نمود این موضوع برای نخستین‌بار در توسعه لایه نفتی پارس‌جنوبی رقم خورد و یک شرکت خارجی که به‌دلیل مسائل تحریمی ذکر نام آن برای منافع کشور مطلوب نیست، قدم به‌میان گذاشت و توسعه آن با سرمایه ۵۰۰ میلیون دلار اواخر اسفندماه سال ۱۴۰۰ کلید خورد. با این حال برای تکمیل سبد سرمایه مد نظر نیاز بود که تدابیر بیشتری اندیشیده شود.
بر همین اساس در جریان سفر سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران به کشور روسیه در سال گذشته (۱۴۰۰)، مذاکرات برای جذب سرمایه در پروژه‌ها و طرح‌های توسعه‌ای کشور به‌ویژه در صنعت نفت آغاز شد. به گفته ویتالی مارکلوف، قائم‌مقام مدیرعامل شرکت گازپروم، بعد از این مذاکرات بود که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه به گازپروم مأموریت مستقیم داد تا برای توسعه روابط با شرکت ملی نفت ایران و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های صنعت نفت ایران گام پیش بگذارد.
در واقع با جهت‌گیری و رویکرد دولت سیزدهم که با تأکید و پیگیری رئیس‌جمهوری ایران برای جذب سرمایه به‌عنوان مؤلفه رشد اقتصادی کشور صورت گرفت، شرکت گازپروم به‌عنوان یک شرکت بین‌المللی معتبر، با چراغ سبز رئیس‌جمهوری روسیه برای ورود به فرصت‌های جذاب سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران گام پیش نهاد.
از طرفی تحریم‌های بین‌المللی علیه روسیه به دلیل جنگ با اوکراین، منجر به تشکیل باشگاهی از کشورهای تحت تحریم و مخالف با سلطه غرب شده است که دولت سیزدهم با بهره‌جویی از این فرصت، تلاش دارد بخشی از سرمایه سرگردان روس‌ها را برای سبد سرمایه‌گذاری خود جلب کند.
همین موضوع بستری برای مذاکرات محسن خجسته‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران و الکسی میلر، مدیرعامل شرکت گازپروم روسیه شد؛ مذاکراتی فشرده که به سرعت به توافق‌های اولیه رسید و در نهایت روز ۲۸ تیرماه تفاهم‌نامه توسعه میدان‌های نفت، سوآپ فرآورده و گاز، فشارافزایی میدان گازی پارس‌جنوبی، توسعه میدان‌های گازی کیش و پارس‌شمالی و نیز انتقال فناوری و تحقیقات نوآورانه در میدان‌های نفتی و گازی و احداث خطوط لوله صادراتی بین دو شرکت به امضا رسید.
رقم این تفاهم‌نامه‌ها که به گفته خجسته‌مهر بعد از انجام کارهای فنی، اقتصادی و مذاکرات قراردادی، به قرارداد منجر می‌شود، حدود ۴۰ میلیارد دلار بیان شده که در نوع خود بی‌نظیر و شگفت‌انگیز است. در واقع این رقم یک چهارم از مجموع ۱۶۰ میلیارد دلار سرمایه مورد نیاز برای برنامه ۸ ساله وزارت نفت در مسیر توسعه میدان‌های نفت و گاز را محقق می‌کند و از طرفی با توجه به پیشگامی روس‌ها برای تأمین این سرمایه، می‌توان نتیجه گرفت که تعمیق روابط اقتصادی و انرژی با روسیه در برنامه وزارت نفت دولت مردمی سیزدهم است. ضمن آنکه چنین رقمی در حوزه تأمین سرمایه‌های داخلی و بین‌المللی کم‌نظیر و درخشان است و به گفته خجسته‌مهر می‌توان از آن به‌عنوان بی‌سابقه‌ترین و منحصربه‌فردترین سرمایه‌گذاری در صنعت نفت در طول تاریخ صنعت نفت کشور یاد کرد.
باید در نظر داشت که شرکت گازپروم روسیه یکی از غول‌های بزرگ انرژی در دنیا شناخته می‌شود و ایران در کنار روسیه دارنده بیش از ۳۰ درصد ذخایر گازی دنیا به‌شمار می‌روند و مجموعاً بر اساس اظهارات مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران حدود ۷۰ تریلیون مترمکعب گاز دارند. این تقارب‌ها سبب می‌شود تا دو کشور نقش بسزایی در تأمین پایدار انرژی دنیا در آینده بر عهده داشته باشند که این همکاری استراتژیک ضمن تحقق امنیت انرژی جهان می‌تواند دست دو کشور را برای چانه‌زنی در مسائل پیش‌روی بین‌المللی باز بگذارد.
امید می‌رود این اتفاق سرآغازی برای حضور شرکت‌های بین‌المللی دیگر و بستری برای جذب سرمایه‌های بیشتر برای توسعه سریع‌تر صنعت نفت و گاز باشد.
