به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا پس از لبخند زدن و دست دادن با مشت با «محمد بن سلمان» ولی‌عهد عربستان سعودی و نشست با وی، بامداد شنبه در نشست خبری در جده گفت که موضوع قتل جمال خاشقچی روزنامه‌نگار مخالف سعودی را که سیا دست داشتن بن سلمان در قتل او را تایید کرده، با مقامات سعودی مطرح کرده است.
بایدن که زیر تیغ تیز انتقادات حقوق بشری به دلیل این سفر و حالا دیدار با ولی‌عهد سعودی قرار دارد، با نقل اظهاراتی از بن سلمان در انکار نقش داشتن در قتل فجیع خاشقچی که انگار اولین بار بوده از سوی ولی‌عهد سعودی مطرح می‌شده، به خبرنگاران گفت که در جریان نشست در جده «او (ولی‌عهد سعودی) گفت که شخصاً مسئول قتل خاشقجی نیست» و بعد در اظهارنظری کودکانی افزود «من طوری نشان دادم که فکر می‌کنم او (مسئول) است». رئیس‌جمهور آمریکا در ادامه گفت که بن سلمان به او گفته «علیه کسانی که مسئول بودند اقدام کرده است».
بایدن در این نشست خبری ضمن بیان این که «آنچه برای خاشقچی رخ داد ظالمانه بود»، با گرفتن ژست مدافع حقوق بشر افزود: «با احترام به قتل خاشقچی، آن را در راس جلسه مطرح و روشن کردم که در آن زمان چه فکری در مورد آن داشتم و اکنون در مورد آن چه فکری می‌کنم. دیدگاهم را کاملاً واضح بیان کردم. خیلی صریح گفتم برای یک رئیس‌جمهور آمریکا سکوت در قبال موضوع حقوق بشر، با این که ما چه کسی هستیم و من چه کسی هستم، ناسازگار است».
رئیس‌جمهور آمریکا روز جمعه همچنین به طور جداگانه با «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان سعودی و پدر ولی‌عهد که بسیاری او را حاکم زبانی این کشور می‌دانند، دست داد.
پیشینه دیدار رئیس‌جمهور آمریکا و ولی‌عهد سعودی
از زمان خبرساز شدن قتل فجیع جمال خاشقچی در اکتبر ۲۰۱۸ در کنسولگری عربستان سعودی در استانبول توسط تیم ترور بن سلمان، ولی‌عهد سعودی دست داشتن در آن را انکار کرده است. بن سلمان در برنامه ۶۰ دقیقه شبکه «سی‌بی‌اس» در پاسخ به این سوال که آیا دستور قتل را صادر کرده، گفته بود: «مطمئناً خیر». در حالی که دولت عربستان در ابتدا هرگونه دست داشتن در قتل را رد کرد، اما بعداً ادعا کرد که تیم اطلاعاتی سعودی به طور تصادفی خاشقچی را در حالی که می‌خواستند او را برخلاف میلش به عربستان تحویل دهند، کشته است.
بایدن در طول مبارزات انتخاباتی ریاست‌جمهوری خود در سال ۲۰۲۰ وعده داده بود که بهای جنایت دولت سعودی را به آن بچشاند و ریاض را به دلیل مسائل حقوق بشری مطرود کند. بایدن هفته گذشته هم در مقاله‌ای در واشنگتن پست - روزنامه خاشقچی - تلاش کرد سفر خود به عربستان سعودی را که ناقض ادعاهای حقوق بشری وی و موضع سابقش در قبال ریاض بوده، توجیه کرد.
وی در آن مقاله که یک بار به نام روزنامه‌نگار مقتول اشاره می‌کند، نوشت: «از ابتدا، هدف من این بود که روابط را با کشوری که ۸۰ سال یک شریک استراتژیک بوده، تغییر دهم - اما نه گسست. می‌دانم که بسیاری از افراد با تصمیم من برای سفر به عربستان سعودی مخالف هستند. دیدگاه‌های من در مورد حقوق بشر روشن و دیرینه است و آزادی‌های اساسی همیشه وقتی به خارج سفر می‌کنم، در دستور کار قرار دارد».
بایدن همچنین پیش از این سفر خاومیانه‌ای خود تلاش کرد تا حل بحران انرژی را که به باور کارشناسان به کاهش بی‌سابقه محبوبیت او در داخل آمریکا منجر شده و ممکن است به قیمت شکست حزبش در انتخابات میان‌دوره‌ای در نوامبر و تبدیلش به رئیس‌جمهور یک دوره‌ای تمام شود را به عنوان علت اصلی این سفر رد کند.
به تحلیل رویترز، منافع انرژی باعث شد بایدن و دستیارانش تصمیم بگیرند بار دیگر به عربستان سعودی که برخورد آمریکا باعث شده روابط خود را با روسیه و چین تقویت کند، روی بیاورند. «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی آمریکا گفت بایدن می‌خواهد روابط واشنگتن با ریاض را مورد تجدیدنظر قرار دهد و آن را قطع نکند.
بایدن بعد از دیدارهایش در جده گفت: ما بحث خوبی در مورد تضمین امنیت انرژی جهانی و عرضه کافی نفت برای حمایت از رشد اقتصادی جهانی داشتیم. تمام تلاشم را برای افزایش عرضه برای ایالات متحده آمریکا انجام می‌دهم که انتظار دارم این اتفاق بیفتد. سعودی‌ها هم در این فوریت شریک هستند و بر اساس بحث‌های امروز ما انتظار دارم در هفته‌های آینده شاهد گام‌های بعدی باشیم.
واکنش‌ها به دیدار بایدن و بن سلمان
در یکی از تندترین انتقادات به دیدار بایدن و بن سلمان که کاخ سفید و رئیس‌جمهور آمریکا پیش از این سفر مدعی بودند انجام نخواهد شد، «خدیجه چنگیز» نامزد جمال خاشقچی ضمن بازنشر عکسی از دیدار بایدن و بن سلمان و پیامی از حساب کاربری همسر مقتولش در توییتر با این مضمون «آهای، رئیس‌جمهور آمریکا، آیا این همان پاسخگویی است که برای قتل من قول داده بودید؟ خون قربانی بعدی ام‌بی‌اس روی دستان شماست»، نوشت «این چیزی که جمال خاشقچی امروز توییت می‌کرد».
وقتی از بایدن در جمع خبرنگاران در مورد این توییت سوال شد، مدعی شد: متأسفم که او چنین احساسی دارد. آن زمان رُک بودم و امروز هم (در دیدارهایم) رُک بودم.
او در واکنش به یک خبرنگار که گفت به خاطر احوالپرسی با ولی‌عهد مورد انتقادهای زیادی قرار گرفته، خندید و در پاسخ به این سوال که چگونه می‌تواند مطمئن باشد که عربستان سعودی فرد مخالف دیگری مانند خاشقچی را نکشد، گفت «چه سوال احمقانه‌ای. چطور می‌توانم از این موضوع مطمئن باشم؟ فقط روشن کردم که اگر چنین چیزی دوباره اتفاق بیفتد، آن‌ها آن پاسخ (!) و خیلی بیشتر از آن را دریافت خواهند کرد.»
تعامل بایدن با ولی‌عهد سعودی همچنین انتقادات داخلی از جمله از سوی روزنامه واشنگتن پست و کمیته حفاظت از روزنامه‌نگاران را به دنبال داشت.
«فرد رایان» ناشر و مدیرعامل روزنامه آمریکایی در بیانیه‌ای که سخنگوی آن در توییتر منتشر کرد، گفت: مشت بین رئیس‌جمهور بایدن و محمد بن سلمان بدتر از یک دست دادن و شرم‌آور بود. نشانگر سطحی از صمیمیت و راحتی است که به ام‌بی‌اس رهایی نابجایی را می‌دهد که او به شدت به دنبال آن بوده است.
جسارتی که به نظر می‌رسد تبلور آن در پوزخند ولی‌عهد سعودی بود، وقتی که «پیتر الکساندر» گزارشگر «ان‌بی‌سی» قبل از آغاز نشست روز جمعه خطاب به وی فریاد زد «آیا از خانواده جمال خاشقچی عذرخواهی می‌کنی؟» خبرنگار در توییتر نوشت، پس از پرسیدن این سوال، «ام‌بی‌اس پوزخندی ملایم روی صورت داشت».
«جری کانولی» نماینده دموکرات ویرجینیا، منطقه‌ای که خاشقجی در زمان قتلش در آن زندگی می‌کرد در توییتی نوشت: جمال خاشقچی رای‌دهنده به من، به دستور ولی‌عهد سعودی به قتل رسید و قطعه قطعه شد. اکنون زمان روال عادی (روابط) نیست.
«رند پال» عضو کمیته روابط خارجی سنای آمریکا هم از کُرنِش جو بایدن رئیس‌جمهور این کشور در برابر عربستان سعودی به شدت انتقاد کرد و نوشت: عربستان سعودی حقوق اولیه بشر را نادیده می‌گیرد، بی‌گناهان را در یمن سلاخی می‌کند، مخالفان را به طرز وحشتناکی می‌کُشد، میلیون‌ها نفر را در آستانه قحطی قرار می‌دهد و دشمنان ما را حمایت و تقویت می‌کند. با این حال، بایدن به آن‌ها (مقامات سعودی) کرنش می‌کند تا بحرانی را که خودش درست کرده، حل کند به جای اینکه بیاید سیاست‌هایش در خانه (داخل آمریکا) را تغییر دهد و مشکل تولید نفت در داخل را رفع کند.
«عبدالله علاود» رئیس حزب مجلس ملی مستقر در ایالات متحده، گروه اپوزیسیون سعودی اوایل این هفته به ان‌بی‌سی نیوز گفت: احساس می‌کنیم به ما خیانت شده است. به ما قول داده شده بود که در برابر ام‌بی‌اس از ما محافظت می‌شود. دیدار بایدن، به ولی‌عهد کمک می‌کند تا از مجازات قتل قسر در برود.
انتهای پیام/م/ ت 20
