مجلس برای اصلاح ساختار بودجه به نفع مردم ۵ رویکرد اصلی را مد نظر قرار داده است؛ آنچنان که محمدباقر قالیباف ، رئیس مجلس شورای اسلامی می‌گوید: این ۵ رویکرد شامل تقویت معیشت مردم و جلوگیری از پر شدن جیب دلال‌ها و رانت‌خواران. محرومیت زدایی و توزیع عادلانه امکانات، اشتغالزایی و تقویت تولیدکنندگان برای جهش تولید، رفع دغدغه‌های اصلی زندگی مردم به خصوص در حوزه بهداشت و سلامت و توجه به مسائل فرهنگی با تأکید بر سبک زندگی و اوقات فراغت غنی‌شده است.
با نگاهی به این 5 رویکرد می توان مصوبات کمیسیون تلفیق را در این رابطه تفسیر کرد.
* مصوباتی برای تقویت معیشت مردم و جلوگیری از رانت
رویکرد اول تقویت معیشت مردم از طریق حفظ قدرت خرید آنها، کاهش ریخت و پاش‌ها و جلوگیری از پر شدن جیب دلال‌ها و رانت‌خواران اعلام شده و موارد زیر مصوباتی است که کمیسیون تلفیق بودجه 1400 در این راستا به تصویب رسانده است:
- افزایش سقف وام ازدواج تا ۷۰ میلیون تومان و برای پسران زیر ۲۵ و دختران زیر ۲۳ سال تا ۱۰۰ میلیون تومان
- پرداخت یارانه نقدی این کمیسیون در دو سقف؛ به این صورت که ۵۸ میلیون نفر یک مبلغ و از ۵۸ میلیون نفر تا ۸۰ میلیون نفر مبلغ کمتری یارانه دریافت کنند.
- ایجاد ۱۲۵ هزار میلیارد تومان منابع درآمدی جدید بر اثر شفاف‌سازی‌ها
- واقعی شدن نرخی شدن ارز و بررسی اینکه ما به التفاوت ارز ۴۲۰۰ تومانی و ارز ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومانی چطور به دست مردم برسد.
- اختصاص۲۰ درصد از درآمدهای حاصل از مالیات بر واحدهای مسکونی لوکس و گران‌قیمت برای تامین مسکن مددجویان تحت پوشش نهادهای حمایتی
- رایگان شدن هزینه آب، برق و گاز مشترکان کم‌مصرف در سال آینده
- انتظام‌بخشی به شرکـت‌های دولتی، داشتن صورتهای مالی، محدوده وظایف و مجازات متخلفان
- جلوگیری از حقوق های نجومی با الزام تصویب آئین نامه ساماندهی حقوق و مزایای مدیران
- مالیات بر خودروهای لوکس از یک تا ۴ درصد
- مالیات بر گوشی‌های تلفن همراه با قیمت بیش از ۶۰۰ دلار
*اصلاحاتی در بودجه با رویکرد محرومیت زدایی و رفع تبعیض
رویکرد دوم محرومیت‌زدایی با محوریت سیاست‌های ضد تبعیض اعلام شده و بر این اساس به مصوبات زیر میتوان اشاره کرد:
- اختصاص ۹۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان برای آب‌رسانی به روستاها
- تخصیص فاینانس 1.5 میلیارد دلاری برای آب و فاضلاب خوزستان
- تشکیل صندوق پروژه‌ای در بازار بورس به منظور تجمیع سرمایه‌های خرد مردم
- برخورداری تمام دانشجویان اعم از دانشجویان دانشگاه دولتی و آزاد از وام‌های صندوق رفاه
- اختصاص ۴ هزار میلیارد تومان برای تسهیلات با پرداخت ۱۰ ساله ودیعه مسکن ۱۰۰ میلیونی و و ام ازدواج ۷۰ میلیونی و وام ۲۰ میلیونی برای امور ضروری برای هریک از کارکنان و بازنشستگان ناجا، ارتش و سپاه و وزارت دفاع
- اختصاص ۴ هزار میلیارد تومان برای پرداخت تسهیلات ۲۰۰ میلیون تومانی ساخت و خرید مسکن برای هر فرد با نرخ سود ۹ درصد برای کارکنان و بازنشستگان نیروهای مسلح تخصیص یافت و هزار میلیارد تومان هم برای پرداخت تسهیلات برای بیماران صعب‌العلاج، سرطانی و زوج‌های نابارور
- ۲۰ درصد از اعتبارات متوازن سازی مناطق کم برخوردار در اختیار بسیج سازندگی برای پروژه های عمرانی مناطق محروم
- عوارض انشعاب برق در کلانشهرها به سه دسته تفکیک شد که دسته سوم از پرداخت عوارض انشعاب معاف شدند و مقرر شد دسته اول و دوم براساس متوسط قیمت زمین عوارض انشعاب برق را بپردازند. که وجه حاصله در برق رسانی به مناطق محروم و روستایی و عشایری هزینه خواهد شد.
- انتقال مدیریت شرکت‌های ETF به مردم
- تخصیص دو هزار میلیارد تومان از محل ۱۴ و نیم درصد سهم شرکت نفت از درآمدهای نفتی برای گازرسانی به استان سیستان و بلوچستان و دیگر مناطق محروم کشور
- ۲ هزار میلیارد تومان اعتبار از محل فروش زمین‌های در اختیار شرکت شهرهای جدید و سازمان زمین و مسکن به قیمت کارشناسی و به صورت مزایده در حوزه ساخت و همچنین بازسازی مدارس با اولویت مناطق محروم و مدارس در حوزه مسکن مهر هزینه خواهد شد.
- ۵۰۰ میلیارد تومان از محل عوارضی خروج از کشور در اختیار بنیاد مسکن انقلاب اسلامی برای بهسازی روستاهای مرزی قرار خواهد گرفت.
- لغو معافیت مالیاتی موسسات کنکور در سال ۱۴۰۰
- بیمه واحدهای مسکونی محرومین از محل اعتبارات ستاد بحران
* مصوباتی برای اشتغالزایی و جهش تولید
رویکرد سوم مجلس در اصلاح ساختار بودجه تأکید بر اشتغالزایی، قوی کردن همزمان کارگران و تولیدکنندگان واقعی و تلاش برای تحقق عملی جهش تولید و تقویت صنایع دانش بنیان اعلام شده است؛ در این راستا می توان به مصوبات زیر از کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۰ اشاره کرد:
- افزایش اشتغال جدید از ۱ میلیون به ۱.۵ میلیون نفر در سال
- اختصاص ۲۰ هزار میلیارد تومان برای ایجاد اشتغال و پرداخت تسهیلات به افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی.
- ایجاد ۹۰۰ هزار شغل از طریق پرداخت وام با اعتبار ۲۰ هزار میلیارد تومانی که سهم کمیته امداد از این تسهیلات ۱۰ هزار میلیارد تومان، بهزیستی، ستاد اجرایی فرمان امام و بنیاد برکت، بسیج سازندگی برای اشتغال در مناطق محروم هر سه مورد ۳ هزار میلیارد تومان و صندوق اشتغال و کارآفرینی ایثارگران ۱۰ هزار میلیارد تومان است.
- پرداخت یارانه تولید در سال ۱۴۰۰ برای اولین بار
- هزار میلیارد تومان به منظور توانمندسازی، پرداخت تسهیلات و خرید انشعابات، توسعه تأسیسات خانگی و کارگشایی امور کسب و کار و خرد روستایی
- وزارت نیرو در مواردی که به خاطر عدم انجام تعهدات و یا ایجاد ممانعت در حوزه کشاورزی باعث جلوگیری از انجام کشت شده، از محل درآمدهای خود باید ما به ازای درآمد سلب‌شده را به کشاورز پرداخت کند
- معافیت کارفرمایان واحدهای تولیدی، صنعتی، معدنی، خدماتی و اصناف که از بهمن ۹۸ کارکنان خود را حفظ کرده و یا افزایش داده اند از جرایم تامین اجتماعی
- کاهش ۵ درصدی مالیات واحدهای تولیدی
- معافیت مالیاتی اصناف تا سقف سالانه ۱۰۰ میلیون‌تومان سود
- الزام همه حرفه ها از جمله وکلا و پزشکان به نصب پایانه فروشگاهی
*مصوباتی برای ارتقاء بهداشت و سلامت
رویکرد چهارمی که مجلس در اصلاح لایحه بودجه 1400 در کمیسیون تلفیق اعمال کرده، تلاش برای رفع دغدغه‌های اصلی زندگی مردم به خصوص در حوزه بهداشت و سلامت خواهد است. در این زمینه هم میشود به مصوبات زیر اشاره کرد:
- از محل ۵ درصد افزایش تعرفه جرایم رانندگی، اختصاص مبلغ ۲۰۰ میلیارد تومان جهت هزینه های معلولان شدید ضایعه نخاعی ناشی از تصادفات رانندگی و پیشگیری از معلولیت
- اختصاص مبلغ ۲۰۰ میلیارد تومان جهت اصلاح راه های روستایی و معابر در نقاط حادثه خیز شهرها
- مبلغ ۵۰ میلیارد تومان برای حوادث جاده ای و تجهیزات مورد نیاز درمانی
- معافیت واردات خودروی آمبولانس برای اورژانس کشور از پرداخت عوارض
* مشوق‌هایی برای ازدواج و سبک زندگی
رویکرد پنجم مجلس یازدهم در اصلاح ساختار بودجه توجه به مسائل فرهنگی با تأکید بر سبک زندگی و اوقات فراغت غنی‌شده اعلام شده و بر این اساس شاهد مصوباتی از جمله موارد زیر در کمیسیون تلفیق هستیم:
- پیش بینی مشوقهای ازدواج: شامل افزایش وام ازدواج از ۵۰ میلیون تومان به ۷۰ میلیون تومان و به منظور کاهش سن ازدواج نیز برای مردان زیر ۲۵ سال و زنان زیر ۲۳ سال این وام ۱۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است.
- وام ۱۰۰ میلیونی برای ودیعه مسکن برای خانوارهای فاقد مسکن که فرزند سوم آنها در سال‌های ۹۹ و ۱۴۰۰ متولد شده باشد در نظر گرفته میشود.
- شاخص ورزش و تربیت‌بدنی به شاخص‌های توسعه مناطق محروم اضافه شد. تا پیش از این شاخص بهداشت، راه و ...جزو شاخص‌هایی برای رفع محرومیت از مناطق کمتر توسعه یافته بود و اعتبارات به ارتقای این شاخص‌ها تخصیص می‌یافت که با مصوبه امروز کمیسیون شاخص تربیت‌بدنی و ورزش نیز مشمول تخصیص این اعتبارات خواهد شد.
- تخصیص 10 درصد از اعتبارات پژوهشی دستگاه‌های اجرایی به پایان‌نامه‌های دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی و دانشگاه آزاد
- پیش بینی 2 هزار میلیارد تومان برای انجام اقدامات فرهنگی در مناطق محروم
رسیدگی به لایحه بودجه 1400 آنچنان که مجلس اعلام کرده تا پایان هفته جاری در کمیسیون تلفیق پایان می یابد و بعد از آن کار بررسی لایحه در صحن علنی آغاز خواهد شد. گفتنی است مصوبات کمیسیون تلفیق بعد از تصویب در صحن علنی و تایید شورای نگهبان به صورت قانون در آمده و اجرای آنها الزامی می شود.
