بررسی‌ها در بازار نشان می‌دهد در هفته گذشته بیشتر خودروهای بازار با کاهش قیمت مواجه بودهاند. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد که در هفته جاری نسبت به پایان هفته گذشته قیمت خودرو در بازار آزاد بین ۲ تا ۳۷میلیون تومان ریزش داشته است. عوامل و فاکتورهای گوناگونی در این کاهش قیمت و همچنین تعمیق رکود بازار موثر بودهاند. اخبار به‌نسبت مثبت از مذاکرات برجامی در چند روز اخیر، کاهش نسبی قیمت ارز و البته موضوع آیین‌نامه واردات خودرو از اساسی‌ترین موضوعات تاثیرگذار بر بازار این هفته بودهاند.
پیش از این موضوع مذاکرات احیای برجام در یک حالت بلاتکلیفی قرار داشت که علیرغم رفت‌و‌آمدها هیچ خبری مبنی بر رسیدن به یک نتیجه روشن شنیده نمی‌شد. اما این موضوع در چند روز اخیر شکل دیگری به خود گرفته است. میخائیل اولیانف، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی، چندی پیش اعلام کرد آمریکا متن پیشنهادی اتحادیه اروپا را پذیرفته ولی پاسخ ایران مشخص نیست. در چند روز اخیر نیز ایران پاسخ این متن را به صورت کتبی ارائه داد. محمد مرندی، مشاور تیم مذاکره‌کننده، نیز گفته است حل مسائل باقی‌مانده مشکل نیست. تاثیر این اخبار بر بازار خودرو عمیق‌تر شدن رکود بوده است. مصرف‌کنندگان امیدوار هستند با احیای برجام بتوانند خودروی موردنیاز خود را با قیمت کمتری خریداری کنند.
آیین‌نامه واردات خودرو نیز مسلما برای بسیاری از مصرف‌کنندگان امیدی را ایجاد کرده تا بتوانند با قیمت منصفانه‌‌تری خودرویی باکیفیت‌تر تهیه کنند. «دنیای اقتصاد» در مورد آنچه در این هفته بازار خودرو تجربه کرده است، با سعید موتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودروی تهران، و علیرضا پورحسنی، فعال بازار خودرو، به گفت‌وگو پرداخته است. هردوی این کارشناسان موضوع اخبار برجامی را بیش از هر چیز در وضعیت فعلی بازار موثر می‌دانند. گرچه نرخ ارز و وضعیت آیین‌نامه واردات خودرو نیز از نظر این کارشناسان دور نمانده است.
پورحسنی معتقد است بازار خودروی ایران بیش از آنچه با فاکتورهای اقتصادی مانند مکانیزم عرضه و تقاضا قابل تحلیل و حتی پیش‌بینی باشد، تابع مسائل سیاسی است. وی می‌گوید برای پیش‌بینی در این بازار باید تحلیل سیاسی داشت. وی در ادامه با اشاره به مذاکرات وین می‌گوید بازار خودرو به این مذاکرات گره خورده است و حالا که اخبار جدیدی از وین به گوش می‌رسد هم روی قیمت و هم روی تقاضا تاثیر داشته و علاوه بر تعمیق رکود، قیمت‌ها را نیز تا حدی کاهشی کرده است. وی همچنین تاکید می‌کند عوامل دیگری نیز در وضعیت بازار تاثیرگذار بوده. برای مثال نرخ ارز که در هفته‌های گذشته تا ۳۲هزار تومان رسیده بود اکنون در کانال ۲۹هزار تومان است. بازار خودرو نیز که همیشه به عنوان تابعی از نرخ ارز حرکت کرده، هماهنگ با این کاهش نرخ دلار با ریزش قیمت مواجه شده است.
علاوه بر این، در متقاضیان خودرو نیز این خوش‌بینی را به وجود آورده است که احتمال کاهش بیشتری در قیمت‌ها وجود دارد. برای مثال کوییک که تا ۲۱۲میلیون تومان رسیده بود این هفته ۲۰۸میلیون تومان بود و پراید وانت نیز از ۱۸۶میلیون تومان به ۱۷۶میلیون تومان رسیده است. پورحسنی رکود جاری در بازار خودرو را ادامه رکود یک ماه اخیر این بازار دانسته و می‌گوید از یک ماه پیش و با مرحله دوم قرعه‌کشی سامانه یکپارچه عرضه خودرو، کسانی که قصد خرید خودرو داشتند سعی کردند شانس خود را در این قرعه‌کشی امتحان کنند. بعد از این ماجرا هم شروع محرم و تعطیلات بود که هرساله سبب کاهش تقاضا می‌شود. اکنون نیز عواملی که ذکر شد باعث شده این روند همچنان ادامه داشته و رکود بر بازار حاکم باشد.
موتمنی نیز نظر مشابهی با پورحسنی در مورد دلایل و عوامل تاثیرگذار بر بازار دارد. وی نیز تاکید دارد بازار در یک انتظار به سر می‌‌برد تا در نهایت با توجه به نتیجه مذاکرات هسته‌ای سمت‌و‌سوی خود را انتخاب کند. وی همچین با اشاره به موضوع واردات خودرو می‌گوید این مساله نیز مشتریان را در انتظار تعیین‌تکلیف گذاشته و باید دید جزئیات آیین‌نامه واردات چیست تا بتوان در مورد تاثیر نهایی واردات خودرو اظهار نظر کرد. اما آنچه مسلم است این است که خودروی ارزان بیشترین تاثیر را در بازار خودروی ایران خواهد داشت و البته با تعیین تعرفه ۱۰ تا ۲۰درصدی برای خودروهای تا ۱۰هزار دلار به نظر می‌رسد در صورت عملی شدن طرح، شاهد ریزش قیمت در بازار خودرو باشیم. اگر افزایش پلکانی تعرفه برای خودروهای تا ۲۰هزار دلار بیشتر از ۳۰ تا ۳۵درصد نباشد هم قیمت خودروهای مونتاژی در کشور به شدت تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد.
وی با انتقاد از وضعیت فعلی قیمت‌ها می‌گوید، بسیاری از خودروهای مونتاژی که امروز در بازار خودروی کشور وجود دارند قیمت جهانی‌ای بیش از ۲۰هزار دلار ندارند اما همین خودروها گاهی تا ۵۰هزار دلار برای مصرف‌کننده تمام می‌شوند و با قیمت ۳۰هزار دلار به صورت سه‌ماهه به مشتریان تحویل داده می‌شوند. پورحسنی نیز در این‌باره می‌گوید بازار تابستان امسال نیز مانند بازار روزهای منتهی به عید نوروز گذشته تحت تاثیر موضوع واردات قرار گرفت. این فعال بازار خودرو اعتقاد دارد اگر خودروهای به‌نسبت لوکس‌تر و با حجم موتور بیشتر وارد نشوند حتی احتمال افزایش قیمت این نوع خودروها وجود دارد. وی تاکید می‌کند عوامل مختلف مانند برند طرف قرارداد، افراد یا شرکت‌های مجاز به واردات، اجازه واردات به شرکت‌های غیرخودروساز و ... همه روی اینکه بازار به سمت افزایش یا کاهش قیمت برود تاثیرگذار هستند اما هیچ‌یک از این جزئیات سرنوشت‌ساز هنوز مشخص نیستند.
نکته دیگری که از نظر موتمنی روی بازار خودرو تاثیرگذار بوده، موضوع میزان عرضه است. البته باید توجه داشت عرضه خودرو در ماه جاری نسبت به خردادماه کاهش داشته اما با روند نزولی قیمت‌ها مواجه بود‌ه‌ایم. با این حال موتمنی معتقد است افزایش عرضه در چند ماه اخیر موجب کاهش قیمت شده است. وی با ذکر مثالی می‌گوید پژو ۲۰۷ اتوماتیک در نیمه دوم تیرماه قیمتی معادل ۵۶۰میلیون تومان داشت اما با افزایش عرضه اکنون قیمت این خودرو به ۴۸۰میلیون تومان رسیده است. رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو تاکید می‌کند تا مهر ۹۷ که نیاز بازار تامین می‌شد اختلاف قیمت چندانی هم بین بازار آزاد و کارخانه وجود نداشت، اما با کاهش عرضه، افزایش قیمت و اختلاف بین کارخانه و بازار نیز شروع شد. سایپا نیز پیش از رسیدن اخبار برجام در برخی محصولات خود افزایش عرضه داشت که باعث کاهش قیمت محصولات این شرکت شد. بنابراین اگر خودروسازان مبادرت به افزایش تولید کنند، شاهد کاهش قیمت بیشتری خواهیم بود.
همانطور که اشاره شد قیمت خودرو در بازار در هفته گذشته کاهشی بوده است. بررسی‌ها از بازار نشان می‌دهد نسبت به پایان هفته گذشته قیمت سمند LX ساده از ۳۱۳میلیون تومان به ۳۰۷میلیون تومان، سمندEF۷ از ۳۵۲میلیون تومان به ۳۴۸میلیون تومان، سمند LX دوگانه‌سوز از ۴۲۷میلیون تومان به ۴۲۰میلیون تومان، دنا از ۴۲۲میلیون تومان به ۳۸۵میلیون تومان و دناپلاس ساده از ۴۳۶میلیون تومان به ۴۲۱میلیون تومان رسیده است. در دیگر خودروها نیز چنین کاهش قیمتی دیده می‌شود. برای مثال دناپلاس دنده‌ای توربو از ۴۹۳میلیون تومان به ۴۸۵میلیون تومان، دناپلاس اتوماتیک توربو از ۵۰۹میلیون تومان به ۵۰۴میلیون تومان، پژو ۴۰۵ GLX دوگانه‌سوز از ۲۹۱میلیون تومان به ۲۶۸میلیون تومان، پژو ۴۰۵ SLX از ۳۴۷میلیون تومان به ۳۳۷میلیون تومان، پژو پارس از ۳۱۷میلیون تومان به ۳۱۲میلیون تومان، پژو پارس دوگانه‌سوز از ۴۱۵میلیون تومان به ۴۰۰میلیون تومان، پژو ۲۰۷ دنده‌ای از ۳۹۷میلیون تومان به ۳۹۵میلیون تومان، پژو ۲۰۶ تیپ ۲ از ۳۰۳میلیون تومان به ۲۹۹میلیون تومان، سورن پلاس از ۳۴۵میلیون تومان به ۳۳۵میلیون تومان، هایما S۷ توربوپلاس از ۹۷۵میلیون تومان به ۹۷۰میلیون تومان، تارا اتوماتیک از ۵۹۰میلیون تومان به ۵۸۵میلیون تومان و پژو ۲۰۷ MC اتوماتیک از ۵۴۰میلیون تومان به ۵۱۵میلیون تومان رسیده و رانا پلاس نیز روی ۳۰۰ میلیون تومان ثابت مانده است.
باید دید بازار خودرو در هفته‌های آتی نیز این روند نزولی خود در قیمت را ادامه خواهد داد یا خیر. به نظر می‌رسد هیچ‌کس نمی‌داند آینده کوتاه‌مدت این بازار به چه سمت‌و‌سویی خواهد رفت و کارشناسان نیز این موضوع را معطوف به اتفاقات وین که همچنان به طور کامل تکلیف آن مشخص نیست می‌دانند. تصمیم‌گیری‌های داخلی در ورطه بوروکراسی و گذر زمان افتاده و اتفاقات خارجی نیز تا حد زیادی غیرقابل‌پیش‌بینی هستند. با این حال حتی کاهش قیمت هفته جاری نیز نتوانسته تکانی به خواب بی‌موقع تابستانی بازار خودرو بدهد. سیدرضا فاطمی‌امین روز گذشته اعلام کرد آیین‌نامه واردات خودرو در حال نهایی شدن است و به‌زودی ارائه خواهد شد. شاید انتشار جزئیات واردات خودرو بتواند متقاضیان را به نتیجه‌گیری نهایی در مورد خرید یا عدم خرید خودرو برساند.
