به گزارش خبرنگار شهری خبرگزاری فارس، سیدمحمد سیدموسوی، کارشناس مسائل شهری در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری فارس گذاشت درباره مشکلات پیاده راه های تهران و تعلل شهردار تهران در توجه به شهر انسان محور اظهارداشت: راه سبز، بهراه، مسیر انسان‌محور، مناسب سازی پیاده راه ها و... همگی نام هایی هستند که بار معنایی خاصی را به دوش می کشند لکن تاثیر عملکردی فعالیتی که انجام می‌دهیم به مراتب مهم تر از انتخاب واژه و چرتکه انداختن متراژهایی است که زیر عملیات اجرایی رفته اند.
هر چند که بازگشت به مفهوم انسان و ملحوظ داشتن آن در طراحی شهری جای تقدیر و تشکر از مدیریت شهری دارد اما این سپاسگزاری باعث نمی شود که نواقص و معایب اجرای شتاب زده و فاقد پشتوانه مطالعاتی کافی و وافی در طرح مسیرهای پیاده و دوچرخه، چشم‌پوشی شود.
در غرب تا پیش از انقلاب صنعتی، عناصر تشکیل دهنده شهر بر مبنای مقیاس انسانی و الگوی حمل و نقل بر اساس جابجایی افراد پیاده بود اما با انقلاب صنعتی و تسلط تفکر مدرنیسم به علاوه طرح تئوری شهر مناسب با اتومبیل شخصی، به تدریج از نقش فضاهای عمومی مختص پیاده کاسته و به مرور جایگاه و اولویت خود را در فضای شهری از دست داد و با گسترش روند شهرنشینی در قرن بیستم که از نتایج آن تراکم بالای جمعیت و شکل گیری کلان شهرها با جمعیت بالای ۱۰ میلیون نفر بود، توجه به حقوق طبیعی و نیازهای فرد پیاده در غفلت برنامه ریزان شهری قرار گرفت.
به عنوان نمونه مسیر های مربوط به پیاده صرفاً به عنوان تابعی وابسته به حرکت سواره در نظر گرفته شد و دال بر این است که برنامه ریزی مبتنی بر خودرو همواره مقدم بر برنامه‌ریزی بر اساس انسان بوده و نتیجتاً یک سلطه و استعمار خودرویی شکل گرفت حتی دوچرخه هم به عنوان یک ابزار جابه‌جایی انسان مورد کم مهری واقع شد.
در ایران از دهه ۵۰ با توجه به فرهنگ سیاسی و اقتصادی، پاراگراف دوچرخه از صفحات زندگی مردم تقریباً حذف و تصور یک خودرو برای هر نفر جایگزین آن شد. رشد سریع خودرو در کشور، فقدان ایمنی لازم برای دوچرخه سواران، کم توجهی به دوچرخه در برنامه ریزی ترافیکی کشور، ناکارآمدی زیرساختها، عدم امنیت لازم در ساعت مختلف و ترس از وجود بزهکاران موجب کاهش اهمیت این وسیله شد تا جایی که به ابزاری برای تفریح کودکان و نوجوانان مبدل شد.
اکنون که پیروز حناچی با رکاب زنی، خود را از جهنم ترافیک پایتخت به ساختمان بهشت میرساند بار دیگر دوچرخه مورد توجه طراحان شهری قرار گرفت و فعالان محیط زیست ابراز خرسندی و امیدواری بسیار کرده که شاید دوچرخه سواری به عنوان سفر دوستدار محیط زیست و پویا بتواند برای سفرهای درون شهری با هدف مشخص، کارآیی داشته باشد و تن خمود، کسل و خسته شهر را به تحرک وا دارد.
اما زمان زیادی طول نکشید تا این تفکر به یک حرکت نمایشی مبدل و در حد یک شعار باقی بماند. اجرای ضعیف، کم مطالعه و کمیت محور مدیریت شهری در قالب طرح موسوم ۵۰۰ کیلومتر پیاده راه سازی که بعدا به مناسب سازی پیاده راه موسوم گشت، بذر یأس و نومیدی را در دل دوستداران شهر، انسان و محیط زیست کاشت. اجرای طرحی که شاید پیروز آن پیمانکار باشد نه پیروز حناچی.
این اجرای شتابزده نشان داد که باید در حوزه مدیریت شهری و حتی پارلمان شهر نیز باز تعریفی از انسان، نیازمندی ها و توانمندی های آن و همچنین مفاهیم پایه‌ای از قبیل شهرسازی و توسعه پایدار صورت گیرد چرا که ذینفع اصلی در پس واژه پایداری شهر، انسان است و شهری که او را در برمیگیرد باید به مثابه یک کل هماهنگ باشد و طرح ها و برنامه ها می بایست در راستای اعتلا و بالندگی او قرار گیرد. هرچند که فرد نیز باید به مثابه یک فرد سازوار باشد.
جناب شهردار
به نظر می رسد باید تجدید نظر جدی در روند مطالعات (اگر مطالعه ای در کار باشد!)، مجری طرح و از همه مهم تر نظارت عملی بر اجرای آن صورت گیرد زیرا کماکان شهر تهران برای مدیریت فضای پیاده دارای سیاست و راهبرد مشخصی نیست. مصاحبه‌ها و گفتارهای ناهمسو از معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران و مدیرعامل سازمان مشاور فنی و مهندسی که زیر مجموعه همان معاونت است، شاهدی بر این مدعاست.
اما چند سوال جدی در این قضیه مطرح است:
1ـ ذینفعان اصلی که باید در روند مناسب سازی پیاده روها مورد تاکید قرار گیرند کدامند؟ آیا در عمل، توجه جدی به کودکان، سالمندان، زنان باردار، معلولان و فضای حرکتی جهت چرخش صندلیهای چرخ دارشان و سایر نیازهای اساسی اقشار نامبرده صورت گرفته است؟
2 ـ آیا تاکید جدی به مبحث فضاهای بی دفاع شهری و آسیب های اجتماعی در انتخاب مسیر ها، نور و مبلمان شهری صورت پذیرفته است؟
3ـ در شهر انسان محور علیالقاعده می بایست یا فضای جدیدی جهت مسیرهای پیاده و دوچرخه احداث یا از فضای خودرویی کاسته و به فضای مذکور اضافه گردد. نتیجهای که اکنون بیشتر مشاهده می‌شود یک بتن ریزی در همان پیاده روها و پاشش رنگ قرمز به عنوان مسیر دوچرخه است یا نهایتاً پوشاندن جوی‌های کنار خیابان اما این اعمال خود باعث کاهش فضای پیاده می‌شود که تا قبل از آن هم از مساحت کافی برخوردار نبوده و اکنون با تخصیص فضایی از آن به محور دوچرخه چه خواهد کشید رهگذر پیاده که ایمنی سابق هم ندارد.
4ـ دسترسی و پیوستگی، اجتماع پذیری، توجه به کاربریها، چشم‌انداز، احساس تعلق به محله، ایمنی و امنیت در کجای انتخاب مسیرهای قرمز قرار دارد؟
5ـ میزان قابلیت پیاده مداری در مسیرهای انتخابی تا چه حدی است؟ مجریان امر آیا از مفهوم قابلیت پیاده مداری و تاکید آن در طراحی مسیرها آگاهند؟
6ـ آیا ملاحظات زیست محیطی در انتخاب نوع رنگ و آلایندگی ناشی از آن بر سلامت انسان و محیط زیست مورد توجه قرار گرفته است؟
7ـ آیا ضوابط و آئین نامه های مربوط به طراحی مسیرهای پیاده و دوچرخه منظور شده است؟برخی شواهد و قرائن حاکی از عدم رعایت اصول فنی و اولیه از جمله عرض و شیب مسیر است. عدم رعایت شیب در مسیر های دوچرخه در دراز مدت می‌تواند این مسیرها را به مسیرهای ویژه موتورسیکلت که خود حجم بالایی از آلودگی هوا و آلودگی صوتی تهران را در اختیار دارند، تبدیل نماید که قطعاً با نیت اولیه این امر در تضاد کامل است. البته فقدان آموزش شهروندی و نظارت دقیق و عدم اعمال قانون و ایضاً مسیرهای ناایمن هم اکنون نیز بعضی از این مسیرها را بلا استفاده و یا به معبر و پارکینگ موتورها تبدیل نموده است.
8ـ آیا نقش میدان های اجتماعی و توجه به کاراکترها و مدالیته های تشکیل دهنده این میادین در طراحی و اجرا لحاظ شده است؟
9ـ آیا لایحه بهره برداری از پیاده‌روها نمی تواند در تضاد با اندیشهی استفاده ایمن، راحت و بلامنازع برای عابرین و دوچرخه سواران باشد؟
جناب شهردار!
تهران خسته و رنجور است، تنش مجروح تروریسم فکری برخی مدیرانی است که با مشورت غریبه و وقعی برای مطالعات کارشناسی نمی نهند. تهران رمقی جهت سعی و خطای طرحها ی خلق الساعه و روبان محور برایش نمانده و این مسئله پر واضح است که باید به دور از نگاه ارباب و رعیتی در اندیشه، به دور از ادعای قیومیت بر شهر و به دور از نابالغ انگاشتن قدرت فکری شهروندان، طرحی نو در انداخت تا ابعاد اجتماعی، محیط زیست، معماری، شهرسازی اقتصادی و غیره را در بر گیرد.
تا دیر نشده شخصاً در این طرح که اصل آن بسیار مورد تاکید و حمیت جنابعالی قرار دارد، ورود و نظارت بیشتر اعمال کنید تا بیش از این سرمایه مالی اجتماعی و فنی شهرداری تهران از دست نرود.
انتهای پیام/
