مدیران عامل ایران خودرو و سایپا به تازگی در مجمع عمومی سالانه شرکت های خود از عرضه برخی از محصولات این دو گروه خودروسازی در بورس کالا خبر داده اند؛ وزارت صمت نیز اعلام کرده است در مرحله اول آن دسته از خودروهایی که از روند قرعه کشی خارج می شوند قابلیت عرضه در بورس کالا را دارند و از سوی دیگر شورای عالی بورس نیز این طرح را تصویب کرده است؛ با این اوصاف به نظر می رسد که خیلی زود باید در انتظار انتشار اطلاعیه عرضه خودرو در بورس کالا باشیم.
عرضه خودرو در بورس کالا و رهایی از قیمت گذاری دستوری، سیستم قرعه کشی، توزیع رانت و عدم شفافیت های دقیق در خصوص نحوه تخصیص خودروها، حمایت اصولی از تولیدکننده و سهامداران خودرویی از جمله مزایایی است که به اعتقاد کارشناسان اقتصادی در صورت ورود پرحجم و مستمر خودرو در بورس کالا عملیاتی می شود.
در این میان با وجود کش و قوس های فراوان و حمایت های مجلس، وزیر اقتصاد و مدیران و کارشناس بازار سرمایه، سرانجام شورای عالی بورس عرضه خودرو در بورس کالا به تصویب رساند تا عرضه ای که روز ۲۸ اردیبهشت ماه با دو محصول کارای تک کابین و دوکابین در بورس کالا انجام شد به زودی با ورود سایر خودروها پیگیری شود.
از هیات پذیرش بورس کالا خبر می رسد که تاکنون محصولاتی چون شاهین گروه خودروسازی سایپا، کارا تک کابین و دو کابین، فیدلیتی و دیگنیتی تولید شرکت بهمن موتور و خودرو سواری JAC-J۴، خودرو سواری JAC-S۵ و خودرو وانت KMC-T۸ تولید شرکت کرمان موتور در بورس کالا پذیرش شده اند و محصولات دیگری از سایر خودروسازان نیز تمایل خود به عرضه در بورس کالا را اعلام کرده اند.
نکته مهم دیگر آن است که براساس اعلام وزارت صمت، خودروهایی که در مسیر خروج از قرعه کشی قرار گرفته‌اند و به عبارتی تولید و عرضه‌شان بیشتر از میزان تقاضاست، به صورت بالقوه امکان عرضه در بورس را دارند. همچنین اعلام شده است به‌طور مثال اگر قرار باشد خودروهای شاسی‌بلند در بورس عرضه شوند، در این صورت همه خودروسازان شبه‌دولتی و خصوصی باید همه خودروهای خود در این کلاس را در بورس وارد کنند.
اطلاعیه سامانه یکپارچه تخصیص خودرو پیرامون خودروهای خارج شده از شمول قرعه کشی نشان می دهد که تاکنون سایپا شاهین (کلیه شرایط فروش) ، کوئیک R (پیش فروش، مشارکت در تولید)، کوئیک (پیش فروش، مشارکت در تولید) ، کوئیک اتومات (پیش فروش)، کوئیک S (پیش فروش، مشارکت در تولید)، ساینا S (پیش فروش، مشارکت در تولید)، پراید ۱۵۱ (پیش فروش)، محصولات کرمان موتور شامل جک اس ۵ (پیش فروش و فروش فوق العاده) و جک J۴ به همراه محصولات مدیران خودرو شامل ام وی ام، چری و فونیکس از روند قرعه کشی خارج شده اند.
به اعتقاد کارشناسان، شفافیت در معاملات بورس کالا باعث میشود هم خودروسازها بتوانند با درنظرگرفتن حاشیه سود مناسب و معقول خودروی خود را بفروشند و هم خریداران نیز با کشف قیمت منصفانه ناشی از عرضه و تقاضا محصول مورد نیاز را در یک بازار شفاف خریداری کنند.
البته همسو با این اقدام‌ها، به نظر میرسد با واگذاری سهام خودروسازان به صورت بلوکی، شرایط برای عرضه محصول های خودرویی دو خودروساز معروف ایران خودرو و سایپا در بورس کالا بیشتر مهیا شود. البته در مجمع عمومی عادی سالانه ایران خودرو و سایپا هم اخبار رسیده حاکی از آن است که قرار است این دو خودروساز برخی از محصول های خودرویی خود را در گام نخست به سازوکارهای عرضه و تقاضا در بورس کالا واگذارند.
