آمار فوق العاده نگران کننده از میزان خط فقر در ایران/ آقای رئیس جمهور! چه‌کردی با ما ایرانیان

 

 

تحریریه پارسینه - گروه اقتصادی: براساس آمار‌های مربوط به هزینه-درآمد خانوار که توسط مرکز آمار ایران منتشر می‌شوند، در فاصله سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸، تولید ناخالص داخلی سرانه ایران حدود ۱۰ درصد کاهش پیدا کرده است. از آن سو، در همین فاصله زمانی، مصرف حقیقی خانوار هم کاهشی ۳ درصدی را نشان می‌دهد و این در حالی است که میزان اجاره بها از این محاسبات کنار گذاشته شده است. با در نظر گرفتن اجاره بها و نیز افت قدرت خرید مردم در سال ۱۳۹۹ که در این داده‌ها محاسبه نشده اند، وضعیت به مراتب بدتر می‌شود.

کارگران در فقر مطلق به سر می‌برند

 

چندی پیش، بازرس مجمع عالی نمایندگان کارگران کشور در مورد خط فقر در ایران گفته بود: سازمان‌های جهانی خط فقر را حداقل درآمدی می‌دانند که یک نفر باید بتواند با آن در یک کشور زندگی کند. بر این اساس، باتوجه به برآورد حدود ۱۰ میلیون تومانی خط فقر کشورمان برای یک خانواده چهارنفره و دریافت خوش بینانه حقوق ماهیانه ۳ میلیون تومان، به راحتی می‌توان اثبات کرد که کارگران (بیش از نیمی از جمعیت کشورمان) در فقر مطلق به سر می‌برند.

امام قلی تبار ادامه داد: در این شرایط خرید اقلام مورد نیاز ازجمله موبایل برای فرزندان دانش آموز در خانواده‌های کارگری به طور متوسط به ۶ تا ۷ میلیون تومان منابع نیاز دارد که تامین آن در شرایط کنونی ازسوی والدین دانش آموزان حتی به صورت اقساطی امکان پذیر نیست.

براساس آمار‌های مربوط به هزینه-درآمد خانوار که توسط مرکز آمار ایران منتشر می‌شوند، در فاصله سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸، تولید ناخالص داخلی سرانه ایران حدود ۱۰ درصد کاهش پیدا کرده است. از آن سو، در همین فاصله زمانی، مصرف حقیقی خانوار هم کاهشی ۳ درصدی را نشان می‌دهد، این در حالی است که میزان اجاره بها از این محاسبات کنار گذاشته شده است. با در نظر گرفتن اجاره بها و نیز افت قدرت خرید مردم در سال ۱۳۹۹ (که در این داده‌ها محاسبه نشده اند) وضعیت به مراتب بدتر می‌شود.

براساس همین گزارش، متوسط مصرف ماهانه گوشت قرمز خانوار‌های کشور در سال ۱۳۹۸ در قیاس با سال ۱۳۹۰، حدود ۵۲ درصد کاهش پیدا کرده است. بر اساس آمار‌های مرکز آمار ایران، متوسط مصرف ماهانه برنج در خانوار‌های کشور نیز در همین بازه زمانی، حدود ۳۵ درصد و مصرف لبنیات نیز به همین میزان کاهش پیدا کرده است.

خط فقر اکنون کجا است؟

چند ماه پیش، آمار‌هایی اعلام شد که نشان می‌داد خانوار‌های ۴ نفره با درآمد کمتر از ماهانه ۱۰ میلیون تومان، زیر خط فقر زندگی می‌کنند. به این ترتیب، اگر نرخ ارز را با قیمت دلار بازار آزاد در نظر بگیریم، هر خانوار ایرانی ۴ نفره با درآمد کمتر از ۴۰۰ دلار در ماه، زیر خط فقر قرار می‌گیرد. تقسیم این مبلغ بر تعداد افراد خانوار هم نشان می‌دهد که درآمد کمتر از ۱۰۰ دلار به ازای هر نفر در ماه، یا کمتر از ۳.۳۳ دلار در هر روز، به معنای حضور در زیر خط فقر است.

جالب اینجا است که براساس معیار‌های جهانی، کمترین درآمد برای زیستن در بالای «خط فقر مطلق»، حدود ۱.۹ دلار در روز است، که تقریباً معادل نیمی از رقم برآورد شده برای خط فقر در ایران است. با این همه، این آمار نشان می‌دهد که وضعیت فقر در ایران چقدر وخیم شده است، چرا که حتی با درآمد ۱۰ میلیون تومانی در هر ماه برای یک خانواده ۴ نفره، در واقع سطح زندگی حدوداً دو برابر بهتر از فقیرترین انسان‌های روی کره زمین خواهد بود. در این میان، اگر درآمد خانوار ۴ نفره مثلاً ۵ میلیون تومان باشد، یعنی آن‌ها در همان حدود شهروندان آفریقایی زندگی می‌کنند.

از دیگر سو، آمار‌های جسته و گریخته نشان می‌دهند که در سال ۱۳۹۰، حدود ۱۷.۸ درصد از جمعیت ایران زیر خط فقر مطلق (با تعریف بالا) زندگی می‌کرده اند. این نسبت تا سال ۱۳۹۶ تغییر قابل توجهی نداشته، این در حالی است که در سال ۱۳۹۷، به حدود ۲۴.۳ درصد و در سال ۱۳۹۸، به حدود ۳۵.۴ درصد رسیده است. برخی داده‌های آماری هم نشان می‌دهند که در سال ۱۳۹۹، دست کم نیمی از ایرانی‌ها زیر خط فقر مطلق زندگی می‌کرده اند.