به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، هدف از این نامگذاری، اهمیت حفاظت از محیط زیست دریای خزر و تأثیر آن بر فعالیت‌های تجـاری، گردشگری، ماهیگیری و زنـدگی ساحل نشینان شمالی ایران در دنیای امروز است. 
اما از سوی دیگر این بزرگترین دریاچه جهان در دوره‌های مختلف تاریخ، نامهای مختلفی مثل دریای هیرکان (هخامنشیان و اشکانیان)، کاسپین (نام اروپایی اش)، دریای گیلان (ساسانیان)، دریای طبرستان و دریای مازندران هم داشته و در متون مختلف تاریخی از آن یاد شده است.
به این سبب اهمیت این پهنه بسته آبی از دنیای باستان قابل بررسی است.
در همین زمینه از زنده یاد صادق ملک شهمیرزادی باستان شناس فقید کشورمان کتابی با عنوان «مساله ظروف تزیینی زرین و سیمین فرهنگ کاسپی» به یادگار مانده که نتیجه تحصیلات وی در موسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو است.
این کتاب در دو فصل به تشریح مطالبی در باره ظروف تزیینی زرین و سیمین فرهنگ کاسپی از پیش از اسلام تا دوران اسلامی می‌پردازد که اشیا باستانی مشهوری همچون جام مارلیک و جام کلاردشت جزو آنان است. 
تحلیل و بررسی این آثار زرین و سیمین درواقع بازخوانی تاریخ هنر و تمدن ایران در این بخش از سرزمین است.
زنده یاد شهمیرزادی در مقدمه این کتاب نوشته است: این کتاب را برای ارتباط شمال غرب ایران با سایر قسمت‌های آن منطقه نوشتم، انگیزه من برای نوشتن پایان نامهای با چنین عنوان بیانات استاد جان برینکمن استاد تاریخ بین النهرین و ایران بود که در یکی از کنفرانس‌های کلاسی گفته بود در حدود ۶۰۰پیش از میلاد شاهک نشین‌های خراجگذار دولت آشور مانند ماد‌ها، میتانی‌ها، مانایی‌ها، اورارتو‌ها و سکا‌ها و چند قدرت دیگر منطقه ائتلافی تشکیل دادند و در ۶۱۲پیش از میلاد دولت آشور را منقرض کردند.
جبرئیل نوکنده رئیس موزه ملی ایران نیز در ابتدای این کتاب در مقاله‌ای با نام «پژوهشی از جنس تاریخ هنر» اینطور نوشته است: انتشار این کتاب از این نظر که بخشی از تاریخچه مطالعات باستان شناسی ایران را نشان می‌دهد و اهمیت اصالت سنجی و مطالعات کنونی را برای ما بیشتر روشن می‌کند مهم است.
یکی از معروفترین اقوامی که به عنوان ساکنان اولیه گیلان معرفی شده اند کاسپی‌ها یا کاسی‌ها هستند. کاسپی‌ها از قدیمی‌ترین اقوام ماقبل آریایی هستند که در سواحل دریای خزر می‌زیستند. سرزمین آن‌ها در نقشه قدیم مشرق، کناره غربی دریای خزر از مصب رود ارس و کر تا جنوب غربی و جنوب دریای مزبور نشان داده شده است. کاسپی‌ها به دلیل شهرت و اهمیت خود، بزرگترین دریاچه روی زمین یعنی دریای خزر یا کاسپین را که در کنار‌ه‌های آن در طول تاریخ اقوام مختلفی زندگی می‌کردند به نام خویش ثبت کرده اند. هنوز غربی‌ها این دریا را با نام قوم مزبور می‌شناسند و به آن دریای کاسپین می‌گویند. برخی عقیده دارند که نام شهر قزوین نیز مأخوذ از همین ریشه است، زیرا شهر مذکور دروازه ورود به قلمرو کاسپی‌ها بوده است.
