رویداد «عمق بلاکچین» با حضور کارشناسان مختلف به منظور بیان مفاهیم بلاکچین و بررسی قابلیت‌های آن از منظر فنی و امنیت سایبری و تاثیراتش در بخش‌های مختلف زندگی، توسط گروه علمی پژوهشی «اورکلاک» برگزار شد.
این رویداد میزبان کارشناسانی در حوزه امنیت، رمزارزها، روانشناسی، گرافیک، رسانه و وب بود که هر یک از متخصصین به بیان کاربردهای بلاکچین از زاویه دید خود پرداختند و با توضیح این پدیده نوظهور به زبان ساده، از نقش آن در امنیت سایبری، رعایت حق کپی رایت آثار هنری، غلبه بر اثرات روانی کلاس‌های انگیزشی و جلوگیری از انتشار فیک نیوزها سخن گفتند.
در ابتدای پنل، «علی خوش خلق»، کارشناس سامانه‌های نهفته، با بیان این که در دنیای امروزه مفهومی به نام اطلاعات بسیار اهمیت پیدا کرده است به هدف بلاکچین برای حفظ امنیت داده‌ها اشاره کرد و گفت: «امروزه اکثر اطلاعات در یک کامپیوتر قوی (سرور) در نقطه‌ای از دنیا قرار دارد که ما در بستر اینترنت به آن متصل می‌شویم و داده‌های مورد نیاز خود مثل عکس، فیلم و... را دریافت می‌کنیم. این گونه اطلاعات در نقاط خاصی متمرکز شده‌اند که امکان سلطه افراد بر آن و یا سرقت وجود دارد. حال زنجیره بلوکی آمده تا این تمرکز داده‌ها را بشکند و به جای ذخیره سازی اطلاعات روی یک سیستم خاص، در اختیار تمامی اعضای شبکه قرار بگیرد.»
«بهزاد قاسمی»، کارشناس امنیت سایبری، در تکمیل صحبت‌های خوش خلق به بزرگترین عیب دیتابیس‌های امروزی اشاره کرد و گفت: «اطلاعات همیشه در معرض خطر هستند که مورد سرقت یا تغییر قرار بگیرند، این بزرگترین عیب یک دیتابیس است و بلاکچین آمده تا آن را با تمرکز زدایی بهینه کند؛ چرا که برای تغییر اطلاعات بایستی تمامی داده‌های ثبت شده در حلقه‌های زنجیره بلوکی تغییر داده شوند و این امر تقریبا ناشدنی است.»
او با اشاره به این که هر وقت اسم بلاکچین برده می‌شود، ذهن افراد به صورت ناخودآگاه به سمت ماینرهای بزرگ و پر سر و صدا می‌رود توضیح داد که کامپیوترهای ساده مثل رزبری پای نیز می‌توانند پردازش لازم این شبکه را انجام دهند و به نود یا گره زنجیره بلوکی تبدیل شوند.
در ادامه مراسم، خوش خلق به بررسی نکات تکنیکی و فنی بلاکچین پرداخت و گفت: «ساختار بلاکچین موجود واسط را از بین می‌برد، همه سیستم‌ها را مستقیما به یکدیگر متصل می‌کند و هر اتفاقی که در شبکه رخ دهد با قراردادهای هوشمند (Smart Contract) سریعا به تمامی دستگاه‌ها اطلاع داده می‌شود.»
وی همچنین دمویی از بلاکچین و ماینینگ اطلاعات که با زبان برنامه نویسی پایتون پیاده سازی شده بود را نمایش داد. سه سیستم از طریق زنجیره بلوکی به یکدیگر متصل شده بودند و عملیات ماینینگ یا رمزنگاری کردن اطلاعات و ثبت در زنجیره را در معرض نمایش عموم قرار داد.
«سجاد عمرانی»، گرافیست، در ادامه این رویداد به روی صحنه آمد. او با اشاره به این که همه ما به دنبال ثبت ایده‌های خود هستیم تا از آن درآمدزایی کنیم یا رزومه‌ای بسازیم، از عدم رعایت حق کپی رایت در کشورهایی مثل ایران که عضو کنوانسیون برن نیستند سخن گفت و بلاکچین را جایگزینی کاربردی برای این معاهده دانست.
«کیانا شعبانی»، طراح و گرافیست، با تاکید بر این که قانون کپی رایت محدود به موقعیت جغرافیایی است و برخی کشورها به آن پایبند نیستند از بلاکچین برای حل این مشکل نام برد:
«در چارچوب زنجیره بلوکی، مالک ایده یا اثر می‌تواند آن را تبدیل به یک هش کرده و به اسم خود در شبکه ثبت کند. هش یک سری کد امنیتی و ترکیبی از حروف است و سپس این اطلاعات در شبکه بلاکچین برای همه ارسال می‌شود و سایرین وی را به عنوان صاحب اثر می‌شناسند. حال اگر فردی از این آثار سوء استفاده کند با پیگیری و مقایسه هش اثر اصلی با نسخه کپی، این دزدی آشکار می‌شود.»
در بخش دیگری از این رویداد، «محمد امین ناطقیان» که فعال حوزه رسانه است به نقش بلاکچین در مقابله با اخبار جعلی اشاره کرد و گفت: «رسانه صنعتی است که محتوای خبری و سرگرمی تولید می‌کند و آن را به مخاطب می‌فروشد که همین موضوع سبب می‌شود نهادهای دارای قدرت یا ثروت خود را به رسانه‌ها نزدیک کنند و زمینه شکل گیری فیک نیوزها فراهم شود.»
او سپس به تعریف فیک نیوز پرداخت و آن را اخباری دانست که در قالب خبری شفاف به مخاطب داده می‌شود اما در واقع برای ایجاد یک جریان فکری یا ضربه زدن به نهاد یا افرادی خاص است.
ناطقیان در ادامه سخنانش با برشمردن انواع فیک نیوز همانند محتوای هجو، گمراه کننده و ساختگی به سهم ۸۰ درصدی این نوع اخبار از تمام محتوای تولید شده در زمان انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا اشاره کرد و گفت: «با ثبت خبر در بستر بلاکچین می‌شود از انتشار فیک نیوزها جلوگیری کرد. ابزاری به نام word proof با همکاری Yoast روی این بستر توسعه داده شده که می‌توان در وردپرس از آن استفاده کرد.»
او یکی از اصلی ترین مزیت‌های آن را حفاظت از حق ناشر دانست که با هش تولید شده برای هر محتوا و ثبت آن در شبکه، دستکاری در محتوای مورد نظر توسط سایرین ممکن نیست. همچنین این پلاگین بر مبنای سئو طراحی شده و دیگر نیازی به کلمات کلیدی و ... ندارد.
«زهرا نیکو عقیده»، یکی دیگر از سخنرانان این رویداد بود و از اثر زنجیره بلوکی روی زندگی اجتماعی گفت، چیزی که شاید کمتر به آن توجه شده باشد.
او مزیت‌های بلاکچین مثل غیرمتمرکز بودن، عدم وابستگی به هیچ دولت یا نهادی و در دسترس عموم بودن را یادآوری کرد و گفت: «از این ویژگی‌ها می‌توانیم در زندگی اجتماعی خود بهره ببریم. با ثبت و حفظ اطلاعات از طریق بلاکچین می‌توان پناهندگانی که پاسپورت ندارند را احراز هویت کرد، ارزش پول‌مان را با خرید ارزهای دیجیتال فارغ از تحریم و تصمیمات دولت‌ها حفظ و هنگام وقوع بلایای طبیعی مثل زلزله، دارایی‌های ملکی خود را اثبات کنیم.»
«بهزاد قاسمی» در ادامه پنل با اشاره به این که دلار را می‌توان با طراحی کلیشه‌اش جعل کرد، از امنیت رمزارزها سخن گفت که به راحتی قابل کپی نیستند زیرا ساختار شبکه بلاکچین چنین اجازه‌ای را به افراد نمی‌دهد.
وی عدم نظارت نهادی خاص روی رمزارزها، نبود مالیات دولتی و مشکلات حقوقی برای بسته شدن حساب را از دیگر مزیت‌های ارزهای دیجیتال دانست.
سپس نیکوعقیده بار دیگر روی صحنه آمده و به بررسی اهداف پیدایش، مزایا و معایب چند رمزارز موفق پرداخت. وی با اشاره به عرضه بیت کوین در سال ۲۰۰۸ توسط «ساتوشی ناکاموتو» هدف آن را از بین بردن واسطه مثل بانک‌ها در نقل و انتقال پول دانست و گفت:
«یکی از مزیت‌های بیت کوین رایج بودن آن است و خیلی از سازمان‌ها آن را به عنوان یک روش پرداخت پذیرفته‌اند. اما سرعت تراکنش پرداخت در این زنجیره بلوکی پایین است در حدی که یک معامله در این سیستم حدود 10 دقیقه زمان می‌برد و امکان انجام تنها 7 تراکنش به صورت هم‌زمان وجود دارد که در کنار مصرف بالای انرژی جهت ماینینگ و کارمزد نسبتا زیاد، از معایب بیت‌کوین هستند.»
قاسمی نیز به دلایل منطقی افزایش ۳ برابری ارزش بازار ارزهای دیجیتال طی ۴ ماه گذشته اشاره کرد و گفت: «سازگار شدن PayPal با بیت کوین و رفتن ترامپ که یکی از مخالفان سرسخت کریپتوکارنسی بود، موجب رشد افزایش قیمت ارزهای دیجیتال شد.»
در ادامه مهدی موسوی، کارشناس ارشد ارزهای دیجیتال، به بررسی و معرفی بلاکچین ترون پرداخت که یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های بلاک چینی و ارزهای دیجیتالی است. او در این باره گفت: «هدف جاستین سان از توسعه شبکه ترون جایگاه فعلی آن نبود اما به واسطه نیاز بازار، شرایط تغییر کرد و بسیاری از قابلیت هایی که قرار بود اتریوم ۲ داشته باشد را در خود جای داد.»
وی در ادامه به بیان تفاوت کیف های پول گرم و سرد پرداخت و گفت: «کیف پول سخت افزاری یا همان Cold Wallet به صورت فیزیکی در اختیار کاربر قرار دارد و تنها هنگام تراکنش به اینترنت متصل می شود و از کاربر برای انجام معاملات تاییدیه می‌گیرد. در حالی که کیف پول نرم افزاری (Hot Wallet) در بستر موبایل، دسکتاپ یا وب توسعه داده شده و به اینترنت متصل است و امنیت آن با به سرقت رفتن گوشی یا ویروسی شدن سیستم زیر سوال می رود. از همین روی کیف پول های سرد در مقایسه با گرم برای نگهداری مبلغ زیادی از ارزهای دیجیتال مناسب هستند.»
موسوی همچنین از جدیدترین نوع کیف پول ها نام برد که به Warm Wallet مشهور هستند و کیف پول سخت افزاری را در بستر وب به کاربر ارائه می‌کنند.
او در پایان، آینده ارزهای دیجیتال را بسیار درخشان توصیف کرد و گفت: «افزایش قیمت ارزهای دیجیتال صرفا یک سری عدد و رقم نیست که بالا و پایین می‌شود بلکه با پذیرش هر چه بیشتر آن توسط مردم و نهادها، ارزشش روزافزون افزایش می‌یابد و هر کس علاقمند به این حوزه است تنها تا ۲ سال دیگر برای ورود به آن فرصت دارد.»
«محمد کریمی»، به عنوان روانشناس بالینی از دیگر مهمانان این برنامه بود که به بررسی تبعات اجتماعی و روانشناختی بلاکچین پرداخت و گفت: «جامعه امروزی ما با مسائل اقتصادی، سیاسی و ... بستری برای آسیب‌های روانی افراد فراهم می‌کند. همچنین برخی افراد با دادن آگاهی‌های نادرست به مردم در جلسات انگیزشی، فرد را هیجانی کرده و به او احساس حقارت می‌دهند که تو پول نداری یا حقت را خورده‌اند. با توجه به این که منبعی برای تایید صحت این اطلاعات کاذب در رشته‌های مختلف وجود ندارد، چنین صحبت‌هایی به راحتی در بین افراد پخش می‌شود که اثرات سوء بسیاری دارد. اما با بلاکچین می‌توان صدای افراد معتبر را به گوش همه رساند و با بررسی صحت گفته‌های منتشر شده، مردم را از بار هیجانی خلاص کرد.»
بحث دیگری که در این رویداد مورد بررسی قرار گرفت، امنیت بلاکچین بود. قاسمی با بیان این که خیلی از ما تا به حال خبرهایی درباره سرقت پول دیجیتال یک فرد یا حمله به یک صرافی دیجیتالی شنیده‌ایم که امنیت شبکه را زیر سوال می‌برند، اظهار داشت بلاکچین از نظر ساختار ایمن است اما شاخه هایی که از آن به وجود آمده شکننده هستند.
او با ذکر یک مثال در این باره بیشتر توضیح داد: «وقتی شما از کیف پول گرم روی گوشی خود استفاده می‌کنید، اگر موبایل‌تان به سرقت رود یا ویروسی شود طبیعتا پول دیجیتال‌تان را نیز از دست خواهید که چنین چیزی ربطی به امنیت بلاکچین ندارد بلکه مشکل از ماست.»
قاسمی با تاکید بر این که نمی‌توان مدعی شد امنیت در این شبکه صد در صدی است گفت: «ما باید امنیت سایبری خود را حفظ کنیم مثلا برای سیستم خود ضد ویروس نصب کنیم و دقت بیشتری داشته باشیم تا قربانی فیشینگ نشویم.»
خوش خلق نیز در ادامه به رمزنگاری خاص اطلاعات در زنجیره بلوکی اشاره کرد و گفت: «بسته های اطلاعاتی در شبکه به یکدیگر وابسته هستند که امکان حمله به آن‌ها وجود دارد اما توان کامپیوتری در دسترس بشر (صرف نظر از نسخه‌های کوانتومی) برای دوباره نویسی کل اطلاعات بلاکچین کافی نیست چرا که با تغییر یک داده، رمز آن بلوک نیز تغییر می‌کند و بایستی رمز تمامی بلوک‌های دیگر که زنجیر وار به هم متصل هستند نیز عوض شود که همین موضوع امنیت آن را حفظ می‌کند.»
امیرمحمد حسینی کارشناس حوزه وب به عنوان آخرین سخنران به روی صحنه آمد و با اشاره به تعریف وب گفت: «وب یک سیستم اطلاعاتی است که روی بستر اینترنت قرار دارد و ما از طریق آن به کمک مرورگرها و نرم‌افزارها با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنیم.»
او «داده» و «ارتباط» را اصلی ترین عامل ایجاد تفاوت در نسخه‌های وب دانست و افزود: «در وب ۱ تنها امکان خواندن اطلاعات برای مخاطب فراهم بود و یک سری افراد محدود می‌توانستند محتوای خود را بارگزاری کنند. وب ۲ که در حال حاضر رایج است رابط کاربری بهتری دارد و امکان ارتباط ۲ طرفه بین کاربر و سرور را فراهم کرده است.»
حسینی با تاکید بر این که امروزه «دیتا» اهمیت بسیار زیادی پیدا کرده است از کمپانی‌هایی مثل فیسبوک، توییتر و ... نام برد که با داشتن اطلاعات ما، کسب درآمد می‌کنند و بر آن تسلط دارند اما در وب ۳ و با بلاکچین دیگر خبری از ادمین سرورها نیست و اطلاعات ما به صورت غیرمتمرکز پراکنده می‌شوند.
او در ادامه از علت علاقه توسعه‌دهندگان به وب ۳ سخن گفت: «وب ساختار معنایی پیدا کرده است که وقتی محتوایی را آپلود می‌کنیم معنای واقعی کلمات روی تجزیه و تحلیل مطالب اثر می‌گذارد، همچنین مبحث کلید واژه و سئو کنار گذاشته می شود. بحث جذاب دیگر هوش مصنوعی است که کاربردهای شگفت انگیزی دارد.»
موسوی نیز در پایان با اشاره به افزایش حملات هکری با گسترش کرونا از مزیت جایگزین کردن بلاکچین با دیتابیس های معروف مثل MySQL گفت تا با رمزنگاری داده‌ها در این بستر، هکرها نتوانند به وبسایت‌ها نفوذ و از اطلاعات سوء استفاده کنند.
