به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، با وجود این که سال هاست برداشت بی رویه شن و ماسه از ارتفاعات و دامنه کوه ها و اراضی حریم یا حاشیه سواحل، رودخانه ها، جنگل ها و مراتع در شمال کشور، منجر به تخریب محیط زیست، تغییر شکل فیزیکی کوهستان، افزایش احتمال وقوع سیل، آلودگی هوا، تشدید ریزگردها، آسیب دیدن منابع آب سطحی و زیرزمینی استان های شمالی شده و حتی نابودی جنگل های هیرکانی را به همراه داشته است، اما همچنان معادن شن و ماسه زیادی در گوشه و کنار سه استان شمالی کشور با مجوز وزارت صمت فعالیت می کنند و متاسفانه سازمان محیط زیست نیز قدرت لازم برای جلوگیری از فعالیت این معادن را ندارد.
تقریبا همه معادن شن و ماسه ای که در شمال کشور قرار گرفته اند، از وزارت صمت مجوز دارند، اما در بسیاری از موارد شاهد آن هستیم که همان مقررات تعیین شده توسط وزارت صمت و سازمان محیط زیست برای این معادن رعایت نمی شود. به طور مثال، طبق قانون برای کاهش تخریب اکوسیستم توسط معدن کاوی، فاصله بین دو معدن شن و ماسه نباید کمتر از 20 کیلومتر باشد، اما در شرق استان مازندران و بسیاری از دیگر مناطق شمال کشور، فاصله بین دو معدن کمتر از این مقدار است.
همچنین در مجوز صادرشده برای معادن، معمولا یک عمق مجاز برای برداشت شن و ماسه از دل کوه یا روی زمین تعیین می شود، اما در بسیاری از معادن شمال کشور شاهد آن هستیم که معدن داران بیش از حد تعیین شده از دل زمین شن و ماسک برمی‌دارند؛ اتفاقی که مطابق اظهارات مهدی ابراهیم زاده، عضو شورای شهر نوکنده، حدود 20 سال است یک نمونه آن در حوالی شهر نوکنده در شهرستان بندر گز استان گلستان رخ می دهد و آن طور که اهالی این شهر می گویند، متصدیان معدن شن و ماسه نوکنده، با استفاده از دستگاه سنگ شکن بیش از حدی که برایشان تعیین شده است، در دل زمین نفوذ کرده اند.
ابراهیم زاده در توضیح بیشتر درباره وقوع تخلف در معدن شن و ماسه نوکنده به خبرنگار رکنا گفت: معدن شن و ماسه شهر نوکنده در حوالی جاده بین المللی قرار گرفته است. به عبارت دیگر، این معدن در بالادست جاده بین المللی، در حد فاصل بین حریم جاده و جنگل و در اراضی مسطح واقع شده است. معدن شن و ماسه نوکنده حدود 20 سال است فعالیت می کند و متصدیان آن از همان ابتدا مرتکب تخلف برداشت بیش از حد از عمق زمین شده اند.
وی افزود: در مجوز صادرشده از طرف سازمان صمت استان گلستان تاکید شده است که این معدن نباید بیش از 4 متر به دل زمین نفوذ کند، اما بررسی های ما نشان می دهد که متصدیان معدن بین 8 تا 10 متر در دل زمین نفوذ کرده اند تا سود بیشتری از برداشت شن و ماسه به دست آورند. بنابراین متصدیان معدن و شن و ماسه عملا 4 تا 6 متر نسبت به مجوز صادرشده تخلف کرده اند. این اقدام نیز در دل زمین های بکر منطقه نوکنده انجام شده و حاصلخیزی بسیاری از زمین های اطراف معدن از بین رفته است.
این مقام محلی نوکنده ادامه داد: متاسفانه اخیرا متصدیان معدن نوکنده اقدام به احداث کارخانه آسفالت کرده اند و طبیعی است که اگر این کارخانه تاسیس شود، هم میزان برداشت شن و ماسه از عمق زمین بیشتر خواهد شد و هم با تشدید آلودگی هوا و سایر آلایندگی های زیست محیطی در جنگل های هیرکانی استان گلستان مواجه می شویم؛ زیرا معدن شن و ماسه در حریم جنگل قرار گرفته است.
وی در ادامه تاکید کرد: متصدیان معدن از همان ابتدا یک دستگاه سنگ شکن را برای برداشت شن و ماسه تهیه کردند که شرایط فعالیت آن به گونه ای است که برداشت ماسه تا کمتر از عمق هشت متر برای آنها از نظر اقتصادی به صرفه نیست. به همین دلیل، متصدیان معدن شن و ماسه نوکنده خواه ناخواه ناچارند که به شکل غیرقانونی به برداشت بیش از حد شن از عمق زمین بپردازند.
ابراهیم زاده با تاکید بر آسیب زدن معدن شن و ماسه به منابع آب زیرزمینی نوکنده گفت: طبیعی است که هرچقدر عمق برداشت شن و ماسه از عمق زمین بیشتر شود، سطح سفره های آب زیرزمینی در منطقه نوکنده نیز پایین می آید و کشاورزی در این منطقه آسیب می بیند. این در حالی است که اهالی نوکنده اراضی زراعی و باغی زیادی را در این منطقه دارند که معیشت آنها را تامین می کند.
عضو شورای شهر نوکنده ادامه داد: با توجه به تخریب محیط زیست توسط معدن شن و ماسه نوکنده، در سال های اخیر شاهد تشدید گرد و غبار در این منطقه بوده ایم. همچنین با توجه به این که این معدن در حریم جنگل قرار گرفته است، قطعا این گرد و غبار به همراه آلودگی هوای ناشی از رفت و آمد کامیون ها و سایر تجهیزات وابسته به این معدن، جنگل های هیرکانی منطقه نوکنده را مورد آسیب قرار داده است.
این مقام محلی نوکنده تاکید کرد: مردم شهر نوکنده در سال های اخیر، بارها بابت تخلفات معدن شن و ماسه به دستگاه های مختلف شکایت کرده اند، اما با وجود این که تمام مسئولان محلی شهرستان بندر گز و برخی مدیران استان گلستان در جریان تخلفات معدن شن و ماسه هستند، ولی متاسفانه چون بسیاری از آنها به نوعی وامدار متصدیان معدن شن و ماسه هستند، شکایت های اهالی نوکنده از این معدن هنوز به جای خاصی جز اعمال برخی جرایم مالی محدود نرسیده است.
وی در پایان تصریح کرد: با وجود خسارت های فراوانی که معدن شن و ماسه نوکنده به محیط زیست منطقه ما وارد کرده است، تا کنون صرفا شاهد اعمال جریمه های نقدی محدودی برای این معدن بوده ایم؛ این در حالی است که اهالی نوکنده خواهان تعطیلی معدن هستند و اگر پیگیری آنها از دستگاه های محلی به نتیجه نرسد، به زودی تجمعی را برای مخالفت با این معدن برگزار خواهند کرد.
