خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و اندیشه: سردار شهید همدانی علاوه بر آن که به عنوان شخصیتی نظامی شناخته شود همواره با خدمات فرهنگی مشخصی به یادها می‌آید. با گلعلی بابایی، نویسنده نام‌آور دفاع مقدس که کتاب «پیغام ماهی‌ها» را هم درباره شهید همدانی به رشته تحریر درآورده، درباره ابعاد فرهنگی این سردار شهید گفت‌وگو کردیم.
مشروح این‌گفتگو در ادامه می‌آید:
* آقای بابایی شخصیت شهید همدانی را چه‌طور شناختید؟
حاج حسین همدانی فرماندهی بود با شخصیت چندبعدی هم یک فرمانده مقتدر بود و هم یک فرمانده منضبط با دیسیپلین‌های نظامی خودش و هم یک انسان فرهنگی و معتقد به کارهای فرهنگی در کنار کارهای نظامی. این را در همه مراحل زندگی و خدمت در حد فرماندهی آن را اعمال می‌کردند و حتی در دورانی هم برای فعالیت مستشاری نظامی به سوریه رفتند، از این موضع غافل نبودند و دستور دادند کتابهای دفاع مقدسی به زبان عربی ترجمه شود. بعد هم کتابهای ترجمه‌شده را می‌بردند و در میان نیروهای سوری و دیگر ملیت‌هایی که در کنار هم بودند، توزیع می‌کردند. حتی برایشان مسابقه کتابخوانی می‌گذاشتند و از هزینه شخصی برایشان هدیه می‌گرفتند. به نوعی کار فرهنگی را در این حوزه در عرصه فعالیت خودشان جلو می‌بردند.
* درباره خدمات فرهنگی ایشان در داخل چه‌طور؟
ایشان هر جا که بودند در کنار کارهای دیگری که داشتند به ابعاد فرهنگی هم توجه داشتند. اما نگاه‌شان این بود که در حوزه فرهنگ، کارهای زیرساختی انجام دهند. یعنی اقدام به تشکیل گروه، سازمان و موسساتی می‌کردند که دوام و پایداری داشته باشد و بعداً هم بتواند به فعالیتش ادامه دهد. تا این طور نباشد که تا وقتی ایشان هستند کارهای فرهنگی انجام شود و بعد که رفتند فعالیت‌ها متوقف شود. تلاش می‌کردند با تشکیل مؤسسات و سازمان‌های مرتبط و گماردن آدم‌های کاربلد، ظرفیتی ایجاد کنند که کارش را در هر وضعی ادامه دهد.
* به چند مصداق از این مؤسسات فرهنگی اشاره کنید!
مؤسسه ۲۷ بعثت که در لشگر ۲۷ محمدرسول‌الله راه انداختند و الان به عنوان نشر ۲۷ دارد کار می‌کند. مؤسسه همت که در زمینه مستندسازی فعال است. در همدان هم کارهای زیادی انجام دادند. کنگره بزرگ شهدای همدان و موزه دفاع مقدسی که الان در همدان است با پیگیری و همت ایشان پایه‌گذاری شد و با تلاش و پیگیری ایشان به سرانجام رسید.
* این اهتمام به فعالیت‌های فرهنگی را در دوره دفاع مقدس هم داشتند؟
در آن دوران در یگان‌ها و رده‌هایی که مسئولیت داشتند فعالیت‌های فرهنگی انجام می‌دادند اما آن چیزی که باز بیشتر نمود داشت در دوره بعد از دفاع مقدس و پیگیری ایشان برای جمع‌آوری و ثبت خاطرات بود که به طور ویژه روی جمع‌آوری عملکرد استان‌های مختلف مثل همدان متمرکز بود. در مورد همدان همه اطلاعات موجود در رابطه با نقش‌آفرینان در جنگ از همدان را جمع‌آوری کردند و همه آدم‌های دخیل در دفاع مقدس را در روزهای خاصی در نشستی جمع می‌کردند -چون بسیاری‌شان دیگر از فرماندهان و مسئولان بودند و کار ساده‌ای نبود- و اطلاعات از این طریق ثبت و ضبط می‌شد.
کار سختی بود اما با فعالیت‌هایی که شهید همدانی انجام می‌داد و سماجتی که داشت بازخوانی عملیات‌های استان همدان در دوران دفاع مقدس به شکل منظم و کامل از این افراد اخذ می‌شد. او این کار را وظیفه خودش می‌دانست که امروز که جنگ تمام شده و ما باید برای نسل جدید درباره آن حرف بزنیم، باید مصادیق مشخص باشد و از دل خاطرات و روایت‌های افراد دخیل استخراج شده باشد.
