به گزارش روز شنبه ایرنا، پیوستن یا نپیوستن به گروه ویژه اقدام مالی (FATF) از مهم‌ترین مباحث امروز اقتصاد کشور است. موضوعی که البته سال‌هاست در محافل اقتصادی و سیاسی ایران مطرح بوده، اما در یک ماه گذشته و پس از موافقت رهبر معظم انقلاب برای طرح مجدد لوایح دولت مبنی بر پیوستن به کنوانسیون های پالرمو و CFT، در مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجددا این موضوع در اولویت دغدغه‌های فعالان و تحلیلگران اقتصادی قرار گرفته است.
«مهدی محمودرباطی»، تحلیلگر امور اقتصادی و کارشناس سیاست عمومی در اقتصاد، در همین رابطه به خبرنگار ایرنا گفت: در شرایط فعلی می‌توان ادعا کرد که هیچ کدام از افرادی که با عناوین موافق و مخالف برجام شناخته می‌شوند، در این که پیوستن به این سازمان یک ضرورت است و به هر حال باید انجام شوند، اختلاف نظری ندارند. اما برخی دلایل که به اقتضای شرایط سیاسی و اقتصاد کلان کشور مطرح می‌شوند، منجر به این شده که عده ای موافق پیوستن به این سازمان در حال حاضر نباشند.
وی وجود تحریم های یک‌جانبه و بی‌سابقه دولت آمریکا را مهم‌ترین دلیل این مسئله دانست و افزود: در حال حاضر کشور ما مجبور است عمده مبادلات اقتصادی و تجاری خود را به صورت مخفیانه انجام دهد تا به اصطلاح بتوانیم تحریم‌ها را دور بزنیم. همین موضوع، دلیلی شده است برای مخالفین که ادعا کنند در این شرایط پیوستن ایران به FATF فوایدی برای کشور ندارد یا حتی می‌تواند مانعی برای انجام همین مراودات مخفیانه باشد. در حالی که معتقدم این استدلال‌ها بعضا غلط است و پیوستن ایران به FATF فواید بیشتری برای کشور دارد.
این دانش‌آموخته رشته اقتصاد ادامه داد: پیوستن به گروه ویژه اقدام مالی، به نوعی با اتصال به شبکه جهانی اینترنت قابل تشبیه است. همانگونه که در صورت نپیوستن به اینترنت تمامی راه‌های ارتباطی کشور دچار اختلال شده و حتی به نوعی قفل می‌شود، FATF هم در مبادلات تجاری چنین نقشی را دارد. از سوی دیگر همانگونه که پیوستن به اینترنت قرار نیست مستقیما به ما نفعی برساند و این نوع استفاده ما از اینترنت است که منافعی را برای ما ایجاد کند، سازمان FATF هم قرار نیست به طور مستقیم مشکلات اقتصادی ما را حل کند، بلکه یک ابزار کارا در دست سیاستگذاران و فعالان اقتصادی خواهد بود.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به هزینه‌های بسیار سنگین قرار گرفتن در لیست سیاه FATF، گفت: در این شرایط فارغ از مسئله تحریم‌ها، ما نمی‌توانیم هیچ مبادله شفاف و مستقمی تجاری را انجام دهیم و مجبور هستیم این مبادلات را با هزینه‌ها و ریسک‌های بسیار بالا طی فرایندی انجام دهیم که در بلند مدت اقتصاد ما را تحت فشار قرار داده و لطمات زیادی وارد می‌سازد. به عنوان مثال ما در حال حاضر حدود ۸۰ میلیارد دلار تجارت خارجی در قالب صادرات و واردات داریم، که به دلیل قرار گرفتن در لیست سیاه FATF تمامی این مبادلات به ناچار به صورت مخفیانه انجام می‌شود که حداقل ۲۰ الی ۳۰ درصد هزینه‌های مبادله را برای ما بالا می برد، یعنی چیزی در حدود ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار که رقم سنگینی محسوب می‌شود.
محمود رباطی به تاثیر تحریم‌ها هم در فرایند مبادلات تجاری ایران اشاره کرد و گفت: حتی در همین شرایط تحریمی برخی بانک‌ها و تجار در برخی کشورها مانند عراق و چین، برای انجام معامله با طرف‌های ایرانی آمادگی داشتند، اما قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF باعث شد که این افراد هم از انجام مبادلات مستقیم با ایران پرهیز کرده و یا کلا از معامله با ایران منصرف شوند یا به روش‌های غیر مستقیم روی بیاورند. روشی که برای اقتصاد ایران تنها زیان‌رسان است و سود آن متعلق به واسطه‌ها و دلالانی است که در این فرایند مبادلات مخفیانه دخالت می‌کنند.
وی خاطرنشان کرد: برخی افراد از نظارت های FATF بر مبادلات مالی و بانکی ایران نگران هستند، در شرایطی که آمریکا در حال حاضر بدون هیچ ارتباطی با مسئله FATF، تمامی تراکنش های مالی ما را رصد می‌کند، به گونه ای که چندی قبل رئیس‌کل بانک مرکزی هم اذعان کرد که هیچ جلسه اقتصادی نبوده است که طرف ایرانی در آن شرکت کند و آمریکایی‌ها، قبل یا بعد از آن جلسه، آنجا نباشند. بنابراین برخلاف استدلال مخالفین پیوستن به FATF، قبول دو کنوانسیون پالرمو و CFT اختلالی بر انجام مبادلات مخفیانه امروز ایران نمی تواند ایجاد کند. از سوی دیگر بسیاری از کشورهایی هم که هم اکنون به FATF پیوسته اند، تمام مفاد آن را درست اجرا نمی‌کنند. بنابراین حتی در صورت عضویت در این سازمان هم راه‌های زیادی وجود دارد تا حداقل شرایط امروز مبادلات مالی ایران را علی‌رغم تحریم‌ها، همچنان حفظ کرده باشیم.
این فعال بازار سرمایه در ادامه به فواید پیوستن ایران به FATF اشاره کرد و توضیح داد: ما می‌توانیم با پیوستن به FATF امکان برقراری مبادلات تجاری عادی و معمول خود را با برخی کشورهایی که مستقل از آمریکا رفتار می‌کنند را برای خود فراهم کنیم. امری که با رفع تحریم‌ها می تواند به سرعت به تمام جهان تعمیم پیدا کند. از سوی دیگر خروج ایران از لیست سیاه FATF می‌تواند منجر به تقویت بخش‌های داخلی اقتصاد کشور شود. به عنوان مثال می‌توان پیش‌بینی کرد که در بازار بورس، چند دسته از صنایع و به خصوص بخش‌های مالی بازار مانند بانک‌ها و بیمه‌ها، به طور مستقیم از این تحول سود ببرند. همچنین شرکت‌های صادراتی و وارداتی همچون گروه فولادی‌ها، معدنی‌ها و خودروسازان به دلیل تسریع مبادلات پولی و تسهیل در فرایند واردات و صادرات، به صورت غیرمستقیم از این تصمیم سودهای زیادی خواهند برد. اتفاقات مثبتی که در مجموع باعث تقویت بازار بورس خواهد شد.
محمود رباطی با تاکید بر این که همواره واکنش بازار به تحولات، صحیح‌ترین سیگنال‌ها را در اختیار سیاستگذاران اقتصادی می‌دهد، ادامه داد: در همین ایام اخیر مشاهده کرده‌ایم که بازارهای کشور به عنوان عناصر هوشمند اقتصادی، در خصوص مسائل مربوط به FATF چگونه واکنشی داشته‌اند. این پدیده که در زمان انتشار اخبار مثبت درباره پیوستن به FATF، قیمت ارز کاهش پیدا می‌کند و در حالت بالعکس، قیمت‌ها افزایش میابد، یک سیگنال است که فعالان بازار به تحلیلگران اقتصادی و سیاستگذاران می‌دهند. بازار با این حرکت هوشمندانه خود می‌گوید تسهیل نقل و انتقال مالی که در اثر پیوستن به FATF ایجاد خواهد شد، منجر به تقویت ریال می‌شود و مطمئنا تصمیم‌گیران کلان اقتصادی کشور، اگر به این سیگنال‌ها توجه کنند، می‌توانند در انتخاب‌های خود بهتر و دقیق‌تر عمل کنند.
