به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روزنامه قرار چاپ ترکیه، در فرهنگ سیاسی و اجتماعی مردم ترکیه، خودرو مهم است و از دیرباز، نه تنها شهردار و فرماندار و اغنیای شهرها، بلکه مقامات سیاسی و حزبی، همواره با خودرو‌های لوکس سیاه رنگ شناخته شده اند و بخشی از ابهت و کاریزمای اشخاص و احزاب، در گرو کاروان‌های پرشمار خودرو‌های لوکس آن‌ها است.
خودرو در ترکیه از لحاظ اقتصادی نیز بسیار مهم است و عملاً به عنوان یک نماد و نشانه مهم شناخته می‌شود؛ و دلیل آن بیشتر این است که در این کشور، بنزین همواره کالایی لوکس و گرانقیمت بوده و هست. در نتیجه کسی که از خودرو شخصی استفاده می‌کند، عملاً در یک طبقه اقتصادی بالا جا می‌گیرد.
در مقایسه‌ای به این اهمیت اشاره می‌کنم:
الف) در ترکیه برخلاف ایران، خودرو‌های خارجی چندان گران نیستند و خرید خودرو کار شاقّی نیست.
ب) هزینه‌های سوخت، نگهداری، بیمه، مالیات و عوارض خودرو در ترکیه به هیچ وجه قابل مقایسه با ایران نیست و به جرات می‌توان گفت، این هزینه‌ها در ترکیه، ۱۰ برابر ایران است.
همین حالا در ترکیه، ۱ لیتر بنزین معمولی به قیمت ۲۳ لیره در باک خودرو‌ها ریخته می‌شود.
معنی دقیق این جمله این است که حداقل حقوق و دستمزد ماهانه برای چند میلیون کارمندو کارگر ترکیه در ماه رقمی معادل ۶ هزار و ۴۷۱ لیره است که با کسورات بیمه و مالیات، نهایتاً به ۵ هزار و ۵۰۰ لیره می‌رسد. یعنی این افراد می‌توانند با کل حقوق ماهیانه خود، صرفاً ۲۴۰ لیتر بنزین بخرند. (۱۲ گالن ۲۰ لیتری). بنابراین، ما در ترکیه عملاً چیزی به نام دور دور خودرو‌های خیابانی نداریم و هر تردد و آمد و رفتی، حساب و کتاب دارد!
صد البته زندگی فقط بنزین نیست و حتی یک کارمند رسمی با حقوق ۱۲ هزار لیره در ماه نهایتاً اگر ۱۰ درصد درآمد خود را به بنزین اختصاص دهد، نمی‌تواند چیزی بیش از ۴۵ لیتر در ماه بسوزاند.
البته به قول قدیمی‌ها درترکیه، این تازه اول عشق است.
در ترکیه، این چهار قلم هم به شدت گران هستند:
۱. روغن موتور و دیگر روغن‌های خودرو (قیمت یک ظرف ۴ لیتری روغن موتور در ترکیه بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ لیره در نوسان است و با محاسبه اجرت تعویض کار و تعویض فیلتر، حداقل به ۷۰۰ تا ۱۲۰۰ لیره می‌رسد)
۲. هزینه قطعات، تعمیر و نگهداری در سطح بالایی است.
۳. بیمه سالانه خودرو (ارزان‌ترین نوع بیمه خودرو برای یک خودرو عادی در ترکیه، حداقل ۲ هزار و ۳۰۰ لیره است)
۴. مالیات سالانه خودرو به اضافه عوارض شهرداری.
۵. عوارض دریافتی بزرگراه ها، پل‌ها و جاده‌های مواصلاتی در برخی موارد حتی برای یک بار عبور، بین ۱۰ تا ۳۰۰ لیره در نوسان است. به عنوان مثال، در عوارضی خروجی یک خوردو شخصی عادی ۲۹۲ لیره، یک موتور سیکلت ۲۰۵ لیره و یک اتوبوس ۹۲۹ لیره، پول پرداخت می‌کند! عوارض پرداختی برای عبور یک خوردو شخصی عادی از پل عثمان گازی ۱۱۷ لیره است!
از طرفی ترکیه در ته لیست خودرو دار‌ها در اروپا قرار گرفته است.
اوغور گورسس از اقتصاددانان ترکیه اطلاعاتی را به اشتراک گذاشت که تعداد خودرو‌ها به ازای هر ۱۰۰۰ نفر را در کشور‌های اتحادیه اروپا نشان می‌دهد. بر اساس داده‌های مرکز آمار و اطلاعات اتحادیه اروپا Eurostat تعداد وسایل نقلیه به نسبت هر یک هزار نفر در ترکیه ۸۴ میلیون نفری در پایان سال ۲۰۲۰ میلادی، ۲۸۱ دستگاه بوده است. در حالی که میانگین اروپا ۶۰۲ دستگاه به ازای هر یک هزار نفر بوده است.
از نظر مالکیت خودرو‌ها در سطح جهان، ژاپن، ایالات متحده و اتحادیه اروپا، در رتبه‌های اول تا سوم قرار دارند و دراین میان از بین کشور‌های اروپایی، لوکزامبورگ، قبرس جنوبی و ایتالیا در سه پله نخست هستند. تعداد وسایل نقلیه به ازای هر ۱۰۰۰ نفر در لوکزامبورگ ۷۳۹ دستگاه، در قبرس ۷۲۱ دستگاه و در ایتالیا ۷۱۹ دستگاه است. کشوری که کمترین تعداد خودرو به ازای هر ۱۰۰۰ نفر در اروپا را دارد رومانی با ۳۶۲ دستگاه خودرو است. اما حتی این عدد بسیار بالاتر از ترکیه است و مردم ترکیه از حیث تعداد خودرو‌ها فقط از کوزوو بالاتر قرار گرفته اند!
در گزارش چهارشنبه یکی دیگر از روزنامه‌های ترکیه به نام دنیا گازته آمده است: «در حال حاضر در ترکیه، داشتن یک خودرو صفر کیلومتر برای کارمندان حقوق بگیر یک رویا است. افزایش تورم و کاهش قدرت خرید، خرید خودرو را بسیار دشوار کرده است. ارزان‌ترین خودرو در یک سال گذشته ۱۳۰ درصد افزایش قیمت داشته است. یک کارمند، یک سال پیش می‌توانست با ۱۶۰ هزار لیره یک ماشین کاملاً نو بخرد.
برای داشتن ارزان‌ترین خودروی جدید در جولای ۲۰۲۱، یک کارگر در ترکیه باید ۵۷ ماه کار می‌کرد. اما این میزان بیشتر شده و فردی که قصد خرید همان وسیله نقلیه را دارد باید حداقل ۶۶ ماه کار کند. قیمت خودرویی که در آلمان حدود ۳۱ هزار یورو است در ترکیه تقریباً ۶۵۰ هزار لیره است. کارگر دارای کمترین دستمزد در آلمان می‌تواند ظرف ۲۰ ماه صاحب این وسیله نقلیه شود. اما کارگر ترک برای خرید چنین خودرویی، حداقل به ۱۲۱ ماه زمان نیاز دارد. ضمناً این مدل در ترکیه تولید و مونتاژ می‌شود و باید ارزان‌تر تمام می‌شد.»
بحث و جدل بر سر خرید خودرو در ترکیه در حالی بالا گرفته که اردوغان وعده داده بود خودرو ملی برقی ترکیه به زودی به بازار بیاید.
اما حتی دوبار دعوت از ایلان ماسک نیز منجر به تغییر خاصی نشد و فعلاً خبری از خودرو رویایی ترکیه نیست. از طرفی مدت هاست تنش سیاسی و حزبی در ترکیه بالا گرفته و هر چند وقت یک بار، یک موضوع جدید برای بحث و جدل پیدا می‌شود. این روزها، میانگین تعداد خودرو در ترکیه تبدیل به یک بحث سیاسی شده و بین اردوغان و مخالفین بحث سنگینی بر سر این موضوع درگرفته است.
منتقدین حزب حاکم ترکیه، بحران اقتصادی را برای ده‌ها میلیون شهروند این کشور غیرقابل تحمل می‌دانند. اما رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه چنین اعتقادی ندارد.
او دو روز پیش در تبیین شکوه و توسعه اقتصادی کشورش در دوران زمامداری حزب عدالت و توسعه گفت: «ما کاری کردیم که مردم این کشور، روی رفاه واقعی را ببینند. آقایان می‌گویند در این کشور بحران اقتصادی داریم و ترکیه ورشکست شده است. اما چنین چیزی صحت ندارد. به عنوان مثال، همه مردم این کشور خودرو شخصی دارند. آیا می‌توان اهمیت این موضوع را دست کم گرفت؟ تعداد خودرو‌های مردم در دوران مسئولیت ما سه برابر شده است. این نشانه روشنی از رفاه و توسعه اقتصادی است و نمی‌توان چنین واقعیت مهمی را انکار کرد.»
اردوغان همچنین اعلام کرده که مردم ترکیه آن قدر ثروت دارند که در نمایشگاه‌های این کشور، خودرو صفر کیلومتر برای فروش وجود ندارد و از سر ناچاری دست دوم می‌خرند.
اما کمال کلیچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوری خلق و مهمترین چهره مخالف اردوغان در پاسخ گفته است: «مالیات و گمرک سنگین واردات خودرو، مردم را ناچار کرده به خرید ماشین دست دوم روی بیاورند. از مردم می‌خواهم برای خرید خودرو‌های دست دوم، خود را در تنگنا قرار ندهند. قول می‌دهم به محض این که به قدرت برسیم، مالیات واردات خودرو را حذف کنیم تا همه مردم بتوانند به راحتی خودرو صفر کیلومتر بخرند.»
روزنامه قرار دیروز چهارشنبه عکس و تیتر صفحه نخست خود را به موضوع خودرو و پاسخ به اردوغان اختصاص داده است.
در گزارش تفصیلی این روزنامه آمده است: «بر اساس داده‌های موسسه آمار ترکیه (TUIK) تعداد وسایل نقلیه برای هر نفر در این کشور حتی ۰.۵ هم نیست. در پایان سال ۲۰۲۱، جمعیت بالای ۱۴ سال ترکیه ۶۵ میلیون و ۷۰۴ هزار و ۳۱۰ نفر است. تعداد وسایل نقلیه به ازای هر نفر در ترکیه در سال ۲۰۲۱ نسبت به جمعیت بالای ۱۴ سال ۰.۳ است. در ۱۵ سال گذشته، تعداد وسایل نقلیه به ازای هر نفر نسبت به جمعیت تنها ۰.۱ افزایش یافته است.»
آمار سرانگشتی اردوغان مبهم است. او یک کلک ساده هم می‌زند! در سال ۲۰۰۲ میلادی و زمانی که حزب عدالت و توسعه به قدرت رسید، جمعیت ترکیه نزدیک به ۶۵ میلیون نفر بود. اما حالا از ۸۵ میلیون نفر فراتر رفته و بیش از ۵ میلیون نفر پناهجو و اتباع خارجی نیز در ترکیه حضور دارند.
سخنان اردوغان، تحلیلگران سیاسی و روزنامه نگاران پژوهشی را به سوی کسب آمار و ارقام خودرو‌ها و ارائه تحلیل آماری سوق داد و امروز، چندین روزنامه و پایگاه خبری و تحلیلی ترکیه، در این مورد گزارش و خبر منتشر کردند.
بر اساس آمار و ارقام رسمی تحلیل گران، برخلاف گفته‌های اردوغان، ترکیه یکی از کشور‌هایی است که شهروندان آن از حیث داشتن تعداد خودرو در ته لیست کشور‌های اتحادیه اروپا و در مجاورت فقیرترین کشور‌ها قرار دارد.
