سرویس جهان مشرق - یک سال از حمله موشکی ایران به پایگاه عین‌الاسد در واکنش به عملیات تروریستی دولت آمریکا و به شهادت رسیدن حاج قاسم سلیمانی، ابومهدی المهندس و شماری از همرزمانشان در نزدیکی فرودگاه بغداد گذشته است. اگرچه دونالد ترامپ رئیس‌جمهور وقت آمریکا بلافاصله پس از عملیات ایران مدعی شد «سیلی» جمهوری اسلامی اصلاً درد نداشته، اما آمار خسارت‌های مالی و جانی ارتش آمریکا در عین‌الاسد به‌تدریج افشا شد. اگرچه شکی نیست که دولت آمریکا هنوز هم آمار واقعی تلفات در عین‌الاسد را گزارش نکرده، اما چاره‌ای جز اعتراف به دست‌کم زخمی شدن ده‌ها نفر از نیروهای نظامی‌اش در حمله موشکی ایران نداشته است.
یک سال پس از عملیات موشکی ایران، روزنامه آمریکایی واشینگتن‌پست در گزارشی تحت عنوان «این سربازان آمریکایی از یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های دوره ترامپ جان سالم به در بردند. [اما] یک سال بعد، هنوز دارند [با پیامدهای آن بحران] دست‌وپنجه نرم می‌کنند. [۱] » به مرور اتفاقات آن شب از زبان نیروهای آمریکایی حاضر در پایگاه عین‌الاسد پرداخته است. آن‌چه در ادامه می‌خوانید متن گزارش واشینگتن‌پست است.
لازم به ذکر است که مشرق صرفاً جهت اطلاع نخبگان و تصمیم‌گیران عرصه سیاسی کشور از رویکردها و دیدگاه‌های اندیشکده‌های غربی این گزارش را منتشر می‌کند و دیدگاه‌ها، ادعاها و القائات این گزارش لزوماً مورد تأیید مشرق نیست.
سربازان آمریکایی تقلاکنان از پناهگاهی به پناهگاه دیگر می‌رفتند و در بین راه از کنار مخروبه‌های خاکسترشده، چاله‌هایی به قطر ١٠ متر، و گودال‌هایی پر از سوخت عبور می‌کردند. رگباری از موشک‌های بالستیک موقتاً برخی از سربازان را از هوش برده بود؛ و موشک‌های دیگری هم در راه بودند. سرگرد «آلن جانسون» تعریف می‌کند که پس از قرار گرفتن در معرض امواج غول‌آسای انفجار چندین موشک، از جمله موشکی که در فاصله ٢٠ متری از پناهگاهش فرود آمد، نمی‌توانسته تمرکز کند. می‌گوید: «هنوز هم اضطراب دارم. هنوز هم کابوس‌های مکرر درباره حمله می‌بینم؛ همان صدای موشک‌هایی که داشتند به طرف ما می‌آمدند.»
یک سال پیش، وقتی ایران ١۶ موشک به سمت نیروهای آمریکایی در عراق شلیک کرد، ایالات متحده روی لبه‌ی پرتگاه یک جنگ تمام‌عیار ایستاد. به گفته ارتش آمریکا، یازده موشک به پایگاه هوایی عین‌الاسد در غرب عراق اصابت کرد [۲] ، یک موشک دیگر بیرون شهر اربیل در شمال این کشور فرود آمد، و چهار موشک دیگر نیز درست عمل نکردند.
تصویری از یک کارت بازی «اونو» در خرابه‌ای که از خوابگاه سربازان آمریکایی پس از اصابت موشک‌های ایران باقی مانده است (+)
پس از چندین ماه تشدید درگیری‌ها، نیروهای تحت حمایت ایران حدود یک هفته قبل از این حمله موشکی به سفارت آمریکا در بغداد حمله کردند. واکنش چند روز بعدِ دولت ترامپ یک حمله پهپادی [۳] در بغداد بود که منجر به قتل قاسم سلیمانی، ژنرال ایرانی و دشمن شماره یک و قدیمی آمریکا، شد. پرزیدنت ترامپ که با وخیم‌ترین بحران امنیتی بین‌المللی ریاست‌جمهوری‌اش روبه‌رو شده بود، ناگهان تغییر موضع داد. پرزیدنت ترامپ، ٨ ژانویه ٢٠٢٠، چند ساعت پس از حمله ایران، توئیت کرد: «همه چیز خوب است! [۴] » این در حالی است که یک سال بعد از حمله ایران، نیروهایی که هدف این حمله قرار گرفتند، تعریف می‌کنند که آمریکا و ایران چه‌قدر به بروز یک فاجعه بزرگ‌تر نزدیک شده بودند.
«همه چیز خوب است! موشک‌هایی از ایران به دو پایگاه نظامی واقع در عراق شلیک شد. ارزیابی تلفات و خسارات الآن دارد انجام می‌شود. تا الآن همه چیز خوب است! ما قوی‌ترین و مجهزترین ارتش را در هر کجای دنیا داریم، با فاصله! فردا صبح بیانیه‌ای صادر خواهم کرد»؛ توئیت ترامپ پس از حمله موشکی ایران به پایگاه عین‌الاسد در عراق (+)
در همین‌باره بخوانید:
›› دو مقام سابق پنتاگون: تلفات عین‌الاسد از آن‌چه ترامپ اعتراف می‌کند بسیار بیشتر است
به‌رغم استفاده‌ی ایران از موشک‌هایی با طول ١٢ متر که هرکدام ٧٢۵ کیلوگرم مواد منفجره حمل می‌کردند (قوی‌ترین سلاح‌هایی که طی یک نسل گذشته علیه آمریکایی‌ها به کار رفته‌اند)، هیچ نیروی آمریکایی‌ای در این حمله کشته نشد. با این حال، طبق آمار نهایی، ١١٠ نیروی آمریکایی دچار آسیب مغزی شدند؛ و برخی از آن‌ها نیاز به بستری طولانی‌مدت و درمان‌های فشرده در «مرکز پزشکی نظامی ملی والتر رید» در نزدیکی واشینگتن داشتند. [مشرق پس از حمله موشکی سال ۲۰۲۰ ایران به پایگاه عین‌الاسد و در حالی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، هنوز اصرار داشت هیچ نیروی نظامی آمریکایی‌ای در این حمله آسیب ندیده است، در گزارشی از جزئیات پرواز دست‌کم یک هواپیمای ارتش آمریکا با مأموریت آمبولانس هوایی از عراق به پایگاه هوایی رایمشتاین در جنوب آلمان طی ساعات بعد از حمله به عین‌الاسد پرده برداشت - جزئیات بیشتر] ارتش آمریکا چندین روز پس از حمله، تازه آمار زخمی‌ها را فاش کرد، و گفت بیانیه قبلی ترامپ درباره «نبودِ تلفات» بر اساس اطلاعاتی بوده که پنتاگون در آن زمان داشته است.
نقشه پروازی مربوط به پرواز BNDGE53 در روز ۸ ژانویه از بغداد به رایمشتاین (جزئیات بیشتر) (+)
واقعیت این است که شدت جراحات ٢٩ نیروی نظامی آمریکایی، از جمله جانسون، در این حمله که ایرانی‌ها نام آن را «عملیات شهید سلیمانی» گذاشتند، آن‌قدر بود که به آن‌ها نشان «قلب بنفش [۵] » را اعطا کردند. [دولت آمریکا هنوز هم به تعداد کشته‌شدگان در حمله ایران به پایگاه عین‌الاسد اقرار نکرده است، اما گزارش مشرق درباره روش قطره‌چکانی اعلام آمار زخمی‌های این حمله توسط دولت آمریکا را می‌توانید از این‌جا بخوانید.]
در همین‌باره بخوانید:
›› جزئیات پرواز بزرگ‌ترین آمبولانس هوایی ارتش آمریکا از عراق به آلمان
شماری از نیروهای آمریکایی بعد از حمله موشکی ایران احساس خشم و استیصال کردند. سربازانی که از این حمله جان سالم به در برده‌اند، هنوز به شبی فکر می‌کنند که به نظر می‌رسد به طور فزاینده‌ای تحت‌الشعاع حوادث دیگر در سالی قرار گرفت که شاهد همه‌گیری ویروس کرونا [جزئیات بیشتر]، یک مباحثه پرتنش ملی درباره نژاد [پرستی - جزئیات بیشتر] و یکی از جنجالی‌ترین انتخابات‌های ریاست‌جمهوری در تاریخ آمریکا [جزئیات بیشتر] بود. این در حالی است که سرهنگ دوم «جاناتان جردن» افسر عملیات یکی از یگان‌های نیروی هوایی که آن شب در عین‌الاسد بود، در این‌باره می‌گوید: «حادثه آن‌قدر وحشتناک بود که حتی فکرش را هم نمی‌توانم بکنم که حتی یک نفر بدون عوارض روانی یا عاطفی از آن جان به در برده باشد.»
در همین‌باره بخوانید:
›› ویروس کرونا بازیگر اصلی انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا
›› «خون سیاه» در رگ‌های اقتصاد آمریکا
آماده‌سازی برای حمله
تقریباً بلافاصله پس از حمله [منجر] به [قتل] سلیمانی، سربازان آمریکایی در سراسر خاورمیانه، آماده‌سازی برای انتقام احتمالی ایران را آغاز کردند [۶] . گروهبان «ساموئل لواندر» عضو یگان فنی نیروی هوایی آمریکا و خدمه یک اسکادران عملیات ویژه پروازی که موقتاً در عین‌الاسد مستقر بود، می‌گوید حتی کارمندان غیرنظامی‌ای که برای پخت غذا استخدام شده بودند، دیگر به پایگاه نمی‌آمدند. یگان لواندر کم‌کم شروع به بررسی این مسئله کرد که، در صورت نیاز به فرارِ فوری، چند نفر را می‌توانند در هوانورد سی‌وی-٢٢شان [۷] جا بدهند.
نمونه‌ای از هوانورد سی‌وی-۲۲ نیروی هوایی آمریکا؛ این هوانورد که می‌تواند با چرخیدن محور ملخ‌هایش هم به صورت هلیکوپتر و هم به صورت هواپیما به کار برود، گنجایش ۲۴ (صندلی) تا ۳۲ نیرو (با احتساب راهروی وسط) را دارد (+)
٧ ژانویه بود که شدت واقعی تهدید مشخص شد: ایران نمی‌خواست راکت‌هایی پرتاب کند که هرکدام بتوانند دو-سه نفر را بکشند، بلکه قرار بود از کیلومترها آن‌طرف‌تر، آن‌طرف مرزهای عراق، موشک‌هایی بسیار قدرتمندتر را به طرف نیروهای آمریکایی شلیک کند. جردن می‌گوید همراه با سرهنگ دوم «استیسی کلمن» فرمانده‌اش، طرحی تهیه کرده‌اند؛ کلمن تصمیم گرفت نیمی از ۱۶۰ نیروی تحت نظارتشان را با یک هواپیمای سی-۱۳۰ [۸] و به فرماندهی جردن از پایگاه خارج کند. نیمه دیگر نیروها هم باید با کلمن می‌ماندند و در پناهگاه پناه می‌گرفتند. جوردن تعریف می‌کند: «آن موقع خودمان را برای ویرانی کامل [پایگاه] آماده کرده بودیم.»
در نقطه دیگری از پایگاه، تعداد زیادی از نیروهای عملیات ویژه آمریکا آماده می‌شدند سوار سه هوانورد سی‌وی-۲۲، که هر کدام ۲۴ صندلی داشتند، پایگاه را ترک کنند. طبق روایتی که در جلسه اعطای نشان به شماری از نیروهای حاضر در پایگاه عین‌الاسد مطرح شد و اولین بار خبرگزاری «ایرفورس‌تایمز» آن را منتشر کرد [۹] ، تیم لواندر محاسبه کرد که می‌توانند تعداد بسیار بیش‌تری را در هواپیماها جا داد، و نهایتاً ۱۹۴ نفر را از پایگاه خارج کردند. اما بقیه مجبور بودند بمانند.
«همه چیز خوب است!»؛ دولت و رسانه‌های آمریکا با آوردن استدلال‌های مختلف به دنبال سرپوش گذاشتن روی واقعیت و اثبات این ادعا هستند که هیچ آمریکایی‌ای در حمله موشکی ایران به پایگاه عین‌الاسد کشته نشده است (+)
گروهبان «نول یارنز» استاد ارشد نیروی هوایی، در یک سازه‌ی دارای استحکامات پناه گرفت و به نیروهای تحت نظارتش گفت ماسک‌های شیمیایی‌شان را هم بیاورند؛ برای احتیاط. می‌دانست این موشک‌ها توانایی حمل سلاح شیمیایی را هم دارند. جانسون که با سربازان قسمت دیگری از عین‌الاسد کار می‌کرد، تصمیم گرفت یک پیام ویدیویی برای پسرش «جک» که اکنون ۷ سال دارد، ضبط کند. می‌گوید می‌خواست اگر «اتفاق بدی برای بابا افتاد» آخرین حرف‌هایش را از خودش به جا گذاشته باشد.
«حمله، حمله!»
نیمه‌شب که رسید، فرودگاه ساکت بود؛ به قول گروهبان «برایان مودی» عضو یگان فنی و نیروی یکی از تیم‌های امنیت نیروی هوایی مستقر در عین‌الاسد «تقریباً مثل شهر ارواح.» مودی که عضو گارد ملی هوایی ایالت کنتاکی بود، با همکارانش سوار یک خودروی ضدمین گشت می‌زد تا مطمئن شود امنیت در پایگاه برقرار است. سایر نیروها در برجک‌های نگهبانی مستقر بودند و مراقبت می‌کردند که نکند همزمان حمله زمینی هم انجام شود. تقریباً تمام نیروهای دیگر حاضر در پایگاه، پناه گرفته بودند.
گروهبان فنی «برایان مودی» عضو نیروی امنیتی گارد ملی هوایی ایالت کنتاکی شب حمله موشکی ایران در پایگاه هوایی عین‌الاسد بود (+)
ساعت از ۱ بامداد گذشته بود که صدای هشدار از بلندگوهای پایگاه پخش شد: «حمله! حمله! پناه بگیرید!» اولین موشک ساعت ۱:۳۴ بامداد در فاصله حدود ۹۰ متری از همان خودروی ضدمینی فرود آمد که تیم مودی در آن بود؛ بخشی از آوار روی کاپوت خودرو ریخت. جانسون، که در قالب یکی از یگان‌های پروازی ارتش به عین‌الاسد اعزام شده بود، با شماری از سربازهای دیگر در یکی از سنگرهای روی زمین پناه گرفته بود. این سنگر که کناره‌هایش باز بودند و حفاظ‌های بتنی‌اش را صرفاً با کیسه‌های شن تقویت کرده بودند، برای مقاومت در برابر راکت‌های کوچک طراحی شده بود، نه موشک.
یکی از پناهگاه‌هایی که رسانه‌های آمریکایی مدعی هستند جان سربازان آمریکایی را نجات داده است؛ اما سؤال این است که آیا این پناهگاه می‌تواند در مقابل حمله موشکی دوام بیاورد؟ (+)
جانسون سه انفجار اول را اصلاً به یاد نمی‌آورد و می‌گوید دلیلش این است که موشک سوم، او و سربازان دیگر داخل سنگر را برای مدت کوتاهی از هوش برده است. این موشک در فاصله تقریباً ۶۵ متری سنگرشان فرود آمد. موشک چهارم تقریباً ۲۷۵ متر آن‌طرف‌تر از سنگر فرود آمد. سوتِ موشک‌های پنجم و ششم حدود ۴۰ ثانیه بعد شنیده شد؛ یکی از آن‌ها تقریباً ۱۱۰ متر آن‌طرف‌تر فرود آمد و دیگری در فاصله تنها ۳۵ متری. جانسون ابتدا مزه‌ی «گردوخاک با طعم آمونیاک» را روی دندان‌هایش چشید و بعد دوباره از هوش رفت.
تصویر ماهواره‌ای از پایگاه عین‌الاسد؛ در تصویر بزرگ‌تر، نقاط اصابت موشک و دقت آن‌ها کاملاً مشخص است (+)
نجات در میان هرج‌ومرج
در نقطه دیگری از پایگاه، تهدیدات جدیدی همراه با آغاز آتش‌سوزی داشت به وجود می‌آمد. در فاصله میان فرود موشک‌ها، مودی و بقیه اعضای تیمش به این نتیجه رسیدند که اگر جابه‌جا شوند ایمن‌تر خواهند بود. گروهبان «درو داونپورت» یکی دیگر از نیروهای پروازی که سوار خودروی ضدمین بود می‌گوید با خودرویشان به نقطه‌ای مشرف به پایگاهِ ظاهراً خالی‌ازسکنه رفتند، چراغ‌های خودرو را خاموش کردند و منتظر ماندند.
بخشی از پایگاه هوایی عین‌الاسد که پس از حمله موشکی ایران تخریب شده است؛ به نظر می‌آید این‌جا قبلاً بخشی از خوابگاه نیروهای آمریکایی بوده است (+)
به نظر رسید نقشه خوبی کشیده‌اند؛ البته موقتاً. صدای سوت موشک‌های بعدی که آمد، سرنشینان خودرو خودشان را آماده انفجار کردند. یکی از موشک‌ها حدود ۴۵ متری خودرویشان فرود آمد و موج انفجارش خودرو را دربرگرفت؛ آتش، دود و آوار به آسمان رفت. داونپورت می‌گوید: «حتی وقت نکردم بترسم. تمام بدنم پر از آدرنالین شده بود. اما ابرِ قارچی و رنگِ قرمز و نارنجی روشن انفجار را به‌وضوح یادم می‌آید. یکی از وحشتناک‌ترین چیزهایی بود که در عمرم دیده‌ام.»
بخشی از تخریب در پایگاه هوایی عین‌الاسد در نتیجه حمله موشکی ایران؛ به نظر می‌آید این تصویر، دیواره یکی از سازه‌های عین‌الاسد را نشان می‌دهد که بیشتر بر اثر حرارت به این شکل درآمده است تا در نتیجه موج انفجار و اصابت موشک (+)
«جفری هانسن» (چپ) هنگام حمله موشکی ایران در حال هدایت پهپاد بود و از شدت انفجار، از جای خود به بالا پرت شد و روی زمین افتاد (+)
فرود چهار دسته موشک در پایگاه بیش از یک ساعت طول کشید؛ هر کدام تقریباً ۱۵ دقیقه با دیگری فاصله داشت. تیم سوار بر خودروی ضدمین و سایر نیروهای امنیتی در فاصله بین اصابت موشک‌ها به‌سرعت برای سرکشی از سایر نیروهای داخل پایگاه گشت می‌زدند. مودی می‌گوید از جمله نیروهایی که نیاز به کمک داشتند، دو سربازی بودند که در یک برجک نگهبانیِ آتش‌گرفته گرفتار شده بودند. یک موشک نزدیک برجک فرود آمده بود و این دو سرباز به دلیل شعله‌های آتش نمی‌توانستند از برجک ۴ متری‌شان پایین بیایند. تیم نیروی هوایی برای کمک به آن‌ها خودروی ضدمینشان را تا کنار برجک آوردند و سربازها توانستند به جای پریدن روی زمین از بالای برجک، روی خودروی آن‌ها بپرند.
این تصویر هوایی دقت موشک‌های ایران در هدف گرفتن سازه‌ی وسط در این مجموعه پنج‌تایی را نشان می‌دهد (+)
در طرفی دیگر، یکی از پیمانکاران نظامی در پایگاه که دچار مجروحیت شدید از ناحیه چشم شده بود، نیاز به کمک داشت. جانسون می‌گوید «رابرت جونز» پزشک متخصص بهداری به‌سرعت پیمانکار را به یک سنگر دیگر برد. جونز که اکنون درجه گروهبانی دارد، بعداً به خاطر اقداماتش نشان تقدیر ارتش را به پاس «دلاوری» هایش دریافت کرد.
بخشی از پایگاه هوایی عین‌الاسد که پس از اصابت موشک‌های ایران تخریب شده است؛ به نظر می‌آید این‌جا قبلاً خوابگاه نیروهای آمریکایی بوده است (+)
عبور از فاجعه
هنگام طلوع آفتاب، با اینکه ساعت‌ها از حمله ایران گذشته بود، اما هنوز هم تقریباً هیچ‌کس در پایگاه از جایش تکان نمی‌خورد. لواندر می‌گوید سی‌وی-۲۲ تیمش اوایل صبح بر فراز پایگاه به پرواز درآمد؛ عملاً هیچ‌کس هنوز از پناهگاه خارج نشده بود و آشیانه‌ها هنوز هم داشتند در آتش می‌سوختند. لواندر و همکارانش وقتی به خوابگاه‌هایشان برگشتند با جامایعی‌هایی مواجه شدند که از دیوار کنده شده بودند، چراغ‌هایی که کج و آویزان شده بودند، و مولدهای برقی که از کار افتاده بودند. لواندر و چند نفر از هم‌تیمی‌هایش بعداً به خاطر اقداماتشان نشان «صلیب پرواز ممتاز» دریافت کردند.
گروهبان فنی «ساموئل لواندر» (راست) در حال دریافت نشان «صلیب پرواز ممتاز» از سرلشکر «کریگ ویلز» فرمانده یگان نوزدهم نیروی هوایی آمریکا در ماه نوامبر سال ۲۰۲۰ (+)
سربازانی که در پناهگاه جان سالم به در برده بودند، حتی پس از اینکه پیام «وضعیت سفید» صادر شد، باز هم در ترک پناهگاه‌هایشان تعلل می‌کردند. جانسون می‌گوید بعضی از آن‌ها داشتند گریه می‌کردند؛ بعضی‌ها هق‌هق می‌کردند؛ بعضی‌های دیگر هم استفراغ می‌کردند. جانسون که یک جراح پروازی است، پرسید کسی به مراقبت پزشکی نیاز دارد یا نه؟ هیچ‌کس پاسخ مثبتی نداد، و همین باعث شد گزارش اولیه درباره «نبود تلفات» به پنتاگون صادر شود؛ همان گزارشی که بعداً توسط ترامپ هم اعلام شد. [البته این توضیح واشینگتن‌پست بسیار سطحی و باورناپذیر به نظر می‌آید.]
بولدوزرها پس از حمله موشکی ایران مشغول جمع‌آوری و خارج کردن آوار از پایگاه عین‌الاسد هستند (+)
جانسون می‌گوید: «واقعیت این است که همه نیروها علائم آسیب مغزی را داشتند، اما این علائم در مقایسه با آن‌چه که تمام شب تحمل کرده بودیم، ناچیز بودند.» نیروهای حاضر در عین‌الاسد پس از صدور گزارش اولیه تازه آزمایش را شروع کردند. مجروحانی که شدیدترین علائم را داشتند، از عراق خارج شدند. خودِ جانسون دچار آسیب مغزی شد و هفته‌ها در آلمان تحت فیزیوتراپی، گفتاردرمانی، کاردرمانی، درمان حرکات چشم، و مراقبت‌های روانی قرار گرفت؛ و نهایتاً برای تکمیل دوره خدمتش دوباره به خاورمیانه بازگشت.
ساختمان‌های پیش‌ساخته در پایگاه عین‌الاسد که پس از حمله موشکی ایران تبدیل به توده‌هایی از آهن بی‌شکل شده‌اند (+)
داونپورت و مودی می‌گویند خودشان هیچ آسیبی در این حملات ندیده‌اند، اما از این تعجب می‌کنند که آمریکا چه‌قدر سریع از کنار این حادثه عبور کرد. داونپورت می‌گوید: «به نظرم خیلی مأیوس‌کننده است. بعضی‌ها هستند که اصلاً نمی‌دانند چنین اتفاقی افتاده است.»
سربازان آمریکایی در میان خرابه‌های پایگاه هوایی عین‌الاسد پس از حمله موشکی ایران (+)
در همین‌باره بخوانید:
›› نقش شهید سلیمانی در وحدت ایران و عراق
›› «ساغر کسرایی» کیست؟ / زنی که از شهادت حاج قاسم خوشحالی می‌کرد
›› چرا فیس‌بوک و اینستاگرام واقعیت را درباره شهید سلیمانی سانسور می‌کنند؟
