به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ آیت‌الله سید کاظم حسینی حائری، مرجع تقلید شیعیان عراق روز دوشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که به دلیل ناتوانی جسمی و بیماری از مرجعیت تقلید شیعیان انصراف می‌دهد.
ایشان در بیانیه‌ای ضمن اعلام تصمیم خود و اینکه نمایندگان ایشان دیگر حق دریافت وجوع شرعی را ندارند، مقلدان خود و شیعیان را به تبعیت و اطاعت از آیت‌الله العظمی خامنه‌ای دعوت کرده و ایشان را شایسته‌ترین فرد برای رهبری امت اسلام دانستند.
در بیانیه آیت‌الله حائری همچنین آمده است که هر کسی بخواهد با بهره بردن از نام دو شهید صدر میان مردم عراق اختلاف بیندازد و در حالی که فاقد درجه اجتهاد و دیگر شرایط لازم است، بخواهد رهبری شرعی را بر عهده بگیرد، از صدری‌ها نیست.
آیت الله سید کاظم حائری همچنین از مردم عراق خواست که وحدت کلمه خود را حفظ کنند و راه را بر اجرای پروژه‌های استعماری و صهیونیستی برای ایجاد فتنه ببندند و برای پایان دادن به «اشغالگری خارجی به خصوص آمریکایی» تلاش کنند.
متعاقب بیانیه آیت الله سید کاظم حائری، «مقتدی صدر»، رهبر جریان صدر بعد از ظهر امروز (دوشنبه) در پیامی در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی توییتر، کناره گیری نهایی خود را از صحنه سیاسی و تعطیلی همه موسسات وابسته به این جریان به استثنای سه مورد اعلام کرد.
خبرگزاری رسمی عراق با اشاره به پیام توییتری صدرنوشت: بسیاری از جمله آقای حائری (دام ظله) گمان می‌کنند که این رهبری به لطف یا به دستور آن‌ها به دست آمده است؛ نه، این در اول به لطف پروردگارم و از فیض پدرم (قدس سره) است که از عراق و مردم آن دست نکشید.
در ادامه پیام رهبر جریان صدر آمده است: با وجود استعفای وی (آیت الله حائری)، نجف اشرف همانند همیشه بزرگ‌ترین مقر مرجعیت است؛ من هرگز ادعای عصمت یا اجتهاد و حتی «رهبری» را نکردم بلکه من (تنها) امرکننده به معروف و نهی کننده از منکر هستم و فرجام همه کار‌ها از آنِ خدا است.
صدر در این باره همچنین تاکید کرد: من چیزی نخواستم جز این که تحریفی را اصلاح کنم که عامل اصلی آن، نیرو‌های سیاسی شیعه به عنوان اکثریت بودند و چیزی نخواستم جز این که آن‌ها را به ملتشان نزدیک کنم و این که رنج ملت را احساس کنند به این امید که راهی باشد برای رضایت خداوند از آن‌ها با این حال چنین چیزی را به دست نیاوردند.
رهبر جریان صدر در ادامه نیز افزود: با وجود این که تصور می‌کنم کناره گیری مرجع (آیت الله حائری) به خواست خودش نبوده و بیانیه صادر شده از وی نیز همین گونه بوده، اما من تصمیم گرفته بودم در امور سیاسی دخالت نکنم و اکنون نیز کناره گیری نهایی و تعطیلی همه موسسات به جز مرقد مطهر، موزه مطهر و موسسه میراث خاندان گرامی صدر را اعلام می‌کنم؛ همگان از طرف من آزاد هستند؛ اگر مردم یا کشته شدم، از شما می‌خواهم فاتحه و دعا بخوانید"
با این اوصاف اگر تا پیش از این چنین تصور می‌شد که مقتدی صدر رابطه نزدیکی با آیت الله سیدکاظم حائری دارد و از مقلدان ایشان است، اما اکنون مشخص می‌شود که اقدامات و رویکرد مقتدی صدر مورد تایید ایشان نبوده است و بنا به مقتضیات صبوری و خویشتن داری در پیش گرفته بود.
به نظرمی رسد آیت الله سیدکاظم حائری پیش از این نیز به طور غیرعلنی نهایت تلاش خود را برای تغییر رویکرد مقتدی صدر بعمل آورده، اما ظاهرا به نتیجه نرسیده بود.
به نظر می‌رسد بعد ازاستعفای آیت الله سیدکاظم حائری از مقام مرجعیت آن دسته از هواداران مقتدی صدر که تصور می‌کردند وی از پشتوانه و مشروعیت این مرجع عالیقدر برخورداراست، تغییر ذهنیت داده و احتمالا از همراهی با شیوه‌های غیرمرسوم گذشته همچون یورش به نهاد‌های حاکمیتی و دولتی امتناع خواهند کرد. با این حال ازآنجا که برخی از جریانات نفوذی همچون بعثی‌ها در جریان صدر رخنه کرده اند این احتمال هم وجود دارد که این عوامل رخداد‌های جدید را به محملی برای دامن زدن به بی ثباتی و اغتشاش تبدیل کنند.
با وجود اینکه پافشاری مقتدی صدر بر مبارزه با فساد در عراق درخواستی کاملا بجا و به حقی است، اما بی تردید راه مبارزه با فساد ساختاری در تقویت و کارامد کردن نهاد‌های متولی و درراس ان تشکیل دولتی مقتدر و یکپارچه است و بی تردید ایجاد خلاء سیاسی و بروز آشوب و ناامنی فضای مساعدی را برای مفسدان فراهم می‌کند.
استمرارخلاء سیاسی و تاخیر در تشکیل دولتی فراگیر و مقتدربه نفع امریکا هم است که علاوه بر استمرار حضور نظامی خود در برخی از مناطق عراق علیرغم نص صریح مصوبه پارلمان این کشوراز استخراج بی رویه نفت عراق و تزریق آن به بازار‌های جهانی برای جلوگیری از افزایش بهای نفت در فضای پسا بحران اوکراین اطمینان حاصل می‌کند.
بی تردید کسانی که در داخل و خارج عراق به رویکرد و گفتمان مقتدی صدر برای پیشبرد اهداف سیاسی خود در عراق دلبسته بودند کناره گیری وی از سیاست را برای منافع خود مضر می‌دانند و نهایت تلاش خود را برای انصراف مقتدی صدر از مواضع اعلامی خود و بازگشت به عرصه سیاست بکارخواهند بست و در عین حال از فضای موجود برای دامن زدن به بی ثباتی و درگیری داخلی استفاده خواهند کرد.
با وجود اینکه مقتدی صدراعلام کرده که برای همیشه از صحنه سیاسی کنار می‌رود، اما هیچ اطمینانی درباره پایبندی به این تصمیم وجود ندارد و حداقل در دو مورد مقتدی صدر از مواضع اعلامی خود برگشته است: نخست اینکه مقتدی صدر حدود ۹ سال پیش با صدور بیانیه مشابه بیانیه جدید اعلام کرد که برای حفظ آبروی خاندان صدر از همه فعالیت‌های سیاسی کناره گیری و همه دفاتر صدر را می‌بندد، اما بعدا از تصمیم خود برگشت. دوم اینکه مقتدی صدر در ۲۴ تیر ماه سال ۱۴۰۰ انصراف فراکسیون "سائرون" وابسته به جریان صدر را از شرکت در انتخابات زودهنگام پارلمانی عراق اعلام کرد، اما اوایل شهریور ماه سال ۱۴۰۰از بازگشت خود به کارزار انتخابات پارلمانی خبر داد. با چنین پیشینه‌ای احتمال بازنگری در تصمیم جدید مقتدی صدر دال بر کناره گیری از همه فعالیت‌های سیاسی وجود دارد.
اگرمقتدی صدر در تصمیم خود برای کناره گیری همیشگی از فعالیت‌های سیاسی باقی بماند در این صورت امکان گشایش در بن بست موجود در سرراه تشکیل دولت جدید و خروج از خلاء سیاسی وجود خواهد داشت کمااینکه استعفای دسته جمعی نمایندگان صدر از پارلمان نیز زمینه را برای تشکیل دولت جدید و معرفی نامزد نخست وزیری از سوی جریان چارچوب هماهنگی فراهم کرد.
احمد کاظم زاده
