اقتصادآنلاین-پویا دادجو؛ بورس در حالی به روند نزولی خود ادامه می دهد که گزارش های فصل بهار، حاکی از شرایط نسبتا مطلوب شرکت ها است و این انتظار می رفت که همین موضوع محرکی برای برگشت به روند صعودی بازار باشد. اگر نگاهی به PبهE بازار بیاندازیم، این نسبت در پایان هفته اول مرداد ماه و پس از برگزاری مجامع سالیانه بسیاری از شرکت ها و تقسیم سود به ۶.۸۹ واحد رسیده است؛ این عدد از یکسو کم ترین میزان از آذر ماه سال ۱۳۹۸ محسوب می شود و از سوی دیگر، کم تر از میانگین تاریخی بورس است. میانگین تاریخی نسبت PبهE بازار از سال ۱۳۸۱ برابر با ۷.۶ واحد است. به بیان دیگر در حالی بورس همچنان به روند نزولی خود ادامه می دهد که بر اساس آمار و همچنین اعتقاد بسیاری از تحلیلگران، بسیاری از سهم‌های بازار ارزنده است.
اما چرا بازار به اخبار و گزارش های مثبت شرکت ها واکنش نشان نمی‌دهد؟
اولین استدلال این است که شاید سهامداران نسبت به ادامه سودسازی شرکت ها اطمینان ندارند؛ این موضوع از دو بعد قابل بررسی است که دو ریسک اساسی بازار را نشان می‌دهد: قیمت گذاری دستوری دولت و رکود جهانی!
در شرایط تورمی کشور و در حالی که هزینه بسیاری از شرکت‌ها در حال افزایش است، یکی از اصلی ترین سیاست‌های دولت برای کنترل تورم، تشدید قیمت گذاری دستوری است. به بیان دیگر، شرکت ها با شرایطی روبرو هستند که هزینه آن ها در حال افزایش است اما نمی توانند محصول خود را بر اساس هزینه تولید قیمت گذاری کنند. این شرایط به معنای کاهش سودآوری و یا حتی زیان شرکت ها است؛ مثال ملموس این موضوع را می تواند در گروه خودرویی مشاهده کرد، جاییکه انتشار گزارش های سه ماهه نشان داد هرچند تولید سه خودروسازی بزرگ کشور در فصل بهار افزایش یافته اما این افزایش تولید نه تنها به افزایش سود منتج نشده بلکه به تشدید زیان انباشته آن منجر شده است.
موضوع دوم به تشدید سیاست‌های انقباضی بانک‌های مرکزی جهان و احتمال رکود اقتصادی باز می‌گردد. با توجه به اینکه بورس ایران، کامودیتی محور است، این موضوع می تواند تاثیر بسزایی بر درآمد بسیار از شرکت‌های بزرگ داشته باشد.
چهارشنبه فدرال رزرو نرخ بهره را ۰.۷۵ واحد درصد افزایش داد و هرچند که رییس فدرال رزرو بیان کرد که نگرانی از بابت رکود اقتصادی وجود ندارد اما به باور بسیاری از تحلیل گران، به احتمال زیاد هزینه کنترل تورمی که طی چهار دهه گذشته بی سابقه بوده، رکود اقتصادی خواهد بود. موضوعی که صندوق بین‌المللی پول هم در آخرین گزارش خود نسبت به آن هشدار داده است.
صندوق بین‌المللی پول در این گزارش، تورم بالاتر از حد انتظار، به ویژه در ایالات متحده و اقتصادهای بزرگ اروپایی را باعث دشوارترشدن شرایط مالی جهانی عنوان کرده است. عملکرد ضعیف اقتصاد چین در بحبوحه شیوع کووید – ۱۹ و قرنطینه، سخت تر از سطوح مورد انتظار بوده و سرریزهای منفی بیشتری از جنگ در اوکراین به همراه داشته است. در نتیجه، تولید جهانی در سه ماهه دوم سال جاری کاهش یافت.
بر اساس پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول، رشد اقتصادی از ۶.۱ درصد در سال گذشته به ۳.۲ درصد در سال جاری و ۲.۹ درصد در سال آینده کاهش خواهد یافت که نسبت به پیش‌بینی ماه آپریل به ترتیب ۰.۴ و ۰.۷ واحد درصد کاهش یافته است. این مساله نشان دهنده توقف رشد در سه اقتصاد بزرگ جهان – ایالات متحده، چین و منطقه یورو – با پیامدهای مهم برای چشم انداز جهانی است.
موضوع دیگر به آینده مبهم سیاسی و اقتصادی کشور باز می‌گردد؛ در شرایطی که نااطمینانی های برجامی هر روز بیش تر می‌شود، نمی توان انتظار داشت که در این شرایط مبهم شاهد اقبال به بازار سرمایه باشیم.
در حالی که اعتراضات به افزایش نرخ بهره بانکی به شدت افزایش یافته و گروهی شرایط بازار سرمایه را به آن مربوط می دانند، رییس بانک مرکزی در دیدار با رییس سازمان بورس و اوراق بهادار خبر از کاهش نرخ بهره بین بانکی برای حمایت از بورس می دهند. باید توجه داشت که در شرایطی که ارتباط بین نرخ بهره بین بانکی با نرخ بهره سپرده در ایران برقرار نیست، تغییرات آن هم اثر قابل توجهی بر بازار سهام نخواهد داشت؛ بنابراین نه افزایش آن تاثیر بسزایی بر اصلاح بازار دارد و نه باید انتظار بازگشت به روند صعودی بورس را با کاهش آن داشت.
با توجه به عوامل اشاره شد، به نظر نمی رسد که روند اصلاحی بازار به پایان رسیده باشد. با این وجود با توجه به اصلاح قابل توجه چند هفته گذشته شاخص کل و رسیدن به نقاط حمایتی قوی،احتمالاً شاهد افزایش تقاضا و حمایت در نمادهای بزرگ باشیم. اما این حمایت احتمالا با افزایش عرضه در قیمت های بالاتر همراه باشد. بنابراین به نظر می رسد این هفته شرایط بهتری را نسبت به هفته اول مرداد خواهیم داشت و احتمال بازدهی مثبت به ویژه در نمادهای بزرگ بیش تر خواهد بود اما بازگشت به روند صعودی بعید به نظر می رسد.
