.
در حال حاضر ۵ پروژه بزرگ در شهرک صنعتی شهید شهریاری در دست احداث است که ۳ واحد از این پنج واحد تا خرداد ۱۴۰۲ به بهره‌برداری خواهند رسید.
اغلب واحدهایی که برای نخستین بار در شهرک‌های صنعتی مستقر می‌شوند مشکلات زیرساختی دارند بهروز و گلرنگ هم در این شهرک واحد دارند و در واقع شرکت‌های برند در این شهرک به صورت مدرن و شیک ایجاد خواهد شد.
شهرک شهید شهریاری به توسعه نیک‌پی کمک خواهد کرد
با راه‌اندازی این واحدها بیش از 3 هزار نیروی کار جذب می‌شود و دستور استاندار هم این است که بتوانیم از موقعیت شهر نیک‌پی استفاده کنیم تا تلفیقی از مجتمع‌های اقدام ملی با مشارکت واحد تولیدی، جذب تسهیلات و خود کارگر مجتمع‌های مسکونی در راستای کمک به کوتاه کردن مسیر محل کار و زندگی کارگر احداث شود، چرا که تجربه آرامش روحی و روانی در این مجتمع‌ها بالا است.
همچنین با راه‌اندازی طرح‌ها توسعه‌ای شرکت کاغذسازی زنجان، 500 نفر در فاز نخست و حدود یک هزار نفر در طرح بعدی مشغول به کار خواهند شد.
انتهای پیام/73004/م
