کارشناس مرمت و احیای بافت‌های تاریخی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما گفت: در اساسنامه سازمان میراث فرهنگی مصوب سال ۶۷ ترسیم نقشه میراث فرهنگی کشور پیش بینی شد، اما هنوز برای تهیه این نقشه اقدامی نشده است. رضا فیضی با اشاره به اینکه ایران یکی از پنج تمدن زنده دنیا است افزود: متاسفانه به سبب نداشتن برنامه ریزی، موضوعِ داشتن سابقه تاریخی و برخوردن به بقایای میراث تاریخی در زیرزمین، بخصوص هنگام اجرای طرح‌های عمرانی و ساختمانی به یک مشکل تبدیل شده است، در حالی که وجود این آثار پشتوانه و فرصت بی نظیری است که هنوز از آن استفاده بهینه نکرده ایم.
وی اظهار داشت: به دلیل نبود نقشه میراث فرهنگی در اجرای آمایش سرزمینی هم دچار مشکل هستیم، زیرا اگر ما آمایش سرزمین را بر اساس نقشه میراث فرهنگی که همچنان تهیه نشده برنامه ریزی می‌کردیم، هزینه‌ها و آسیب‌ها به حداقل می‌رسید. وی گفت: هر وجب از این سرزمین دارای آثار، نشانه‌های زیستی و سابقه تاریخی است و به همین علت راهبردی‌ترین دستگاه در کشور ما باید میراث فرهنگی باشد.
وی با اشاره به اینکه سابقه تاریخی ۷ هزار ساله سرزمین مان افزود: اگر جایی در این سرزمین امکان زیست وجود داشت طی این تاریخ طولانی باید مورد استفاده گذشتگان قرار می‌گرفت، اما ما به این موضوع توجه نداریم و بدون توجه به آمایش سرزمینی و نشانه گذاری‌های دقیق میراثی اقدام به ایجاد شهر‌های جدید می‌کنیم.
این استاد دانشگاه توضیح داد: به طور نمونه ما بدون تهیه نقشه آمایش سرزمینی که پشتوانه میراث فرهنگی داشته باشد، شهر یا روستای جدیدی را جانمایی می‌کنیم و می‌سازیم که منجر به تحمیل هزینه‌های کلان به کشور می‌شود.
فیضی افزود: به طور نمونه شهر بهارستان در نزدیکی اصفهان در زمینی گچی بنا شد که کاشت درخت و ایجاد فضای سبز در آن هزینه زیادی دارد که این موضوع زیست پذیری این شهر را تحت تاثیر قرار داده و رونق آن تا حد زیادی به واحد دانشگاهی شهر وابسته است. وی از پردیس و پرند هم به عنوان شهر‌هایی یاد کرد که به درستی جانمایی نشدند و قابلیت زیست پذیری مناسبی ندارند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه منابع میراث فرهنگی، معنوی و مادی، هویت ملی ما را شکل می‌دهند گفت: جامعه ما دچار فراموشی شده است و به بخش‌های زیادی از تاریخچه فرهنگی کشور بی توجهی شده است. وی اظهار داشت: این نسیان در صد سال اخیر ر خ داده است به طوری که نمی‌دانیم با سرزمینمان چه کنیم و روش آزمون و خطا را بخصوص در ساخت و ساز‌ها و شهرسازی‌ها در پیش گرفته ایم.
فیضی گفت: در دهه‌های اخیر، ورود تکنولوژی هم در بی توجهی ما به پشتوانه‌های عظیم فرهنگی بی تاثیر نبود و این تصور شکل گرفت که دیگر به دستاورد‌های گذشته احتیاج نداریم. وی افزود: همچنین پول نفت باعث شد دستاوردهایمان را فراموش کنیم و به یاد نیاوریم که ما قرن‌ها بدون پول نفت زندگی کردیم، تمدن ساختیم و در تراز‌های جهانی حرف برای گفتن داشتیم. وی اظهار داشت ما مرعوب تکنولوژی شدیم و فراموش کردیم تکنولوژی ابزار است.
این کارشناس مرمت و احیای بافت‌های تاریخی گفت: تا دوره ناصرالدین شاه و پیش از این نسیان و فراموشی مثلا بافت تاریخی تهران تا جایی گسترش یافت که نسبت به گسل شمال جنوب و غرب تهران در امن‌ترین فاصله قرار داشت و این جانمایی ایمن بدون اینکه تجهیزات و تکنولوژی امروزی وجود داشته باشد، انجام شد.
وی اظهار داشت: در شمیران هم که روی گسل زلزله است ساخت و ساز‌ها سبک و داخل باغ بود تا اگر زلزله آمد آسیب‌ها به حداقل برسد. وی افزود: بارگذاری در آن منطقه کم بود، ولی در حال حاضر بدون توجه به راهنمایی گذشته مجوز گرانترین ساخت و ساز‌ها صادر می‌شود و در صورت وقوع زلزله علاوه بر خسارت‌های سنگین مالی ممکن است آسیب‌های جدی انسانی هم ببینیم.
وی همچنین گفت: در شهر‌های تاریخی نیز در ساخت و ساز‌های جدید هیچ نگاهی به بستر تاریخی نمی‌کنیم، مثلا در دهه ۸۰ برف زیادی در شهر تاریخی رشت بارید که بر اثر سنگینی آن، سقف برخی خانه‌ها فرو ریخت. فیضی افزود: در حالی که مطالعات مردم شناسی نشان می‌دهد در گذشته هم به فاصله دهه‌ها برف سنگین در گیلان باریده است و رد چنین اتفاقاتی در فرهنگ عمومی مردم وجود دارد. به عنوان مثال همیشه عروس‌های رشتی یک پارو در جهیزیه خود به همراه داشتند و پیران این شهر هم برف سنگین دیگری در گذشته را به یاد می‌آوردند.
وی اظهار داشت: نمونه دیگر این بی توجهی را در ساخت و ساز‌های ساحلی در شمال کشور می‌بینیم. با مطالعه تاریخ و فرهنگ مردم شمال متوجه می‌شویم نزدیک دریای خزر شهر مهم و تاریخی نداریم و دریا هم در مقایسه با جنگل و کوهستان در فرهنگ مردم شمال نقش چندانی ندارد. امروز بدون توجه به نشانه گذاری‌های فرهنگی نزد مردم شمال، گرانترین ساخت و ساز‌ها را کنار ساحل دریای خزر می‌سازیم.
این استاد دانشگاه گفت: در سیل سال ۹۸ هم بنا بر گزارش سازمان میراث پل‌ها و بنا‌های تاریخی خسارت چندانی ندیدند، اما جاده‌ها و پل‌ها و ساخت و ساز‌ها با تکنولوژی و علم امروزی بسیار آسیب دیدند.
وی افزود: ما آنقدر با پدیده‌های طبیعی کشور بیگانه شدیم که اسم آن‌ها را حوادث غیرمترقبه می‌گذاریم در حالی که در گذشته برای همه آن‌ها چاره جویی شده است و نیاکان ما نشان دادند از سیل، زلزله، خشکسالی و کم آبی خبر و برای مقابله آن آمادگی داشتند.
فیضی گفت: منابع میراثی امروز نیاز ما است تا زندگی با کیفیت‌تر و کم هزینه تری داشته باشیم و باید اسناد پژوهشی بر مبنای تاریخ تدوین کنیم و این مطالعات پشتوانه قدم‌های ما در بخش‌های مختلف باشد تا از آزمون و خطا و هدر رفت منابع جلوگیری کنیم.
