با شروع روند قرعهکشی از سال ۹۹ محدودیتهای زیادی برای ثبتنام متقاضیان در نظر گرفته شد تا جلوی سوءاستفاده و کسب سود از معاملات خودروهای عرضهشده گرفته شود. این تجربه دوسالهونیمه نشان میدهد که این هدف نهتنها محقق نشده بلکه حواله برندگان نیز با قیمتهای کلان خریدوفروش میشود. حال سخنگوی وزارت صمت از لغو برخی از محدودیتهای خرید خودرو از کارخانه خبر داده است. خردادماه سال ۹۹ وزارت صمت وقت شروط دهگانهای برای ثبتنام متقاضیان در قرعهکشی خودرو اعلام کرد. از جمله این شروط میتوان به رهن یکساله سند خودرو، نداشتن پلاک فعال و ممنوعیت حق فروش وکالتی خودرو اشاره کرد. گرچه از میان این شروط، سال گذشته محدودیت فک رهن یکساله برداشته شد ولی دو مورد دیگر همچنان جزو محدودیتهای خرید خودرو از کارخانه باقی ماند.
حالا وزارت صمت درصدد برآمده که به طور تدریجی میزان محدودیتهای دریافت خودرو از خودروسازان را کمتر کند. بهطوریکه امید قالیباف، سخنگوی این وزارتخانه شنبهشب در پیامی که در فضای مجازی منتشر شد، تاکید کرد که پس از سه سال، مقرر شده است برای طرح فروش خودروهایی که از شمول قرعهکشی خارج شده، محدودیتهایی که پیش از این اعمال میشد، کنار گذاشته شود. وی همچنین تاکید کرد که این موضوع در مورد خودروهایی که بعد از این بهتدریج از چرخه قرعهکشی خارج میشوند نیز صادق است. وی با ذکر مثالی توضیح داد که اگر فردی که قصد خرید کوییک R که اخیرا از چرخه قرعهکشی خارج شده است داشته باشد، میتواند بهجای تهیه آن از بازار آزاد از خود شرکت خودروساز خرید خود را انجام دهد، البته بدون محدودیت پلاک انتظامی فعال و عدم خرید ۴۸ماهه از دو خودروساز بزرگ.
به اعتقاد وی، مزیت این تصمیم جدید آن است که به جای روان شدن حجم عمده تقاضا به سمت بازار و در نتیجه افزایش قیمت خودرو، تقاضا به سمت خرید از شرکت خودروساز حرکت کند که این امر میتواند نیاز بازار را تامین کند؛ قالیباف تاکید دارد که این موضوع باعث خواهد شد قیمتها در بازار آزاد روند نزولی داشته باشند. با توجه به اظهارات سخنگوی وزارت صمت، پرونده شرطی دیگر از شروط اصلیای که در ابتدای طرح قرعهکشی برای دریافت خودرو از شرکتهای تولیدکننده وضع شده بود، بسته شد. باید توجه داشت که این لغو محدودیت مربوط به خودروهای مشمول قرعهکشی نیست و خودروهایی که بعد از این بدون قرعهکشی به متقاضیان داده میشوند دیگر شرط نداشتن پلاک فعال و عدم خرید ۴۸ماهه از خودروسازان را نخواهند داشت.
با همه محدودیتهای دو سال و نیم گذشته اما شاهد بودیم که باز هم بیشترین سود قرعهکشی و عرضه محدود خودرو به سوداگران و واسطههای این بازار رسید. حال سوال این است که کمرنگ کردن محدودیتها یا حذف قرعهکشی برای برخی خودروها میتواند دست دلالان را از این بازار پرحاشیه کوتاهتر کند؟ گرچه تجربه لغو محدودیت فک رهن سند خودرو که سال ۱۴۰۰ اجرایی شد چندان موفق نبوده و به بازار سیاه حوالههای خودرو را قوت بخشید. امید قالیباف سخنگوی وزارت صمت پیش از این وعده داده بود که در ماه جاری خبرهای خوبی از صنعت و بازار خودرو منتشر خواهد شد. باید دید که این خبرهای خوب منتهی به همین دست خبرها مثل لغو محدودیت خواهد بود یا اینکه سرانجام وزارت صمت و دولت تصمیم گرفتهاند برنامهای عملیاتی برای اصلاحات ساختاری در صنعت و بازار خودرو در پیش گرفته شود.