لیلا میررضایی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه پارانویا همان بیماری است که بیشتر افراد آن‌را با نام بدبینی و سوءظن می‌شناسند که یک تفکر غلط است که در ذهن بسیاری از افراد جا اُفتاده، اظهار کرد: بدبینی و سوءظن جزء علائم این بیماری است و زیرمجموعه اختلالات شخصیتی قرار می‌گیرد و با اینکه بیمار پارانویا نقاط مشترکی با بیمار اسکیزوفرنی دارد ولی از خیلی جهات با یکدیگر تفاوت دارند.
وی ادامه داد: متأسفانه در حال حاضر بسیاری از افراد زندگی مشترک خود را به دلیل ابتلای یکی‌از زوجین به پارانویا از دست می‌دهند و مجبور به جدایی می‌شوند، البته باید دقت کرد که هر نوع بدبینی و بدگمانی پارانویا نیست و نباید هرگونه شک و گمان و سوءظن را با پارانویا یکی دانست.
میررضایی با اشاره به اینکه این بیماری در بسیاری از اوقات قابل درمان است و فرد می‌تواند با رعایت یکسری اصول رفتاری به زندگی معمولی خود ادامه دهد، عنوان کرد: بیماری پارانویا از زمان قبل از بقراط در یونان وجود داشته ولی با این نام شناخته نمی‌شده و اغلب این بیماری را نوعی دیوانگی می‌دانستند.
این روانشناس با اشاره به اینکه ویژگی اصلی بیماری پارانویا یا بیماران مبتلا به اختلال شخصیت بدگمانی، شک و بی‌اعتمادی به همه افراد است، بیان کرد: مبتلایان به این بیماری در بیشتر مواقع خشمگین هستند و نسبت به دیگران دشمنی دارند، آن‌ها به هر بهانه‌ای دعوا و مرافعه راه می‌اندازند و به بقیه به ویژه همسر خود سوءظن دارند.
وی افزود: افراد مبتلا به پارانویا اغلب مواقع تصور می‌کنند تحت تعقیب هستند یا شخصی با آن‌ها دشمنی دارد و آن‌ها را مسموم یا بیمار کرده‌است، در بعضی موارد، فرد دچار این توهم می‌شود که دارای یک قدرت ماورایی یا برگزیده خداست که توسط یکسری نیروهای خارجی کنترل می‌شود.
میررضایی با اشاره به اینکه هنوز هیچ دلیل و علت قطعی برای این بیماری مشخص نشده اما نقش ژنتیک و وراثت را نمی‌توان نادیده گرفت، بیان کرد: تحقیقات متعددی نشان داده که وقتی یکی‌از دوقلوهای یک تخمکی همسان مبتلا به بیماری اسکیزوفرنی، علائم پارانویا دارند، دیگری هم به این بیماری مبتلا می‌شود.
این روانشناس ادامه داد: علاوه‌بر ژنتیک که متهم اصلی این بیماری به شمار می‌آید، مصرف داروهای حاوی آمفتامین، قرص‌های روان‌گردان، ماری جُوانا، کوکائین و امثال این‌ها هم در ابتلا به این بیماری تأثیرگذار است، از دیگر عواملی که برای علت بیماری پارانویا ذکر شده استرس و نگرانی است.
وی با اشاره به اینکه بعضی‌از تحقیقات ثابت کرده وقتی فرد در شرایط سخت و تحت فشار باشد رفتار پارانویاگونه انجام می‌دهد، عنوان کرد: این رفتار می‌تواند واکنشی نسبت به سختی و فشارهای زندگی باشد، بنابراین تحقیقات بیماری پارانویا در بیشتر گروه‌های اقلیت، مهاجران، اسیران و زندانیان شایع است.
میررضایی بیان کرد: توهم‌های دیداری، شنیدن صداهای غیرواقعی، کژانگاری، مانند گمان اشتباه مبنی بر اینکه همکار شما می‌خواهد شما را مسموم یا صدای شما را ضبط کند، بیزاری، خشم، گوشه‌گیری، خشونت، دشواری‌های گفتاری، رئیس‌وار رفتار کردن و اندیشه و کُنش خودکشی ازجمله علائم این بیماری است.
این روانشناس با اشاره به اینکه هنوز علت قطعی ابتلا به این بیماری مشخص نشده بنابراین درمان قطعی هم برای این بیماری تعیین نشده، بیان کرد: به‌طور کلی شیوه‌های درمانی این بیماری را می‌توان به دو بخش دارو درمانی و روان درمانی تقسیم کرد، این درحالی است که اغلب مبتلایان به پارانویا معتقدند که بیمار نیستند، به همین خاطر کمتر حاضر می‌شوند نزد درمانگر بروند.
وی با بیان اینکه در بخش دارودرمانی بیمار با استفاده از داروهای آرام‌بخش مثل دیازپام تسکین پیدا می‌کند، اظهار کرد: البته در برخی مواقع داروهای ضد روان‌پریشی برای فرد تجویز می‌شود که بستگی به تشخیص پزشک و حد و اندازه بیماری فرد دارد.
میررضایی با اشاره به اینکه خیلی‌از بیماران پارانویید تحت روش دارو درمانی هستند، بیان کرد: روش روان درمانی در اغلب مواقع از دارو درمانی موفق‌تر است، در این روش درمانگر بیش‌از هر چیز تلاش می‌کند تا حساسیت‌ها و شک و سوءظن‌های بیمار رفع و توانایی‌های اجتماعی فرد نیز تقویت شود.
این روانشناس ادامه داد: در این روش درمانی درمانگر باید صبر و حوصله فراوانی داشته باشد چراکه معمولاً سر و کار داشتن با این دسته از بیماران کار بسیار سختی است، آن‌ها بسیار زودرنج هستند، رفتار خصمانه و تندی دارند و به سرعت عصبانی می شوند، درمانگر در روش روان درمانی ابتدا تلاش می‌کند شک و بدگمانی را از فرد دور و پس‌از آن با انجام تمرین‌های آرامش بخش او را از حالت انزوا و گوشه‌گیری خلاص کند.
وی با اشاره به نقش تأثیرگذار درمانگر در روش درمانی، گفت: خانواده بیمار هم بسیار تأثیرگذارند طوری که امروز یکی‌از روش‌های درمانی پارانویا خانواده درمانی است، به این معنی که آن‌ها می‌توانند با آموزش دیدن درخصوص برخورد با بیماران و کمک به آن‌ها بر سیر بهبودی بیمار تأثیر بسزایی داشته، با اینکه پارانویا بیماری است که فرد را تا آخر عمر درگیر می‌کند ولی با اجرای پروسه‌های درمانی به موقع و درست می‌توان این بیماری را مدیریت و کنترل کرد.
چگونه با بیماران پارانویید رفتار کنیم؟
میررضایی با اشاره به اینکه در برابر بیماران پارانویید باید نکاتی را مدنظر داشت، عنوان کرد: سعی نکنید رفتار آن‌ها را تغییر دهید چراکه این کار تقریباً غیرممکن است، سعی کنید ارتباطتان با بیمار را نزدیک‌تر کنید تا از شما راضی باشد، ولی هرگز بر سوءظن‌هایش صحه نگذارید و در این بحث‌ها اصلا شرکت نکنید، هنگامی که بیمار سوءظن نسبت به همسرش پیداکرده، مواظب باشید تا از همسر او جانبداری نکنید، این کار باعث به وجود آمدن پیش‌فرض‌های جدید در او شده و ممکن است فکر کند شما با همسرش ارتباط دارید و به شما هم بدگمان شود، هرچه اختلال پارانویید شدیدتر باشد، احتمال دست زدن به خشونت در این گونه بیماران بیشتر می‌شود که در این مواقع حتماً باید از پزشک کمک بخواهیم.
این روانشناس با اشاره به اینکه از آن‌ها انتظار روابط عاطفی نداشته باشید، برقراری این رابطه تقریباً غیرممکن است، افزود: بهتر است برای جلوگیری از لوس شدن یا طلبکار بار آمدن بیمار، گاهی که از او ناراحت هستیم، او را با محرومیت مواجه کنیم.
انتهای پیام
