رهاورد ۳۰ میلیارد تومانی دولت برای فرودگاه بجنورد/ امید مردم برای برقراری پروازها زنده شد

کارشناسان اقتصادی بر این باورند که "توسعه و زیر ساخت‌های حمل و نقل در بخش‌های مختلف از جمله زمینی، هوایی و دریایی از ارکان مهم توسعه و رونق اقتصادی هر منطقه ای محسوب می‌شود که از آن میان حمل و نقل هوایی و ایجاد زیرساخت‌های فرودگاهی از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخودار است.

اگر نگاهی کلی به زیرساخت های حمل و نقل خراسان شمالی داشته باشیم متوجه این ضعف عمده خواهیم بود، چرا که این استان با اینکه در حد فاصل ۲ قطب سیاحتی و زیارتی کشور واقع است و محور کشاورزی و دامداری شمالشرق کشور محسوب می شود، تنها کمتر از یک درصد بزرگراه ها، ۱.۷۵ درصد از راه های فرعی کشور و یک فرودگاه در بجنورد را داراست.

 با این حال درآمد ترانزیتی مهمترین و پولسازترین دستاورد توسعه زیرساخت های حمل و نقل است که در برخی از استان‌ها یک منبع درآمد پایدار محسوب می شود که استان ما از این نعمت بی بهره است و این موانع، سایر حوزه ها را نیز تحت شعاع خود قرار داده است و خراسان شمالی برای پاسخ به نیاز سرمایه گذاران باید سه هزار کیلومتر راه در محورهای روستایی، اصلی و بزرگراهی احداث کند و مشکلات فرودگاه بجنورد را برطرف و پروازهای پایدار روزانه برقرار کند.  

نکته قابل تامل در مورد فرودگاه بجنورد این است که با وجود زیرساخت های لازم اما جانمایی مناسبی برای این فرودگاه انجام نشده بود و ارتفاع کوه باباموسی در شمال شرقی باند فرودگاه، نشستن هواپیماها به خصوص در فصول سرد و بارانی سال را با مشکل مواجه کرده است و کار تا تراشیدن بخشی از کوه باباموسی نیز پیش رفت و با اعتراض طرفدارن محیط زیست و تبعات بد زیست محیطی برای مرکز استان متوقف شد و اکنون مسوولان به دنبال فرودگاه دومی برای جلوگیری از لغو پروازهای این فرودگاه هستند.

این در حالی است که این استان به توجه بیشتر دولتمردان برای حمایت از ایرلاین ها برای برقراری پرواز در این فرودگاه نیاز داشت و اختصاص ۳۰ میلیارد تومان اعتبار در سی و ششمین سفر استانی رییس جمهور رهاوردی بود که مردم این خطه را امیدوار کرد تا با هزینه کرد این اعتبار شرایط برقراری پروازها نیز ایجاد شود.

زیرساخت ناقص حمل و نقل خراسان شمالی

بر اساس نظر کارشناسان نبود زیرساخت های جاده ای از جمله آزادراه و بزرگراه ها و شبکه ریلی را می توان بزرگترین مانع برای توسعه خراسان شمالی عنوان کرد و اگر نگاهی به وضعیت حمل و نقل استان داشته باشیم، متوجه می شویم که بر اساس آمار اداره کل راه و شهرسازی استان، طول بزرگراه ها در استان ۱۸۱ کیلومتر است که کمتر از یک درصد بزرگراه ها و طول راه های فرعی استان ۷۴۵ کیلومتر که معادل ۱.۷۵ درصد از راه های فرعی کشور است و بنا به گفته مدیرکل راه و شهرسازی خراسان شمالی؛ این استان در این خصوص نیاز به ساخت بیش از سه هزار کیلومتر راه در محورهای بزرگراهی، اصلی و روستایی در استان است.

 از آنجایی که خراسان شمالی در حد فاصل ۲ قطب سیاحتی و زیارتی کشور واقع است و از طرفی نیاز شدیدی سرمایه گذاران در این استان به اتصال ریلی و بزرگراهی است اما در این شاخص ها با مشکلات زیادی مواجه است که فرودگاه بجنورد می تواند تا حدودی این بار را به دوش بکشد.  

با این حال اجرای پروژه ریلی مشهد- بجنورد- گرگان از برنامه های دولت دهم در استان بود که ۶۰۰ کیلومتر آن از استان خراسان شمالی عبور می‌کرد که در حال حاضر در سودای جذب سرمایه گذار به سر می برد.

مشکلات راه های دسترسی و نبود حمل و نقل ریلی در این استان در حالی است که تنها فرودگاه بجنورد با مشکلات مختلفی دست و پنجه نرم می کند و این فرودگاه هم نتوانسته موقعیت نامناسب حمل و نقل این استان شمالشرق کشور را سامان بخشد و هم اینک این خطه  همچنان از زیرساخت های ناقص رنج می برد.

لغو مکرر پروازهای فرودگاه بجنورد

به گفته مسوولان مرتبط صنعت هوایی در کشور تعداد زیادی از هواپیماها به دلیل نبود قطعات به خصوص موتور، زمین‌گیر شده اند و برخی از هواپیماهای موجود به دلیل نبود منابع مالی لازم و محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها برای تامین قطعات مورد نیاز غیر فعال هستند که تمامی این موارد بر روی تنها فرودگاه خراسان شمالی نیز تاثیر منفی گذاشته است.

با وجود اینکه در سطح کشور تعداد هواپیماهای فعال کمتر شده است، شرکت های هواپیمایی نیز به دلایل اقتصادی برنامه پروازی برخی از فرودگاه ها را از جمله بجنورد کاهش داده اند و یا در زمان پرواز لغو می کنند که این امر به مانعی برای توسعه ناوگان هوایی این استان تبدیل شده است.

صنعت هوایی کشور، به دلیل کمبود سرمایه، تحریم های اقتصادی، فرسوده و زمین‌گیری ناوگان ها دچار مشکلات زیادی شده است که فرودگاه هایی از جمله فرودگاه بجنورد که یک مسیر پروازی دارند در این میان بیشتر آسیب دیده اند چرا که شرکت های هواپیمایی با توجه به مسایل اقتصادی و مالی فرودگاه های پُر رفت و آمد و عادی را ترجیح خواهند داد.  

این در حالی است که نظام حمل و نقل هوایی کشور اینک نیازمند توسعه ناوگان و توسعه فرصت مسافرت هوایی به اقصی نقاط کشور است.

با وجود مشکلاتی که این فرودگاه با آن گریبانگیر است اما در برخی از سال ها بیش از ۲۰ هزار مسافر از طریق این ناوگان هوایی جا به جا می شد و این در حالی است که بسیاری از پروازها به دلیل شرایط آب و هوایی منطقه، مشکلات فنی و نبود صرفه اقتصادی لغو می شد و روزانه تعداد زیادی از شهروندان خراسان شمالی از طریق فرودگاه مشهد و گرگان سفر می کردند.

کاهش ۴۷ درصدی پروازهای فرودگاه بجنورد

مشکلات فرودگاه بجنورد در این سال ها نمود بیشتری پیدا کرده است و متاثر از رویدادهای بین المللی بسیاری از پروازهای بجنورد به تهران در طول هفته کاهش یافته است و عملا این موضوع به مطالبه جدی مردم این منطقه تبدیل شده است.

مدیر فرودگاه شهدای بجنورد در ادامه از کاهش ۴۷ درصدی پروازهای این فرودگاه خبر داد و می افزاید: ۹۶ سورتی پرواز در مسیر تهران - بجنورد در بهار امسال در این فرودگاه انجام شد که نسبت به مدت مشابه پارسال ۴۷ درصد کاهش یافت.

محمدابراهیم قدمگاهی می گوید: در مدت مشابه سال گذشته ۱۸۰ سورتی پرواز رفت و برگشت در مسیر تهران - بجنورد انجام شده بود و در این مدت پنج هزار و هفت نفر با ۳۸ هزار و ۵۶۷ کیلوگرم بار نیز با ناوگان هوایی جا به جا شد.

وی زمین‌گیری ناوگان هواپیماهای ای تی آر (ATR) ایران ایر و فوکر ۱۰۰ به دلیل نبود قطعات ناشی از تحریم ها و نبود صرفه اقتصادی برای برخی از ایرلان ها را عامل اصلی کاهش این پروازها دانست و می افزاید: موقعیت اقلیمی و کوهستانی این منطقه نیز در لغو پروازها بی تاثیر نبوده است و  سال گذشته ۱۸ پرواز به دلیل بدی آب و هوا از این فرودگاه لغو شد که در مقایسه با سایر فرودگاه ها آمار بالایی نیست.

افزایش مسیرهای پروازی؛ خواسته مردم

مسوولان استانی بر این باورند که فرودگاه شهدای بجنورد با وجود اینکه از نظر زیر ساختی و امکانات هیچ‌ کمبودی ندارد ولی تنها یک مسیر پروازی از بجنورد به تهران دارد که استمرار برقراری پروازها به سایر نقاط کشور در این فرودگاه نیازمند حمایت دولت از ایرلاین‌ها و سرمایه‌گذاران است.

مردم خراسان شمالی خواستار افزایش پرواز به مقاصد مختلف کشور از جمله کیش، عسلویه و حتی عتبات عالیات هستند چرا که بسیاری از جوانان این استان برای اشتغال به صورت فصلی به این مناطق در رفت و آمد هستند.

فرودگاه بجنورد جزو فرودگاه‌های با امکانات مناسب در سطح کشور محسوب می‌شود که تعداد پرواز ها در هفته نیز در سال گذشته بسیار متغیر بوده است و این تعداد پرواز حتی به ۱۱ پرواز در هفته نیز رسیده بود اما متاسفانه در حال حاضر شرکت های هواپیمایی بیشتر پرواز های این مسیر را لغو و به چهار پرواز در هفته اکتفا کرده اند، که این امر موجب گلایه شهروندان شده است.

مسوولان این حوزه بر این باورند که فرودگاه بجنورد ظرفیتی است که از آن باید برای انتفاع و توسعه متوازن خراسان شمالی به بهترین نحو استفاده کرد و حمایت های دولت را چاره افزایش تعداد مسیرها می دانند و این موضوع باید توسط مسوولان استانی پیگیری و رایزنی شود.

اگرچه مسوولان این فرودگاه اعلام کرده اند که در شرایط کنونی ۶۵ درصد ظرفیت های پرواز بجنورد به تهران تکمیل است و اگر پروازها روزانه انجام شود این ظرفیت به ۸۵ درصد هم می رسد ولی اینکه چرا این شرایط فراهم نمی شود جای سوال دارد و جواب این پرسش در گفت و گو با مدیر فرودگاه بجنورد پاسخ داده می شود.

حمایت همه جانبه دولت تنها راهکار رونق فرودگاه 

 مدیر فرودگاه شهدای بجنورد با بیان اینکه حمایت همه جانبه دولت تنها راهکار رونق این فرودگاه است می گوید: فرودگاه بجنورد از نظر زیر ساختی کامل است و هیچ مشکلی در خصوص تجهیزات و امکانات و کمبود اعتبار ندارد و تنها نیاز این فرودگاه، برقراری پرواز از سوی شرکت های هواپیمایی است.

 قدمگاهی می گوید: فرودگاه بجنورد قابلیت پرواز برای هواپیماهای بزرگ را ندارد و پروازها با هواپیماهای کوچک زیر ۳۵ نفر انجام می شود که این امر موجب بی رغبتی بسیاری از شرکت ها می شود و  پروازها توسط این شرکت ها لغو می شود.

وی می افزاید: ایرلاین‌ها باید به شکل دستوری از سوی دولت اجبار و مجاب به ارایه خدمات به این فرودگاه شوند ضمن اینکه دولت باید سرمایه گذاران برای خرید هواپیما را مورد حمایت قرار دهد که با ارایه تسهیلات این مهم انجام شود.

 مدیر فرودگاه شهدای بجنورد می گوید: اولویت اول تمام ایرلاین ها صرفه اقتصادی است و حتی شرکت های دولتی نیز صرفه اقتصادی را در نظر می گیرند چرا که باید پاسخ هزینه ها و حقوق کارکنان خود باشند.

 جانمایی نامناسب و نیاز به فرودگاه دوم 

بررسی کارشناسی نشان می دهد که فعالیت پروازی فرودگاه بجنورد مرکز خراسان شمالی به ۱۷ سال گذشته ( ۱۳۸۳) همزمان با انتزاع این استان از خراسان بزرگ بر می گردد و با وجود هزینه های زیاد برای تجهیزات فرودگاهی، اعم از خرید دستگاه ایلس، کاهش ارتفاع کوه های اطراف و افزایش طول باند همچنان در اکثر روزهای بارانی و برفی پروازها لغو می شود به گونه ای که حداقل سالانه ۳۰ تا ۴۰ درصد پروازهای این فرودگاه لغو می شود و این رویه در زمستان بیشتر می شود.

موقعیت بد استقرار از جمله قرار گیری در نزدیکی کوه بابا موسی در شمال بجنورد از یک سو و وضعیت جغرافیایی نامناسب جوی، مکان استقرار فرودگاه بجنورد که از لحاظ آب و هوایی به دلیل نزدیکی به کوه روزهای آفتابی کمتری دارد و بیشتر مواقع نیر مه گیرتر از سایر نقاط شهری است، دو مشکل اصلی این فرودگاه محسوب می شود که اهمیت تجهیز فرودگاه جاجرم را به عنوان فرودگاه دوم را دو چندان کرد.  

در واقع لغو مکرر پرواز از فرودگاه بجنورد مرکز خراسان شمالی موجب شد تا بار دیگر نگاه‌های مسولان استانی و کارشناسان به راه اندازی فروگاه جاجرم که در حدود ۱۴۰ کیلومتری جنوب غربی بجنورد قرار دارد، معطوف شود و این فرودگاه  از لحاظ کارشناسی به دلیل قرارگیری در منطقه گرم و خشک حداقل حدود ۱۰ ماه از سال دارای روزهای آفتابی است و این شرایط آب و هوایی اجاره فرود و فراز هواپیما را در هر شرایط زمانی فراهم می کند.

علاوه بر موقعیت جغرافیایی شهرستان جاجرم، وجود فرودگاهی با تجهیزات نیم بند شامل باند، ساختمان اداری و وجود ۵۵۰ هکتار زمین در منطقه موجب شد تا راه اندازی فرودگاه این شهرستان کم هزینه ترین کار برای ایجاد فرودگاه دوم در استان در نظر گرفته شود تا در صورت لغو پروازها از فرودگاه بجنورد، این پروازها به این شهرستان منتقل و تا حدودی رضایت سرمایه گذاران و کارآفرینان جلب شود و آمادگی مجتمع آلومینای ایران برای تامین هزینه تجهیز این فرودگاه در تنگنای مالی، عزم مسوولان استانی را برای فعال کردن این فرودگاه دو چندان کرد.

فرودگاه جاجرم در بلاتکلیفی

فرودگاه جاجرم در سال ۱۳۷۶ حدود ۲۱ سال گذشته برای جابه جایی متخصصان کارخانه آلومینای ایران تنها واحد تولید کننده پودر آلومینا برای صنعت آلومینیوم سازی در کشور که بسیاری از آنها کارشناسان خارجی بودند، راه اندازی شد و به مرور زمان با کم شدن تعداد این افراد و نداشتن صرفه اقتصادی مدتهاست که غیرفعال شده است.

اگرچه در این مدت هر بار وعده های پُر و پیمانی از سوی مسوولان استانی و حتی ملی برای تکمیل این فرودگاه داده می شود، ولی بررسی ها نشان می دهد که تاکنون هیچ اقدام عملی برای توسعه زیرساخت فرودگاه جاجرم در جنوب غربی استان انجام نشد و همچنان در این فرودگاه به دلیل کمبود زیرساخت نه تنها بر روی هواپیماهای مسافربری که حتی آموزشی کوچک که امکان نشستن بر روی آسفالت معمولی را دارند، نیز بسته است.

این در حالیست که این فرودگاه با در اختیار داشتن ۵۵۰ هکتار زمین  و ۲ هزار و ۸۵۰ متر طول باند فرودگاه در صورت تجهیز امکان نشستن هواپیمای های کوچک مسافربری در آن وجود دارد و طبق نظر کارشناسان این فرودگاه می تواند با توجه به مشکل لغو پروازی در فرودگاه اصلی استان در بجنورد به خصوص در شرایط نامناسب جوی به عنوان زیرساخت دوم فرودگاهی مورد استفاده قرار گیرد.

در این میان استاندار سابق خراسان شمالی با مدیریت آلومینای ایران برای راه اندازی  فرودگاه جاجرم توافقاتی انجام داده بود تا این فرودگاه به عنوان فرودگاه دوم با اعتبار شرکت آلومینا تجهیز و برای توسعه و بازسازی آن هیچ اعتبار دولتی هزینه نشود.

محمدعلی شجاعی گفته بود که فرودگاه جاجرم به لحاظ فنی در موقعیت بهتری از فرودگاه بجنورد جانمایی شده است و توسعه این فرودگاه علاوه بر رفع مشکلات واحدهای صنعتی در حوزه حمل و نقل، رهاوردهای زیادی برای توسعه این شهرستان خواهد داشت.

پایگاه هوایی شهرآباد ظرفیتی برای گمرک هوایی 

پایگاه پدافند هوایی شهید خسروی شهرآباد، در فاصله ۱۱۰ کیلومتری بجنورد مرکز خراسان شمالی واقع شده است، این پایگاه با اقتدار و تیزبینی مسیرهای پروازی هواپیماهای عبوری از آسمان استان‌های خراسان شمالی، و سه استان دیگر را هدایت، رصد و کنترل می‌کند که به گفته مسوولان استانی این پایگاه قابلیت تبدیل به گمرگ هوایی را دارد.

استاندار کنونی خراسان شمالی در این خصوص می گوید: پایگاه هوایی شهرآباد در مانه و سملقان ظرفیت و پتانسیل تبدیل به گمرک هوایی را دارد و باید برای صادرات محصولات کشاورزی از جمله سر درختی‌ها استفاده شود.

محمدرضا حسین نژاد می افزاید: از امکانات و زیر ساخت های این مجموعه و حتی سالن هایی که در اختیار دارند، برای صادرات میوه  استفاده شود چرا که این پایگاه قابلیت نشستن هواپیماهای بزرگ را دارد.

نارضایتی سرمایه گذاران

لغو مکرر پرواز های فرودگاه بجنورد که بیشتر مورد استفاده سرمایه گذاران و کارآفرینان واحدهای بزرگ و کوچک صنعتی است نارضایتی را در سطح استانی ایجاد کرد و بسیاری از سرمایه‌ گذاران در ۲ دهه گذشته به خصوص پس از تشکیل استان به دلیل لغو همین پروازها از سرمایه گذاری در استان منصرف شدند.

علاوه بر آن در طول سال سفر مسولان ملی اعم از وزرا و روسای سازمان ها نیز به دلیل لغو پروازها انجام نمی شود و با اصرار مسوولان استانی این سفرها با دشواری زیاد از مشهد انجام می شود.  

استاندار سابق خراسان شمالی به عنوان نماینده عالی دولت ۲ بار برای برطرف کردن مشکلات این فرودگاه با مسوولان فرودگاهی کشور رایزنی کرد و بر اساس آخرین نشست که فروردین ماه سال گذشته انجام شد، طبق تفاهمنامه ای دو جانبه؛ شرکت فرودگاه های کشور متعهد شد تا کارشناسانی را برای بازدید و بررسی میدانی به منطقه اعزام کنند، تا شاید گره کور چندین ساله این فرودگاه باز شود.

رهاورد ۳۰ میلیارد تومانی سفر دولت 

رهاورد بیست و ششمین سفر استانی دولت به خراسان شمالی در تیرماه سالجاری با ۱۱۹ مصوبه در حوزه های گوناگون زیرساختی، عمرانی و اقتصادی همراه بود که بخشی از آن نیز مربوط  بهسازی و نوسازی فرودگاه بجنورد با اعتباری بالغ بر ۳۰ میلیارد تومان است تا دولت سیزدهم در این حوزه نیز گامی مهم برای زدودن غبار محرومیت برداشته باشد، زیرا که این استان یک کیلومتر خط ریلی و یا بزرگراه ندارد و ناوگان هوایی نیز با مشکلات خاص خود چون محدودیت‌های محیطی نمی‌تواند از بسیاری پروازها پذیرایی کند.

مدیر فرودگاه شهدای بجنورد در این باره می گوید: ۳۰ میلیارد تومان اعتبار ملی در سفر رییس جمهور به این استان برای بهسازی و توسعه این فرودگاه مصوب شد و این میزان اعتبار بسیاری از مشکلات زیرساختی این فرودگاه را برطرف می کند.

محمدابراهیم قدمگاهی می افزاید: این میزان اعتبار برای محوطه سازی، گسترش عرض جاده، تحکیم دیوار حفاظتی، پارکینگ و سایر موارد هزینه خواهد شد.

وی می گوید: وزیر کشور در سفر هیات دولت به استان برای افزایش پروزاهای فرودگاه دستوراتی را صادر کرد و این موضوع در حال پیگیری است.

فرودگاه بجنورد با وسعت کنونی ۲۸۶ هکتار در شمالشرق تا شمال غربی شهر بجنورد واقع شده است.

این فرودگاه از حدود سال ۱۳۲۷ دارای تاسیسات مختصری بوده و برای اهداف سم پاشی مورد استفاده قرار می گرفته است و در سال ۱۳۶۷ این فرودگاه مجددا طراحی شد و در سال ۱۳۷۱ عملیات اجرایی آن آغاز و در سال ۱۳۷۵ به بهره برداری رسید.

فرودگاه بجنورد از زمان بهره برداری تا سال ۱۳۸۴ فرودگاه اقماری فرودگاه بین المللی شهید هاشمی نژاد مشهد محسوب می شد، اما در سال ۱۳۸۵ به عنوان یک فرودگاه مستقل معرفی شد.

اکنون فرودگاه بجنورد به عنوان فرودگاه مرز هوایی مشغول فعالیت است و دارای یک باند به ابعاد (۴۲۰۰×۴۵ متر) اپرون به ابعاد (۲۴۵×۱۱۸ متر)، تاکسی وی عمود به ابعاد (۲۳×۱۲۰ متر) و ساختمان ترمینال مسافری و همچنین  ترمینال جدید است.

استان ۸۶۳ هزار نفری خراسان شمالی در شمال شرق کشور قرار دارد که فاصله بجنورد، مرکز این استان تا تهران افزون بر ۷۰۰ کیلومتر و تا مشهد ۲۵۰ کیلومتر است.