به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، با وجود این که تشدید مشکلات اقتصادی در سال های اخیر بسیاری از ایرانیان از جمله کارفرمایان و مالکان واحدهای صنعتی و کارگاهی کوچک و بزرگ را تحت فشار قرار داده است، اما به نظر می رسد که کارگران به عنوان قشری که غالبا دستمزدی حداقلی دارند و سختی های زیادی را در حین کار متحمل می شوند، بیش از کارفرمایان و البته بسیاری از اقشار دیگر دچار آسیب های ناشی از دشواری های معیشتی هستند.
در این میان کارگران کفاشی هم چه آنهایی که هنوز در دوران کارآموزی و شاگردی به سر می برند و چه آن دسته که کار را یاد گرفته اند و در بخش های مختلف تولید کفش فعالیت می کنند، مانند سایر گروه های کارگری، وضعیت حقوق و مزایای نامناسبی دارند و شرایط بیمه، بازنشستگی، سنوات و امنیت شغلی عمده آنها نیز بسیار اسفناک است و عمده کارفرمایان صنف تولید کفش نیز با کارگران خود قرارداد نمی بندند.
این نکته ای است که سید محمد حسینی، مسئول انجمن کارگری کفاشان مشهد در گفت و گو با رکنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: در صنف کفاشی، تقریبا هیچ نوع استخدامی وجود ندارد و افراد بعد از این دوره شاگردی و کارآموزی را گذراندند، به عنوان کارگر با کارفرمایان این صنف تفاهم می کنند تا بابت حجم کاری که به کارفرما تحویل می دهند، مبلغ مشخصی را از او دریافت کنند.
وی افزود: 95 درصد کارفرمایان صنف کفاشی در سطح کشور با کارگران خود قرارداد نمی بندند و این مساله باعث می شود که کارگران کفاشی از حقوق ثابت و امنیت شغلی مناسبی برخوردار نباشند. برخی کارفرمایان هم که با کارگر قرارداد می بندند و به او حقوق ماهیانه می دهند، بعضا قصدشان این است که از کارگر خود سوء استفاده کنند؛ یعنی یا حجم کار بیش از عرف این صنف را از کارگر خود می خواهند یا با کارگر قرارداد می بندند تا اگر کار به مشکل خورد، از کارگرشان خسارت بگیرند.
حسینی درباره نحوه پرداخت حقوق به کارگران کفاشی توضیح داد: دستمزد کارگران کفاشی به صورت «جفت مزد» پرداخت می شود، یعنی آنها بسته به نوع کاری که در صنعت تولید کفش انجام می دهند، اعم از بریدن چرم، درست کردن قالب، چسباندن زیره، دوختن دور کفش و ...، بابت هر جفت کفشی که یک قسمت از فرآیند تولید آن را پیش می برند، مقداری مشخصی دستمزد از کارفرما می گیرند. این حقوق هم معمولا در پایان هفته به کارگران پرداخت می شود.
مسئول انجمن کارگری کفاشان مشهد ادامه داد: دستمزد یک کارگر ماهر کفاشی به شرط آن که ده ساعت در روز به صورت مداوم کار کند، بسته به حجم، نوع و کیفیت کاری که تحویل می دهد، بین 7 تا 9 میلیون تومان است. حقوق شاگردان کارگاه های تولید کفش و کسانی که در مرحله کارآموزی هستند نیز بین 2 تا 3 میلیون تومان است. البته بعضی شاگردان مسن تر ماهی 4 میلیون تومان حقوق می گیرند.
وی در ادامه تاکید کرد: برخی کارگران ماهر کفاشی یک شاگرد هم برای خود می گیرند تا بعضی کارهای دم دستی را شاگرد انجام دهد و خودشان بتوانند حجم بیشتری کار به کارفرما تحویل دهند. درآمد این کارگران که البته می توان گفت به درجه استادکاری رسیده اند، ماهیانه به 13 تا 14 میلیون تومان هم می رسد. این استادکاران معمولا ماهی 2 تا 3 میلیون تومان هم به شاگردان خود حقوق می دهند.
حسینی با تاکید بر این که عمده کارفرمایان، حاضر به بیمه کردن کارگران کفاشی نیستند، عنوان کرد: 90 درصد کارفرمایان صنف کفاشی در سراسر کشور کارگران خود را بیمه نمی کنند و بنابراین کارگران کفاشی عملا هیچ گونه بازنشستگی ندارند، مگر این که خود را به صورت خویش فرما بیمه کنند. در شرایطی هم که حق بیمه ماهانه خویش فرمای تامین اجتماعی یک میلیون و 600 هزار تومان است، بیشتر کارگران کفاشی قید بیمه خویش فرما را می زنند، چون این مبلغ برای عمده کارگران کفاشی مبلغ بسیار سنگینی تلقی می شود.
مسئول انجمن کارگری کفاشان مشهد ادامه داد: بعضی از کارفرمایانی که کارگران کفاش را بیمه می کنند، عملا به سوء استفاده از کارگران می پردازند، به نحوی که اولا به خاطر بیمه کردن کارگران خود، دستمزدی که به ازای تولید هر جفت کفش به آنها تحویل می دهند، حدود 10 درصد کمتر از کارفرمایان دیگر است و ثانیا با وجود کم کردن دستمزد تولید کفش، تمام مبلغ حق بیمه را از خود کارگران می گیرند. البته این کار غیرقانونی است، اما متاسفانه برخی کارفرمایان صنف کفاشی به شکل غیرقانونی از کارگران امضا می گیرند که اگر بخواهند آنها را بیمه کنند، این خود کارگران هستند که باید تمام حق بیمه را بپردازند.
وی در ادامه تاکید کرد: در حالی بسیاری از کارفرمایان صنف تولید کفش کارگران خود را بیمه نمی کنند یا حتی در صورت بیمه کردن، حق بیمه را از خود کارگران می گیرند که مطابق مقررات سازمان تامین اجتماعی، متصدی هر کارگاه کفاشی می تواند 5 نفر را با پرداخت 10 درصد حق بیمه، تحت پوشش بیمه قرار دهد. اگر هم تعداد کارگران یک کارگاه بیش از این مقدار بود، حق بیمه پرداختی توسط کارفرما بین 15 تا 30 درصد تعریف می شود. اما بازهم با وجود تخفیفی که سازمان تامین اجتماعی برای پرداخت حق بیمه کارگران کفاشی قائل شده است، بسیاری از کارفرمایان این صنف حاضر به بیمه کردن کارگران خود نیستند تا بعدا حساب و کتاب دقیقی هم به مالیات پس ندهند.
حسینی با تاکید بر امنیت شغلی بسیار پایین کارگران کفاشی توضیح داد: با توجه به این که معمولا هیچ نوع قراداد قانونی بین کارگر و کارفرما در صنف تولید کفش بسته نمی شود، کارفرمایان هر وقت بخواهند می توانند کارگاه را تعطیل و کارگران را از کار بیکار کنند. همچنین دست کارفرمایان برای اخراج کارگران کاملا باز است. ضمن این که وقتی کشور درگیر مشکلاتی نظیر رکود اقتصادی، کرونا و کاهش قدرت خرید مردم می شود، طبیعتا صنف کفاشی نیز آسیب می بیند و تولیدکنندگان کفش ناچار به تعدیل نیرو می شوند.
مسئول انجمن کارگری کفاشان مشهد ادامه داد: بیمه سلامت برای کارگران کفاشی وجود دارد، اما با توجه به امنیت شغلی پایین این کارگران، آنها دائما از لیست بیمه سلامت یک شرکت خارج می شوند و در فهرست بیمه یک شرکت دیگر قرار می گیرند. هر بار هم که قرار باشد کارگر کفاش وارد لیست بیمه سلامت یک شرکت جدید بشود، باید مبلغ 270 هزار تومان بپردازد که بسیاری از کارگران تمایلی به پرداخت این مبلغ ندارند. به همین دلیل، بیشتر کارگران کفاشی ناچارند که هزینه های درمانی خود را به صورت آزاد بپردازند.
وی در پایان تصریح کرد: وقتی بیمه سلامت، بازنشستگی، سنوات و امنیت شغلی عمده کارگران کفاشی با مشکلات متعددی مواجه است، اساسا صحبت کردن درباره بیمه حوادث در صنف تولید کفش به شوخی شباهت دارد. این در حالی است که احتمال وقوع حوادث مختلف در این صنف زیاد است، اما بسیاری از کارفرمایان زیر بار تامین هزینه های درمانی کارگران در هنگام وقوع یک حادثه نمی روند.
