از بین بردن شپشک برنج از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا در صورت عدم رسیدگی به آن به سرعت تکثیر می شود و موجب خرابی برنج می شود. بنابراین با 16 روشی که در پارس نیوز یادتان می دهیم برای از بین بردن آن اقدام نمایید.
شپشک برنج که برخی آن را با نام حشره یا جوجوی برنج هم می‌شناسند، با نام علمی Sitophilus oryzae و نام عمومی Rice weevil آفت کوچکی است که به برخی محصولات از جمله برنج، گندم و ذرت می‌زند و از آنها تغذیه می‌کند.
از نظر ظاهری، شپشک برنج یک حشره با سری خرطومی شکل و به رنگ قهوه‌ای تیره با طول ۳ تا ۵ میلی‌متر است. این حشره دارای بال بوده و می‌تواند پرواز کند؛ بنابراین ممکن است آن را در نقاط دیگر منزلتان نیز مشاهده کنید.
معمولا مراحل رشد این آفت تا قبل از تبدیل شدن به شپشک برنج بالغ، داخل دانه برنج صورت می‌گیرد؛ برای همین معمولا تا قبل از ایجاد شپشک بالغ، ممکن است متوجه وجود این حشره در برنج خود نشوید.
ممکن است در هر یک از مراحل کاشت، داشت تا برداشت و انبارکردن برنج، تخم این حشرات روی گیاه برنج قرار گیرد. حال اگر برنج را در شرایط مناسب برای رشد آنها قرار دهیم، فعالیتشان آغاز شده و تکثیر می‌شوند و بعد از مدتی کیسه برنج پر از شپشک برنج می‌شود.
گرما و رطوبت دو عامل تاثیرگذار بر رشد سریع شپشک برنج هستند. بنابراین نگهداری برنج در مکان خنک و فاقد رطوبت، سبب کاهش سرعت رشد و تکثیر شپشک برنج می‌شود.
از نظر پزشکی این حشرات بیماری زا نبوده و کاملا برای انسان بی‌خطر هستند و تنها آسیب آن مربوط به برنج می‌شود؛ به طوری که اگر این حشرات برای مدت طولانی در برنج بمانند، سبب پودر شدن و از بین رفتن برنج می‌شوند.
ولی قطعا هیچ کس دوست ندارد برنجی را مصرف کند که در آن شپشک باشد. دقت داشته باشید که دلیلی ندارد پس از مشاهده شپشک در برنج، آن برنج را دور بریزید. شما به راحتی می‌توانید با به کاربردن راهکارهای زیر از ایجاد و یا تکثیر این حشرات جلوگیری کنید و یا در صورتی که برنج شما شپشک زده، آن را پاکسازی کنید و جلوی رشد مجدد آن را بگیرید.
باید بدانید که این شپشک ها تنها از غلات، برنج و گندم و آرد تغذیه می کنند و هیچ آسیبی به لوازم منزل مثل پارچه ها، مبلمان، پرده، فرش و لباس ها نمی زنند. آن ها هیچ علاقه ای به خوردن وسایل خانه ندارند و برای سلامت انسان ها و حیوانات نیز کاملاً بی ضرر هستند.
اگر برنجتان پر از شپشک شده، قبل از هر کاری باید راهی برای از بین بردن آن ها پیدا کنید. بهتر است بدانید که این برنج ها به هیچ عنوان برای مصرف مشکلی ندارند. می توانید برنج ها را به خوبی آبکشی کنید. تمام شپشک ها روی آب قرار می گیرند و بعد از چند بار تخلیه آب به کار کامل از بین می روند.
بهتر است تا حد امکان از خرید حجم زیاد برنج خودداری کنیم ولی در صورت خرید باید همیشه حواسمان به آن باشد. سعی کنیم حتما آن را در کیسه‌های نخی ۵ الی ۱۰ کیلویی نگهداری کنیم، کیسه های برنج را با فاصله از هم و از زمین و دیوار قرار دهیم، حتما هر چند وقت یک بار کیسه‌ها را جابه جا کنیم و مدام کیسه‌ها را چک کنیم که شپشک نزده باشند چون حتی اگر برنج یک کیسه شپشک زده باشد، به بقیه هم منتقل می‌شود.
اگر برجنتان به هر دلیلی شپشک زده می توانید با استفاده از روش های زیر شپشک برنج را از بین ببرید:
تله های چسبناک متنوعی در بازار وجود دارد.شپشک ها به علت اینکه جذب نور می شوند با ریختن برنج در سینی به اطراف پراکنده خواهند شد بنابراین در اطراف ظرف تله های چسبناک قرار دهید تا زمان فرار شپشک ها ، آنها به تله بچسبند و نتوانند خود را از تله رها کنند چون این آفت ها، زیاد قوی نیستند که خودشان را از نوار جدا کنند بنابراین با چسبیدن به نوارها می میرند.
برای از بین بردن شپشک برنج در خانه می توانید آب جوش روی برنج بریزید زیرا آب جوش شپشک و تخم های آنها را می کشد. پس از مردن شپشک ها ، آنها در سطح آب شناور می شوند و خیلی راحت می توانید ب آنها را جدا کنید. با حرارت دادن برنج هم می توانید شپشک ها و تخم های شان را بکشید.
برای از بین بردن شپشک برنج و تخم های آن، برنج چهار روز در فریزر بگذارید و پس از چند روز آن را در بیاورید و بسته بندی کنید.
یکی از بهترین راه ها برای از بین بردن شپشک برنج ، قرار دادن برگ بو و برگ چریش در برنج است که حشرات را از برنج دور می کند.
دانه فلفل سیاه عطر زیادی دارد و قرار دادن آن در برنج می تواند شپشک ها را فراری دهد. برای این کار می توانید فلفل ها را به صورت مستقیم روی برنج بریزید تا اینکه آن ها را داخل توری یا جوراب نازک بریزید و روی برنج بگذارید.
هنگامی در برنج این حشره سیاه کوچک رشد می کند بر روی گونی برنج تخم گذاری می کنند. پس با یکی از روش های گفته شده حشره برنج را از بین بردید آن برنج را دیگر در گونی قبلی نریزید چون دوباره در آن حشره رشد می کند.
برای دور کردن شپشک ها از برنج ، کمی میخک درون ظرف برنج بگذارید تا حشرات از بین بروند و از ورود آن ها به ظرف جلوگیری شود. گذاشتن کمی میخک در قفسه های نگه داری غذا یا آشپزخانه اجازه ورود شپشک را نمی دهد.
برای از بین بردن شپشک برنج از یک جعبه کبریت داخل برنج بگذارید . گوگرد کبریت ها حشرات را فراری می دهد زیرا این حشرات از گوگرد متنفر هستند.
قرار دادن یک تکه زنجبیل تازه در انبار یا روی کیسه برنج می تواند همانند یک دافع طبیعی حشرات را دور کند. برای از بین بردن شپشک برنج می توانید زنجبیل تازه را خرد کنید و آن را در ظرف یا کیسه برنج قرار دهید.
یک روش سالم و محبوب دیگر که مردم مازندران از آن استفاده می کنند استفاده از سیر و میخ آهنی است. در این روش تعدای حبه سیر و چند عدد میخ آهنی بزرگ در ظرف برن قرار می دهند تا شپشک از برنج دور شود و وارد آن نشود.
به دلیل عیبی که روش قبل داشت، بهتر است برنج را در سایه یا زیر کولر پهن کنیم و در آن نمک، برگ بو، برگ چریش و یا میخک قرار دهیم. این حشرات به دلیل دوست نداشتن سرما و همچنین فراری بودن از موارد گفته شده، از برنج خارج می‌شوند.
اگر برنج تان شپشک زده برنج را زیر نور آفتاب بگذارید زیرا تابش آفتاب سبب دور شدن این حشرات می شود . برنج شپشک زده را روی یک پارچه تمیز زیر نور آفتاب پهن کنید. شپشک آفتاب را دوست ندارد و دنبال جای تاریک و مرطوب است بنابراین آفتاب سبب دور شدن شپشک می شود.
یکی از روش های از بین بردن حشره برنج استفاده از قرص سیر یا ضد بید است . این قرص را از داروخانه ها و عطاری ها تهیه کنید و درون برنج قرار دهید.
قرص برنج یا فسفید آلومینیوم که بسیار سمی و کشنده است ، قابلیت تصعید شدن دارد و موجب از بین رفتن شپشک برنج می شود. بهتر است از روش های امن تر برای پیشگیری از حشره زدن برنج استفاده کنید و از این روش خطرناک استفاده نکنید . عرضه و فروش قرص برنج در تمام داروخانه ها و سم فروشی های ممنوع اعلام شده است.
همچنین اگر مسیرتان به شمال می‌خورد می‌توانید برنج خود را به یک کارخانه برده تا آنها با استفاده از دستگاه بوجاری، برنج را الک کنند. با استفاده از این روش شپشک‌های برنج در دستگاه جدا شده و برنج شما پاک می‌شود.
قبلا گفتیم که می‌توان برای جلوگیری از رشد شپشک برنج از نمک استفاده کرد اما باید در نظر داشته باشیم که نمک به تنهایی در طولانی مدت، باعث خردشدن برنج می‌شود. برای این که این اتفاق نیفتد متناسب با حجم برنج خود مقداری آرد و نمک را به نسبت ۲ به ۱ با هم مخلوط می‌کنیم.
(مثلا اگر از یک پیمانه آرد استفاده کردیم در مقابل از نصف پیمانه نمک استفاده می‌کنیم.)بعد از این که مخلوط شدند، مقداری آب به آن اضافه می‌کنیم تا حالت خمیری پیدا کند و حال از این خمیر، گلوله‌های کوچک گردی ایجاد کرده و سپس این گلوله‌ها را با قرار دادن در آفتاب یا روی بخاری کاملا خشک می‌کنیم.
پس از این که کاملا خشک شدند یک کیسه نخی ۵ الی ۱۰ کیلویی برنج را می‌گیریم و کمی در آن برنج می‌ریزیم(مثلا یک سوم) و سپس تعدادی از این گلوله‌ها را روی آن قرار می‌دهیم و همین کار را تا پرشدن کامل کیسه طی چند مرحله انجام می‌دهیم. با این کار احتمالا دیگر اثری از حضور مجدد شپشک‌ها در برنج خود نمی‌بینید.
این گلوله‌های نمکی باید کاملا خشک شوند؛ در غیر این صورت خودشان سبب خرابی برنج می‌شوند.
۱- عوض کردن گونی برنج پس از پاکسازی آن از وجود حشرات
۲- قرار دادن جعبه کبریت در کیسه برنج به دلیل تنفر حشرات برنج از گوگرد
۳- قراردادن مواد با بوی تند در کیسه برنج مانند فلفل قرمز خشک شده، میخک و …
هرچند ما در درکام بهترین روش خلاصی از شپشک برنج که با استفاده از پنکه است را به شما گفته‌ایم و توصیه می‌کنیم از قرص برنج استفاده نکنید، اما نکات لازم برای استفاده از قرص برنج را ذکر کردیم تا اگر استفاده کردید،خطری شما را تهدید نکند.
در صورتی که تصمیم گرفتید از قرص برنج استفاده کنید، به شما توصیه می‌کنیم قرص برنج را در چند لایه قرار دهید تا از خطرات احتمالی آن در امان بمانید. بهتر است قرص برنج را در یک دستمال کاغذی قرار داده و سپس آن را در یک جعبه کبریت که از قبل چند سوراخ در آن ایجاد کرده‌اید قرار دهید و برای محکم کاری جعبه کبریت را در یک نایلون که چند سوراخ برای تبادل هوا در آن ایجاد کرده‌اید قرار دهید و سپس آن را وسط برنج خود گذاشته و برنج را در یک کیسه نایلونی محکم قرار دهید و درب آن را گره بزنید.
به هیچ وجه قرص برنج را در تماس مستقیم با برنج خود قرار ندهید در غیراین صورت سبب مسمویت و مرگ می‌شود.
بهتر است این کیسه را در بالکن و یا حیاط قرار دهید. سپس بعد از ۲۴ یا ۴۸ ساعت درب نایلون را باز کنید و اجازه دهید تا هوای سمی داخل نایلون و برنج تخلیه شود و سپس با درآوردن قرص برنج می‌توانید از برنج استفاده کنید.
توصیه می‌کنیم که هنگام کار با قرص برنج از دستکش و ماسک استفاده کنید و به هیچ وجه قرص برنج را استشمام نکنید.
