به گزارش برنا، سید محمدجواد مویدیان، کارشناس اقتصاد کشاورزی گفت: در 10 ماهه گذشته حال محصولات کشاورزی خیلی خوب نبوده است و از روزهای ابتدایی سال 1399 شاهد روزهای ناخوش بعضی از محصولات مثل پیاز بودیم. این دومینو ادامه پیدا کرد و سایر محصولات هم تحت تأثیر قرار گرفتند. لبنیات، گوشت، مرغ، تخم‌مرغ و سبزیجات با نابسامانی روبه‌رو شدند.
مویدیان اظهار داشت: راهکار موجود شفاف است و در کشورهای پیش رو استفاده شده است. در کسب‌وکار اقتصادی اصلی داریم که بر اساس آن مدیریت زنجیره اقتصادی باید واحد و یکپارچه باشد. مدیریت واحد به معنای این نیست که همه وظایف در یک سازمان متمرکز شود، به این معنا است که مدیریت و سیاست‌گذاری برای زنجیره ارزش دست یک نهاد واحد باشد تا تنظیم گری صحیح بین تولید، تنظیم بازار و تجارت انجام شود. همچنین نهاد مشخصی باید پاسخگو باشد. مدیریت واحد پاسخگوی واحد یک اصل است. وجود چند مدیر برای یک زنجیره فرافکنی به همراه دارد. در نهایت مصرف‌کننده و تولیدکننده متضرر خواهند شد.
وی افزود: در فضای کلان کشورهای پیشرو کشاورزی مثل ایالات‌متحده امریکا، برزیل، کانادا، هند، چین و روسیه مدیریت واحد زنجیره ارزش بخش کشاورزی را به کار می‌گیرند. در ایران از سال 1391 قانون تمرکز وظایف و اختیارات در وزارت جهاد کشاورزی تصویب شد و از سال 1392 اجرایی شد. این قانون از سال 1392 تا سال 1395 به صورت ناقص اجرا شد اما همین اجرای ناقص هم برای کشور ما دستاوردهای خوبی داشت. نرخ رشد میانگین 3.85 درصدی را در بخش کشاورزی داشتیم. در حالی که نرخ رشد اقتصادی ما به واسطه تحریم‌ها با نفت 5.2 و بدون نفت 2 بود. میانگین رشد کشاورزی بیشتر از سایر بخش‌ها بود. این عدد از یک و دودهم شروع می‌شد و تا 5 ادامه دارد.
این کارشناس اقتصاد کشاورزی خاطرنشان کرد: در زمینه ضریب خودکفایی نیز پیشرفت خوبی داشتیم و در سال 1395 بیش از 14 میلیون تن گندم تولید کردیم و به خودکفایی رسیدیم. در زمینه ضریب خودکفایی و واردات برنج از حدود 1.9 دهم میلیون تن به 800 هزار تن رسیدم. ضریب خودکفایی واردات شکر 84 درصد شد و در مرز خودکفایی قرار داشتیم. در سطح خرد نیز در همین چندماهه حرکت‌های خودجوشی توسط جوانان تحصیل کرده ما تحت عنوان گروه‌های جهادی اجرایی شده است.
مویدیان در ادامه گفت: در کرمان یک گروه جهادی داشتیم که محصول گوجه را خریداری کردند و با فناوری در شهری دیگر به بازار رساندند. گروه جهادی دیگری در استان اصفهان بر محصول سیب سمیرم و میوه «به» کار کرد که با تشکیل زنجیره بازار، بازار رسانی را به ثمر رساندند.
وی ضمن اشاره به نقش دلالان در نابسامانی بازار بیان کرد: متأسفانه مسئولان در پاسخ به علت نابسامانی بازار از دلالان، احتکارگران، قاچاقچیان و وزارت خانه کناردستی نام می‌برند. همه مشکلات به واسطه وجود این‌ها نیست. این گروه‌ها بازیگران زنجیره ارزش هستند و امکان حذف آنها وجود ندارد. باید برای همه این گروه‌ها نقش مشخص شود تا در زمین‌بازی ما بازی کنند. مسئولان زمانی که از دلالان صحبت می‌کنند، در حقیقت ناکارآیی خودشان را عیان می‌کنند.
مویدیان کارشناس اقتصاد کشاورزی خاطرنشان کرد: دو دسته دلیل برای برهم ریختگی بازار داریم. دسته اول دلایل زمینه‌ای و دسته دوم اجرایی هستند. دلایل زمینه‌ای عواملی هستند که در بازار تعیین قاعده و سیاست‌گذاری می‌کنند. در نتیجه ریل و زمینه بازی توسط آنها تعریف می‌شود. عوامل اجرایی جرقه شعله‌ور شدن آتش هستند. به طور مثال مراتع ما با بارش خوب مواجه بوده‌اند و علوفه زیاد رشد کرده است. در صورتی که علوفه برداشت نشود و خشک شود، زمینه آتش‌سوزی محیا می‌شود. دلایل زمینه‌ای زمینه را ایجاد می‌کنند اما شروع نابسامانی به واسطه دلایل اجرایی است که دلالان در گروه اجرایی قرار دارند. در نتیجه دلایل زمینه‌ای مهم هستند که باید کنترل شوند. سیاست‌گذاری، قانون‌گذاری و تعریف سازوکار بازی توسط مسئول دلایل زمینه‌سازی محسوب می‌شوند.
وی در پایان گفت: برای مدیریت درست، باید مدیریت زنجیره ارزش را به دست متولی واحد بسپاریم تا پاسخگو و هماهنگ‌کننده حلقه‌های زنجیره ارزش باشد. مصادیق مختلفی مثل بورس کالا برای هماهنگی و تنظیم اجرایی بازار به کار گرفته می‌شوند.
گفتنی است برنامه "یه روز تازه" مجله خبری صبحگاهی تهیه شده در گروه اجتماعی شبکه پنج سیماست که از شنبه تا چهارشنبه ساعت ۷ تا ۹ صبح با بخش‌های مختلفی چون سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، ورزشی و... با اجرای وحید رونقی، فریبا باقری، حافظ کاظم‌زاده، مهدی واعظی، صدیقه مرادی و علی مرادخانی روی آنتن می‌رود.
