چالش‌های پیش روی پلنگ ایرانی

خبرگزاری میزان _ ایسنا نوشت: آخرین خبر از تلف شدن یک قلاده پلنگ ایرانی در کشور مربوط به چهارشنبه هفته گذشته (۱ بهمن ماه) و در ارتفاعات دردوی شهرستان خواف استان خراسان رضوی است که علت آن از سوی کارشناسان حقیقت‌یاب و دام‍‍پزشکی استان خفگی ناشی از درگیری با سگ‌های گله و گازگرفتگی در ناحیه گلو اعلام شد. این در حالیست که کارشناسان بار‌ها و بار‌ها نسبت به افزایش بی‌رویه جمعیت سگ‌های بلاصاحب و سگ‌های گله در طبیعت و خسارت‌های جبران نا‍‍پذیری که به حیات وحش کشور به‌ویژه گونه‌های در معرض خطر انقراض مانند پلنگ و یوز پلنگ ایرانی وارد می‌کنند، هشدار داده‌اند.

 

گرچه هنوز برخی افراد منکر مخاطرات ناشی از حضور سگ‌های بلاصاحب و گله در طبیعت می‌شوند، اما تلف شدن یک قلاده پلنگ در خراسان رضوی تایید دیگری بر  اهمیت این معضل است.

 

بنابر اعلام سازمان حفاظت محیط زیست، از عمده‌ترین عوامل تهدید پلنگ ایرانی در کشور شکار غیرمجاز پلنگ و قرار دادن لاشه‌های مسموم در مکان‌هایی است که این گونه حضور دارد این در حالیست که عوامل دیگری نیز طی یک سال اخیر به‌عنوان عامل مرگ این گونه گزارش شده که شامل به دام افتادن در تله‌های آهنی و نزاع با سگ‌های گله و بلاصاحب است. به عنوان نمونه «نازک» - ماده پلنگ ۵ ساله هرمزگان - یکی از پلنگ‌هایی بوده که در تله‌های آهنی گرفتار شده است و این حادثه در نهایت منجربه قطع شدن دست چ‍‍پ او شد.   در‍‍ پی وقوع این حادثه حمید رضا فتاحیان - رییس بیمارستان دام‍‍پزشکی فتاحیان - و شهاب الدین منتظمی - مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست - بر لزوم کاهش زمان امدادرسانی به حیوانات زخمی و ایجاد خدمات اورژانس حیات وحش در کشور تاکید کردند.

 

با این وجود تله‌گذاری در طبیعت در برخی موارد توسط شکارچیان سودجو و در موارد دیگر توسط دامداران، کشاورزان و زنبورداران برای جلوگیری از حمله حیات وحش به محصولات و دام انجام می‌شود. از این رو کارشناسان معتقدند که لازم است با متخلفان شکار که اقدام به تله‌گذاری می‌کنند برخورد جدی شود و از سوی دیگر خسارات ناشی از صدمات حیات وحش به محصولات و دام کشاورزان و دامداران از سوی سازمان‌های متولی به‌موقع جبران شود تا کمتر شاهد این حوادث باشیم.

 

عبداله سالاری - متخصص اکولوژی و مدیریت حیات وحش- بر لزوم بیمه کردن خسارت‌های ناشی از پلنگ تاکید کرده و گفته بود که سازمان حفاظت محیط زیست سال گذشته خسارت‌های ناشی از حمله پلنگ ایرانی را بیمه و با یکی از شرکت‌های بیمه تفاهمنامه‌ای را امضا کرده بود، اما متاسفانه این تفاهمنامه در سال جاری منقضی شده و سازمان حفاظت محیط زیست آن را به‌دلایلی تمدید نکرده است. بیمه نبودن خسارت‌های ناشی از حمله پلنگ ایرانی یکی از عواملی است که اکنون باعث افزایش موارد تلفات این گونه شده است.

 

ناگفته نماند که برخی افراد در این میان معتقد به افزایش آگاهی و آموزش نسبت به ارزش گونه‌های حیات وحش در میان جوامع محلی هستند، اما کارشناسان حیات وحش بر این باورند که تا زمانی‌که جوامع محلی نسبت به جبران خسارات وارد شده ناشی از حمله حیات وحش اطمینان خاطر نداشته باشند،  فرهنگ‌سازی و آموزش جوامع محلی نمی‌تواند به تنهایی کاری از ‍‍پیش برد.

 

پلنگ ایرانی گونه‌ای در معرض خطر انقراض است که برای ادامه بقا نیاز به حمایت‌ها و اتخاذ راهکار‌های کارآمدی دارد. از جمله این راهکار‌ها می‌توان به جبران به‌موقع خسارات ناشی از حمله این گونه به محصولات و دام کشاورزان و دامداران و کنترل جمعیت سگ‌های بلاصاحب و گله اشاره کرد و لازم است سازمان حفاظت محیط زیست بیش از پیش نسبت به اتخاذ تصمیمات و انجام اقدامات در جهت حمایت از این گونه اقدام کند.