امواج گرانشی که تاکنون ثبت شدهاند شبیه سونامیهایی در اقیانوس فضا-زمان بودهاند، اما محققان معتقدند موجهای آرام تری نیز در گیتی وجود دارند. محققان حالا پس از ۱۳ سال بررسی نور ساطع شده از ستارههای نوترونی در سراسر کهکشان راه شیری میگویند اولین نشانههای این سیگنالهای پس زمینهای ضعیف را شناسایی کردهاند.
امواج گرانشی (Gravitational waves) اختلالاتی در ساختار فضا-زمان هستند و اغلب بر اثر برخورد سیاه چالهها با یکدیگر و یا با ستارههای نوترونی ایجاد میشوند. آلبرت اینشتین اولین بار یک صد سال قبل وجود این امواج را با نظریه نسبیت عام خود پیشبینی کرده بود ولی محققان اولین بار سال ۲۰۱۵ موفق به ثبت آنها شدند و پس از آن چندین مرتبه این امواج ثبت شدند.
تمام امواج گرانشی که تاکنون ثبت شدهاند سیگنالهایی واضح و ناگهانی از رویدادهای سهمگین بودهاند اما محققان معتقدند باید جریانی ثابت از امواج فرکانس پایین نیز در پس زمینه کیهان وجود داشته باشد. البته تشخیص این امواج بسیار مشکل است چرا که فرکانس بسیار پایینتر و در نتیجه طول موج طولانی تری دارند و این یعنی مدت زمان بیشتری طول میکشد تا یک موج توسط تجهیزات زمینی ثبت شود. وظیفه پیدا کردن امواج گرانشی ضعیف بر عهده رصدخانه امواج گرانشی نانوهرتز در آمریکای شمالی (NANOGrav) است.
تَپاخترها (Pulsars) ستارههای نوترونی هستند که امواج رادیویی را در پالسهای قابل پیشبینی به سمت زمین ساطع میکنند. امواج گرانشی میتوانند حین عبور در نور این ستارهها تداخل ایجاد کنند و این اتفاق فرصتی به اخترشناسان میدهد تا امواج گرانشی فرکانس پایین در پس زمینه گیتی را ثبت کنند.
محققان NANOGrav بین ۳ تا ۱۳ سال ۴۵ تپاختر را در کهکشان راه شیری رصد کردهاند و حالا دادههای بدست آمده نشان میدهند که عاملی مشترک در حال اثرگذاری بر بسیاری از آنهاست. محققان میگویند پس از بررسی یک به یک تپاخترها متوجه وجود یک «سیگنال قوی» شدهاند که البته هنوز نمیتوان با قاطعیت آن را به موج گرانشی پس زمینه ربط داد و برای اطمینان از این موضوع باید تحقیقات بیشتری انجام شود.
اگر وجود امواج گرانشی پس زمینهای ثابت شود محققان در گام بعدی به دنبال منشأ آنها خواهند گشت. برخی اخترشناسان معتقدند این سیگنالها ممکن است از برخورد سیاه چالههای کلانجرم در قلب کهکشانها بوجود آمده باشند.
یافتههای این تحقیق در ژورنال Astrophysical Journal Letters منتشر شده است.