گروه اجتماعی خبرگزاری فارس، پلاسکو در سال ۹۵ فروریخت. در همان زمان قرار شد که کمیته حقیقت یابی در خصوص بررسی علل حادثه تشکیل شود. تیمی بررسی حادثه پلاسکو را برعهده گرفت و ظرف مدت سه ماه گزارشی از پلاسکو تهیه شد.
قرار بود که بر اساس مطالات صورت گرفته چند ساختمان به صورت پایلوت در نظر گرفته و موضوع نگه داشتن آنها مورد بررسی قرار گیرد اگر بحث نگه داشتن ساختمان ها به درستی اجرا شود بسیاری از حوادث رخ نمی دهد.
مبحث ملی مقررات ساختمان در اوایل دهه ۹۰ تصویب شد اما هنوز این مبحث اجرایی نشده است در این مبحث به چگونگی موارد نگهداشت ساختمان توجه شده است.
امسال ساختمان بلند مرتبه ای در آبادان فرو ریخت و تعدادی از هموطنان در متروپل جان خود را از دست دادند.
در خصوص آخرین وضعیت مطالعات پلاسکو ، بررسی مبحث ملی مقررات ساختمان، آخرین وضعیت مترو پل و ... با حمزه شکیب سرپرست نظام مهندسی کشور و مسوول تیم بررسی حادثه پلاسکو و عضو اسبق شورای شهر تهران به گفت‌وگو نشستیم.
ساختمان پلاسکو نماد یکی از ساختمان‌های بلند تهران بود و باید یک سیستم سازه‌ای خاص برای آن درنظر گرفته می‌شد تا دچار بحران نمی شد. برای ساختمان‌های تجاری - اداری باید سیستم‌های ایمنی دیده شود. پیرامون ساختمان، ستون‌هایی قرار گیرد و همچنین راه‌پله‌ها و آسانسورها هم درنظر گرفته شود،آیا این تدابیر در ساختمان های تهران اندیشیده می شود؟
باید در ساختمان‌ها اصول ایمنی و سازه‌ای دیده شود/ نباید ساختمان‌ها را سنتی ساخت/بیش از یک‌هزار ساختمان بلند در تهران داریم که شاید بیش از 90 درصد آنها به صورت سنتی نگهداری می‌شوند
در سال 1340 سیستم ایمنی‌ای معرفی شد که در دنیا معروف بود و دو سال بعد این سیستم در کشور ما پیاده‌سازی شد. باید در ساختمان‌ها اصول ایمنی و سازه‌ای دیده شود و نباید ساختمان‌ها را سنتی ساخت. بیش از یک‌هزار ساختمان بلند در تهران داریم که شاید بیش از 90 درصد آنها به صورت سنتی نگهداری می‌شوند. شاید سازه‌ای وقتی ساخته می‌شود ایمن باشد، ولی بعد باید از آن نگهداری شود تا ایمنی آن حفظ شود. اگر موارد ایمنی رعایت نشود ممکن است آن سازه ناایمن شود.
مبحث ملی مقررات ساختمان آیا اجرایی می شود؟ برای نگهداشت ساختمان مالکان اقداماتی انجام می دهند؟
اوایل دهه 90 مبحث مقررات ملی ساختمان تصویب شد/هنوز مبحث ملی اجرایی نشد/ باید الزاماتی برای نگهداری وجود داشته باشد
در سال 92 مبحث مقررات ملی تصویب شد. این مبحث برای نگهداشت ساختمان‌ها بود که هنوز پس از 9 سال اجرایی نشده است. در این مبحث الزاماتی وجودداشت که باید ساختمان‌ها توسط مالکین نگهداری می‌شد و چگونگی نگهداشت اعلام شده است. به عنوان مثال؛ اگردرختی جلوی خانه‌ای خشک شود، شهرداری باید چه کسی را جریمه کند؟ مالک باید مراقبت کند، آب دهد و حواسش باشد که درخت خشک نشود. برای نگهداشت ساختمان هم همینطور است باید الزاماتی برای نگهداری وجود داشته باشد تا دچار ساختمان‌های ناایمنی مانند پلاسکو که فروریخت نشویم. این اتفاقات به علت نگهداری درست رخ می‌دهد. اگر مبحث نگهداری اجرایی شود، بسیاری از مشکلات ایجاد نمی‌شود.
چرا مبحث ملی ساختمان تاکنون اجرایی نشده است؟
بنده مسئول تیم بررسی پلاسکو بودم/گزارش خوبی از پلاسکو تهیه شد/سناریوهای مختلفی مطرح و توانستیم علت تخریب را پیدا کنیم/ قرار بود که چند ساختمان با سیستم‌های سازه‌ای متفاوت را مورد مطالعه قرار دهیم/آموزش آتش نشانان برای امدادرسانی در ساختمان های بلندمرتبه
وقتی حادثه‌ای رخ داد باید از آن درس بگیریم. در دی‌ماه سال 95 پلاسکو فروریخت و همان موقع برخی هیجانی رفتار کردند که ورود کنیم و از ساختمان‌ها مراقبت کنیم. حتی در آن مقطع دولت تیم حقیقت‌یاب گذاشت تا مشخص شود که مشکل از کجاست؟ شهرداری و شورا هم تیم برای بررسی موضوع گذاشتند و پیشنهاد دادند که موضوعات بررسی شود. بنده مسئول تیم بررسی پلاسکو بودم. گزارش خوبی تهیه شد و از چرایی این اتفاق و عملکرد سازه‌ای، سناریوهای مختلفی مطرح و توانستیم علت تخریب را پیدا کنیم و درنهایت به جمع‌بندی رسیدیم. پیشنهاداتی در آن زمان داده شد که ابتدا به صورت پایلوت در چند ساختمان همین مطالعات که بعد از ریزش پلاسکو انجام شده صورت گیرد. قرار بود که چند ساختمان با سیستم‌های سازه‌ای متفاوت را مورد مطالعه قرار دهیم. مدل‌سازی انجام دهیم و مکانیسم فروریزش ناشی از حریق را مطالعه کنیم و وقتی این اقدامات انجام شد، آتش‌نشانان را آموزش دهیم که در هنگام ورود به حوادث این‌چنینی باید چه کنند؟
چه فرق های در امدادرسانی در ساختمان های بلند مرتبه وجود دارد؟ آیا این پژوهش ها اجرایی شد؟
آتش‌نشانان باید بدانند در ساختمان‌های بلند چه کنند؛ سازه را باید بشناسند/ اگر حریق در طبقات پایین و میانی بود سناریو متفاوت است/بررسی تمام سناریوها در ساختمان های بلند مرتبه
برای یک حادثه آتش‌سوزی، بخش از کار فیزیکی است و باید به مسائل فنی هم آشنا شد. آتش‌نشانان باید بدانند در ساختمان‌های بلند چه کنند. سازه را بشناسند و مطالعات لازم را داشته باشند و همچنین با مکانیسم تخریب آشنا شوند. اگر حریق در طبقات بالا رخ داد چطور رفتار کنند. اگر حریق در طبقات پایین و میانی بود سناریو متفاوت است و باید براساس سناریوهای مختلف راهکار برای امدادرسانی داشته باشند تا دیگرحادثه‌ای مثل پلاسکو نداشته باشیم که آتش‌نشانان جان خود را از دست دادند.
چرا مطالعات انجام شده اجرایی نشد؟
الزام قانونی نبود/مراکز متولی هم از نتیجه استقبال عملی نکردند و فقط استقبال حرفی شد/فقط از مطالعات تقدیر و تشکر شد
در مطالعاتی که بعد از فروریختن پلاسکو انجام شد، تمام این موارد لحاظ شده است، اما پیشنهادات را دادیم و کار به جایی نرسید. علت این بود که از یک‌طرف الزام قانونی نبود و از طرف دیگر، مراکز متولی هم از نتیجه استقبال عملی نکردند و فقط استقبال حرفی شد و از مطالعات ما تقدیر و تشکر کردند.
مطالعات ما در قالب مقالات در اکثر کشورها چاپ شده است و مرجع شده است
مطالعات ما در قالب مقالات در اکثر کشورها چاپ شده است و مرجع شده است. مطالعات 600 صفحه‌ای ما در کتابخانه است و کسی از آن استفاده نمی‌کند. این در حالی است که در بسیاری از کشورهای دنیا از این مطالعات بهره‌برداری می‌کنند.
چرا استفاده نمی‌‌کنند؟
وقتی پروژه‌ای را آغاز می‌کنیم باید آن را طراحی، گام به گام پیش ببریم و به بهره‌برداری برسد/موضوع به مدیریت ها باز می گردد
متأسفانه این موضوع به مدیریت‌ها برمی‌گردد. در یک مقطعی وقتی حادثه‌ای رخ می‌دهد، همه تلاش می‌کنند که مشکل حل شود، ولی بعد یادشان می‌رود. ببینید! ما فقط دنبال داشته‌ها نیستیم بلکه وقتی پروژه‌ای را آغاز می‌کنیم باید آن را طراحی، گام به گام پیش ببریم و به بهره‌برداری برسد.
مطالعات در کجا استفاده شد؟
قرار است چند ساختمان به صورت پایلوت آغاز شود/همکاران آتش‌نشانی و مدیریت بحران اعلام آمادگی کردند
مجدداً پیشنهاد دادیم دوستان آتش‌نشانی و مدیریت بحران هم بودند و اعلام آمادگی کردند که کار آغاز شود وچند ساختمان را به صورت پایلوت بررسی کنیم و بعد آموزش لازم به نیروها داده شوند. وقتی نیروها با سناریوها آشنا شوند کار را راحت‌تر انجام می‌دهند. اما متأسفانه تاکنون تصمیمات عملیاتی در این زمینه گرفته نشده است.
تهیه گزارش 600 صفحه‌ای چقدر زمان برد؟
3 ماهه مطالعات کامل شد/از سال 96 تاکنون مطالعات پلاسکو در حال خاک خوردن است و هیچ نتیجه‌ای نداشته است
من مسئول تهیه این گزارش 600 صفحه‌ای بودم. تیم حقیقت‌یاب داشتیم. مطالعات را آغاز کردیم و تمام موارد فنی دیده شد و تقریبا چند ماه بعد از حادثه پلاسکو در اردیبهشت‌ماه کار مطالعات به اتمام رسید اما همچنان این مطالعات بلااستفاده باقی مانده است. ما ظرف سه ماه تمام مطالعات لازم را برای پلاسکو انجام دادیم اما از سال 96 تاکنون این مطالعات در حال خاک خوردن است و هیچ نتیجه‌ای نداشته است.
آیا ساختمان های ناایمن شهر هم مشکلاتی مشابه پلاسکو دارند و می توان از آن مطالعات استفاده کرد؟
وقتی ساخت و ساز به ارتفاع می‌رود باید متناسب با آن ایمنی را هم درنظر گرفت
مشابه ساختمان پلاسکو زیاد داریم و باید برای ساختمان‌های ناایمن فکری کرد. وقتی ساخت و ساز به ارتفاع می‌رود باید متناسب با آن ایمنی را هم درنظر گرفت.
ساختمان پلاسکو روزی نماد ساختمان‌های بلند کشور بود/ حدود هزار ساختمان بلند بالای ۱۲ طبقه داریم/نگهداری درست صورت نمی گیرد/اگر مباحث مقررات ایمنی ساختمان‌ها اجرایی می‌شد ما هنوز پلاسکو را داشتیم
ببینید ساختمان پلاسکو روزی نماد ساختمان‌های بلند کشور بود و در حال حاضر حدود هزار ساختمان بلند بالای ۱۲ طبقه داریم؛ اما نگهداری نمی‌شوند و اراده‌ای نیاز است که برای نظارت آنها اقدام کنیم قطعا اگر مباحث مقررات ایمنی ساختمان‌ها اجرایی می‌شد ما هنوز پلاسکو را داشتیم.
در خصوص ایمن سازی ساختمان ها در تهران توضیح دهید؟
بعد از زلزله رودبار ساخت‌وسازهای ما با کیفیت بهتری انجام شد، اما هنوز ایرادات و اشکالات زیادی دارد که باید آن را حل و فصل کرد.
در خصوص حادثه متروپل توضیح دهید؟ روند صدور مجوز چطور بود؟ چه کسانی برروی این کار نظارت می کردند؟
ساختمان بلند آبادان به حدود پنج یا شش ساختمان می‌رسد/ با توجه به وجود منطقه آزاد تجاری ساخت‌وساز تابع قوانین دیگری بوده پروانه‌ای که تا سال ۹۶ صادر می‌شود
در خصوص حادثه متروپل باید بگویم که آبادان شهری است که ساختمان‌های بلند آن که تعداد طبقات‌اش بیش از ۱۰ طبقه است به حدود پنج یا شش ساختمان می‌رسد و این در حالی است که متروپل قبل از اخذ پروانه شروع به ساخت‌وساز کرده است و با توجه به وجود منطقه آزاد تجاری ساخت‌وساز تابع قوانین دیگری بوده پروانه‌ای که تا سال ۹۶ صادر می‌شود به گونه‌ای است که سازمان نظام مهندسی در چرخه طراحی و اجرا به صورت رسمی وجود نداشته است.
ساختمان هنوز به بهره‌برداری نرسیده بوده که زیر بار یک دوم بارهای ثقلی خود بود/ متاسفانه هیچ سازوکار مناسب طراحی و اجرایی برای این ساختمان پیش‌بینی نشده بود
بگذارید در همین جا نکته ای را بگویم که ساختمان هنوز به بهره‌برداری نرسیده بوده که زیر بار یک دوم بارهای ثقلی خود بوده است و با این وضعیت مواجه شده اگر به بهره‌برداری می‌رسید تعداد افراد بیشتری در ساختمان حضور داشتند و گرفتار حادثه می‌شدند. متاسفانه هیچ سازوکار مناسب طراحی و اجرایی برای این ساختمان پیش‌بینی نشده بود.
در هنگام آتش سوزی مکانیزم فروریزش موجود باشد البته این کار از قبل آغاز شده ولی متاسفانه دنبال نشده است
هزار ساختمان بلندمرتبه داریم که باید به صورت پایلوت برای آنها مواردی را اجرایی کنیم از جمله تدوین دستورالعمل و مکانیزم فوق‌ریزش است. اگر آتش سوزی در این ساختمان‌ها اتفاق افتاد باید بدانیم کدام طبقات فروریزش دارد و این اطلاعات را پس از احصاء در اختیار آتش نشانی‌های منطقه قرار دهیم تا سازه را بشناسند و در هنگام آتش سوزی مکانیزم فروریزش موجود باشد البته این کار از قبل آغاز شده ولی متاسفانه دنبال نشده است.
در خصوص سازه متروپل توضیح دهید و چرا 3 طبقه اضافه شد؟
سیستم سازه‌ای بسیار عجیب را که در دنیا مشابه آن وجود ندارد/هیچ قاعده و ضابطه‌ای در آن رعایت نشده است/ خارج از روال معمول این ساختمان اجرا شد/البته در استان‌های دیگر هم موارد مشابه داریم که باید روند اصلاح شود
متروپل ابتدا برای ۹ طبقه طراحی شده ولی برای این کار از افراد صلاحیت‌دار استفاده نمی‌کند و بعد سه طبقه اضافه می‌کند و برخی ستون‌ها را حذف می‌کند و سیستم سازه‌ای بسیار عجیبی را که در دنیا مشابه آن وجود ندارد، پیاده‌سازی می‌کند هیچ قاعده و ضابطه‌ای در آن رعایت نشده و متاسفانه این افراد آنقدر قدرت داشتند که هیچ کس هم نمی‌توانست برود و نظارت بکند و خارج از روال معمول این ساختمان اجرا شده البته در استان‌های دیگر هم موارد مشابه داریم که باید روند اصلاح شود.
آیا مطالعات انجام شده قابلیت اجرا دارد؟ در این باره توضیح دهید.
نظامات درون و بیرون سازمانی را رعایت نمی‌کنیم/ دانش علم مهندسی در کشور ما جزو پنج کشور اول دنیاست
ما دانش و توان لازم را داریم دانش علم مهندسی در کشور ما جزو پنج کشور اول دنیاست اما متاسفانه این دانش و علم پیاده‌سازی نمی‌شود چرا که نظامات درون و بیرون سازمانی را رعایت نمی‌کنیم. باید به سمتی حرکت کنیم که محصول نهایی استاندارد باشد.
انتهای پیام/
