تنش اوکراین باعث درگیری طرفین شد و هر دو طرف سعی در به کرسی نشاندن حرف و منفعت خود را داشتند. بدین جهت پس از رویارویی غیرمستقیم با یکدیگر، سعی کردند تا در جبهه هایی خارج از اوکراین به تقابل با هم بپردازند. در همین راستا سفر پوتین به ج.ا.ایران و جو بایدن به عربستان سعودی را میتوان در همین زمینه ارزیابی نمود.
کشورهای امت اسلام باید متوجه خطری که در پیشروی آنان است، باشند. همواره کشورهای غربی به جهان اسلام (غرب آسیا) به چشم، زمین بازی و امتیازگیری از طرف مقابل نگاه کردهاند. در ابتدا به تحلیل سفر پوتین به کشورمان میپردازم. کرملین با دید "گزینه زاپاس" به ج.ا.یران نگاه میکند. زمانی که منافعش به اهداف کشورمان گره بخورد، سیاستهای "تاکتیکیاش" را به اجرا میگذارد. مانند بحران سوریه، (که خواهان تداوم حضورش در غرب آسیا به عنوان آخرین پایگاهش بود و پس از موفقیت در بحران با کمک رشادتها و هزینههای سنگینی که نظام کشورمان متحمل گردید؛ دیدیم که اقتصاد و بازار سوریه را قبضه کرد) یا در همین آخرین دیدارش با مقامات عالیرتبه که قول سرمایهگذاری 40 میلیارد دلاری را داده است (اینکه چگونه پوتین این مبلغ را در چنین شرایط وخیم اقتصادی، میتواند تامین کند و نیز اینکه ج.ا.ایران مهمترین رقیب بازار انرژی این کشور در جهان است، در هالهای از ابهام قرار دارد و همین امر باعث میشود که این احتمال به نظر برسد که روسیه قصد دارد مجددا از قدرت منطقهای ما استفاده کند تا بحران اوکراین را با موفقیت پیش رو بگذارد). پوتین در این شرایط، چنین مانوری را به راه انداخته است که به طرف مقابل این پیام را مخابره کند که "منزوی نشده است".
اما سفر چهار روزه جو بایدن به غرب آسیا؛ حاوی نکاتی است که نشان دهنده اهمیت در این زمین بازیِ امتیاز گیر هست. وی در ابتدا به سرزمین های اشغالی سفر نمود تا علاوه بر صلح میان رژیم صهیونیستی با فلسطین، عادی سازی روابط اسرائیل با عربستان سعودی را سرعت ببخشد (پذیرش پرواز مستقیم جوبایدن از فرودگاه تل آویو به ریاض). همچنین با سفرش به عربستان سعودی، خواهان تولید نفت بیشتر ( برای جلوگیری از افزایش گرانیها و در پی آن نارضایتی عمومی در ایالات متحده و جلوگیری از تاثیر منفی بر انتخابات میان دورهای کنگره به ضرر حزب دموکرات)، ایجاد خطوط دفاع هوایی کشورهای حاشیه خلیج فارس در مقابل ج.ا.ایران، عمل به وعده های حقوق بشری در دوره انتخابات، و ... شد. بدیهی که اهدافی که بایدن در سفر خود داشت، صرفا در جهت تفرقه بین امت اسلام و تامین منافع ملی خود بود.
اگر دو کشور روسیه و امریکا در این برهه به جهان اسلام در ظاهر نزدیک شده اند، بخاطر اختلاف با یکدیگر و پیگیری منافعشان است و این نزدیکی، صرفا تاکتیکی است نه راهبردی. حال باید نخبگان جهان اسلام متوجه این امر باشند که، کشورهای امت اسلام برای جهان غرب، چیزی جز زمینی برای امتیازگیری نیست و تنها راه مقابله متحد شدن امت اسلام است.
کارشناس ارشد روابط بینالملل
v.ozeiri@gmail.com
