به گزارش اقتصاد آنلاین؛ وجود رودخانه باعث شده است که این دره زیبا از قدیم ایام مورد توجه انسان ها قرار گیرد. بر اساس اولین مطالعات باستان شناسی صورت گرفته در این تنگه آثار متعددی از دوره پارینه سنگی میانی تا دوره اسلامی شناسایی شد.
قدیمی ترین اثر باستانی تنگ بلاغی مربوط به دوره میانی پارینه سنگی با قدمت ۲۵۰ هزار تا ۱۰۰هزار سال قبل می باشد که به صورت تک یافته و محوطه باز (open site) در حاشیه رودخانه شناسایی شد.
دومین دوره مربوط به دوره پارینه سنگی جدید و فرا پارینه سنگی می باشد که در این راستا بیش از ۴۰ غار و پناهگاه در کل تنگ بلاغی شناسایی شد، که دارای دست افزارهای شاخص این دوره می باشد (از این دوره به بعد شاهد تسلسل دوره های پیش از تاریخی و تاریخی در تنگ بلاغی می باشیم). پس از این دوره انسانها آرام آرام غارها را ترک کرده و وارد اولین روستاهای پیش از تاریخ منطقه شده اند (دارای فرهنگ های مشکی و جری مربوط به هزاره ششم و پنجم ق. م {نام این دو فرهنگ از نام تپه های مشکی و جری در دشت مرودشت گرفته شده است})
در این زمینه بخوانید؛
بازگشت لوح های هخامنشی به ایران +فیلم
کشف "پستخانه" ایران باستان در ترکیه +عکس
در همین راستا دو محوطه تپه رحمت آباد و محوطه پوزه سرخ (نام محل)یا محوطه ۷۳مورد شناسایی قرار گرفت که دارای سفالهای شاخص این دوره می باشند. چند محوطه دیگر از دوره های پیش از تاریخ شامل (فرهنگهای باکون a,b و لپویی مربوط به هزاره چهارم و سوم ق.م ) شناسایی و مورد کاوش قرارگرفت.
پس از دوره پیش از تاریخی آثار خاصی به مدت هزار و پانصد تا دو هزار سال (دوره فترت) تا دوره هخامنشی شناسایی نشد.
از دوره هخامنشی آثار متعددی همچون کنده کاریهای موسوم به دختر بر(در سمت شرق و غرب رودخانه)، چندین محوطه (شامل کاخ و قلعه و روستا) شناسایی شدند که دارای اهمیت بسیار زیادی در روشن شدن وضعیت زندگی مردم در دوره هخامنشی در تنگ بلاغی می باشد.
از دوره فرا هخامنشی و اشکانی، چندین نوع تدفین شامل قبور توده سنگی (خرفخانه)، قبور خرسنگی (با توجه به استفاده از سنگ های بزرگ در ساخت این قبور، با این نام معرفی شدند) قبور درون غارهای کوچک و بزرگ و قبور درون شکاف های طبیعی کوه شناسایی شد. علاوه بر این یک مرز سنگچین بزرگ در تنگ بلاغی و کوه های مجاور آن و دشت پاسارگاد شناسایی شدکه با توجه به قرار داشن گورهای توده سنگی در داخل و یا کنار آن، احتمالاً مربوط به دوره اشکانی می باشد.
پس از دوره اشکانی، دوره ساسانی در تنگ بلاغی دارای آثار ارزشمندی می باشد که توسط هیات مشترک ایران ـ لهستان مورد کاوش باستان شناسی قرار گرفت. در این راستا یک محوطه استحصال شیره انگور و یک کارگاه ذوب فلز شناسایی شد که دارای سفال شاخص اصطخر (اواخر ساسانی ـ اوایل اسلام) با نقش استامپی شناسایی شد.
آثار دوره اسلامی تنگ بلاغی شامل گورستان شهدای مار (محوطه ۸۵) دارای سنگ قبرهای ساده ای بر روی سنگ های طبیعی با خطوط نسخ و ثلث می باشد که مربوط به دوره صفویه به بعد است. علاوه بر این یک کوره ذوب فلز از این دوره و تعداد زیادی کومه کره های عشایری(آغل موقّت) شناسایی شد.
تیمهای باستان شناسی از ایران به همراه تیم هایی از کشورهای مختلفی نظیر ایتالیا، آلمان، لهستان، ژاپن، فرانسه و امریکا به صورت مشترک تعدادی از محوطه های مهم تنگ بلاغی را مورد کاوش قرار دادند.
علاوه بر آثار ارزشمند تاریخی، تنگ بلاغی دارای درختان کهنسال بنه (پسته کوهی) می باشد که عمر برخی از درختان آن به بیش از هزار سال می رسد. علاوه بر این، تنگ بلاغی همه ساله به عنوان یکی از مراتع سر سبز، مورد توجه عشایر منطقه مانند طایفه های: کردشولی و باصری (علی شاه قلی و لب موسی و ننه عربی) بوده است که فصل بهار را در آن سپری می کنند.
به گزارش سرپرست گروه باستان‌شناسی لهستانی به تاریخ ۸ می ۲۰۰۵ میلادی، در پی کشف تکه‌هایی از لوله به قطر حدوداً ۳۰ سانتیمتر و به رنگ خاکستری مربوط به دوران هخامنشیان، نظر باستان‌شناسان مبنی بر اینکه این منطقه تنها شامل یک روستای کوچک بوده‌است، تغییر کرده و اکنون باور بر این است که این منطقه شامل یک شهر باستانی بزرگ است. به نظر باستان‌شناسان این لوله‌ها ممکن است برای انتقال فاضلاب یا آب مصرف می‌شده‌اند.
توسط این گروه یک زیر خاکی نیز متعلق به دوران هخامنشیان در محل پیدا شد. این بزرگ‌ترین کوزه‌ای است که تا به حال در ایران یافت شده‌است. ارتفاع کوزه ۱۴۰ سانتیمتر، قطر آن ۱۲۳ سانتیمتر و وزن آن ۱۲۰ کیلوگرم است.
اسکلت کامل یک انسان نیز از زیر خاک بیرون آمد، که متعلق به دوران شاهنشاهی ساسانیان است (۲۲۶–۶۵۱ میلادی). اسکلت متعلق به یک مرد بزرگ‌سال بوده، که در حالت چمباتمه پیدا شده‌است.
تیم مشترک باستان شناسان ایران و ژاپن با کاوش‌های نجات‌بخشی در غارهای باستانی این منطقه، ابزارهای سنگی کشف کردند. کاوش در دو غار این منطقه به یافتن شمار زیادی ابزار سنگی گوناگون و از جنس «چرت» و سنگ چخماق انجامید.
«بابک کیال»، سرپرست مجموعه باستانی پاسارگاد در مورد محوطه‌های باستانی شناسایی شده گفت: «در این بررسی‌های باستانی آثاری شامل تپه‌های پیش از میلاد، کوره‌های ذوب فلز، غار و سکونتگاه‌های پیش از میلاد، دو گورستان دسته‌جمعی مربوط به دوران اشکانی و آثار دیگر به دست آمده‌است.»
بر اساس بررسی‌های صورت گرفته در تنگ بلاغی (از پوزه کوه کوچک در شمال تا روستای رحمت آباد در جنوب تنگ بلاغی) تاکنون بیش از ۱۴۰ اثر باستانی از دوره پیش از تاریخ تا دوره اسلامی شناسایی شده‌است.
مهر سنگی قهوه‌ای رنگ ۵۵۰۰ ساله با نقوش افقی به اندازه دایره با قطر دو سانتیمتر
خمره ذخیره آذوقه (کوزهٔ سفالی ۱۲۰ کیلویی)
بیش از ۷ کیلومتر مرز سنگی مربوط به دوران اشکانی
دو اسکلت دفن شده به همراه اشیاء در گور
کارگاه شراب سازی
کارگاه سفال‌سازی ۷۵۰۰ ساله
محوطه باستانی ۷۰۰۰ ساله
یک روستای هخامنشی با دیوارهای دفاعی و لوله‌های سفالی دفع فاضلاب
گورستان ۶۰۰۰ ساله
یک گورستان کلان سنگی ساسانی
بقایای دوران ایلامی
حوض ساخته شده از لاشه سنگ با اندود گچ
