جعبه دنده دستی و اتوماتیک در مقایسه با یکدیگر مزیت‌ها و معایبی دارند که یکی از آنها مصرف سوخت است. در این مطلب به بررسی مصرف سوخت این گیربکس‌ها می‌پردازیم.
با توجه به افزایش نرخ بنزین، فاکتور میزان مصرف سوخت در خودروهای اقتصادی از اهمیت بیشتری نسبت به قبل برخوردار است. برای درک نحوه ارتباط سوخت و گیربکس، می‌توانیم به نحوه کارکرد اتومبیل دنده دستی نگاهی بیندازیم.
برای تعویض دنده به صورت دستی، کلاچ را فشار می‌دهیم تا گیربکس از موتور جدا شود، دنده خودرو را به صورت دستی با اهرم دنده انتخاب کرده، سپس کلاچ را عقب می‌کشیم تا دوباره موتور و دنده‌ها درگیر شوند، می‌توان گفت این موضوع ارتباط مستقیمی با مصرف سوخت دارد.
اگر بخواهیم با نگاهی نسبتا قدیمی و با چشم بستن بر روی فناوری‌های جدید تفکیکی کلی از نظر میزان مصرف سوخت میان خودروها قائل شویم، باید بگوییم، خودروهای اتوماتیک از خودروهای دندهای مصرف سوخت بیشتری دارند. وقتی با خودروی دندهای (مجهز به گیربکس دستی) رانندگی می‌کنید، کنترل بیشتری بر روی عملکرد موتور و نحوه انتقال قدرت به چرخ‌ها دارید. همین اتفاق باعث می‌شود تا بتوانید در شرایطی دندهای را در دور‌های بسیار پایین تعویض کنید و جایی که می‌خواهید رانندگی اسپرت تری را تجربه کنید، دنده‌ها را روی دور موتور بالا تعویض کنید.
در خودروهای دنده ای، وقتی راننده خودرو را متوقف می‌کند، (مثلا در ترافیک یا پشت چراغ قرمز)، برای اینکه پایش از روی کلاچ آزاد شود، دنده را در حالت خلاص قرار می‌دهد و در نتیجه سوخت کمتری مصرف می‌شود. اما در خودروهای اتوماتیک، از آنجایی که همه فعالیت‌ها به گیربکس واگذار شده، بسیاری از راننده‌ها در توقف‌های کوتاه ترافیکی یا ایستادن پشت چراغ قرمز، فراموش می‌کنند دنده را خلاص کنند و دنده در حالت داریو یا همان D باقی می‌ماند.
همین اتفاق یکی از مهم‌ترین دلایلی است که باعث مصرف سوخت بیشتر خودروهای اتوماتیک نسبت به خودروهای دندهای می‌شود.
زمانی که دنده ۴ یا ۵ را انتخاب می‌کنیم، به موتور اجازه می‌دهیم چرخ‌ها را با سرعت انتخاب شده بچرخاند، در حالی که دور‌های پایین‌تر را حفظ می‌کند و در کارآمدترین محدوده قدرت باقی می‌ماند. با استفاده از جعبه دنده دستی، راننده خود تصمیم می‌گیرد که چه زمانی برای حرکت به سمت بالا یا پایین و تعویض دنده مناسب است.
در خودروهای اتوماتیک، به جای استفاده از کلاچ، یک مبدل گشتاور وجود دارد و به طور کلی پدال کلاچ در این نوع خودروها از بین رفته است. یک مبدل گشتاور به جای استفاده از کلاچ برای انتقال نیرو از موتور به جعبه دنده و چرخ‌ها، از یک مایع هیدرولیک غلیظ استفاده می‌کند که باعث ایجاد تغییرات نرم دنده و عملکرد طولانی مدت می‌شود.
هر چند این گیربکس‌ها با نقاط ضعف قابل توجهی همراه هستند و به صراحت می‌توان گفت که آنها در انتقال قدرت بسیار ناکارآمد هستند و باعث افزایش مصرف سوخت می‌شود. گیربکس‌های اتوماتیک قدیمی معمولاً فقط ۳ یا ۴ دنده داشتند، بنابراین ماندن در محدوده بهینه دور‌های قبلی، به ویژه در اتومبیل‌هایی با موتور‌های کوچکتر دشوارتر بود.
در نتیجه می‌توان گفت، گیربکس‌های اتوماتیک قدیمی اغلب به طور قابل توجهی بیشتر از یک گزینه دستی سوخت استفاده می‌کنند. با همه این صحبت‌ها درباره صرفه جویی در مصرف سوخت، باید گفت جعبه دنده‌های اتوماتیک در سال‌های اخیر تغییرات چشمگیری داشتند.
اگر بخواهیم با نگاهی نسبتا قدیمی و با چشم بستن بر روی فناوری‌های جدید تفکیکی کلی از نظر میزان مصرف سوخت میان خودروها قائل شویم، باید بگوییم، خودروهای اتوماتیک از خودروهای دندهای مصرف سوخت بیشتری دارند. وقتی با خودروی دندهای (مجهز به گیربکس دستی) رانندگی می‌کنید، کنترل بیشتری بر روی عملکرد موتور و نحوه انتقال قدرت به چرخ‌ها دارید.
