مواد مخدر، ترکیب رعب آور و خطرناکی است که مصرف کننده اش را به قعر آسیب های فردی، خانوادگی و اجتماعی خواهد رساند. دیر یا زود فرد وابسته به هر نوع ماده مخدر، متوجه وضعیت بحرانی خود می شود. اولین واکنش هر مصرف کننده در مقابل وابستگی به مواد مخدر این است که اعتیاد خود را انکار کرده و وضعیت خود را تحت کنترل ادعا می کند اما غافل از اینکه آنچه که در حال رخ دادن است وابستگی روز به روز بیشتر مصرف کننده به آن نوع ماده مخدر است. اوضاع وقتی وخیم تر می شود که دیگر آن تسکین و سرخوشی ناشی از مصرف مواد مخدر با میزان قبلی جوابگو نیست و فرد مجبور می شود موادی قوی تر با دز بالاتری را مصرف کند و در پی آن ضررهای سنگین تری را به جان بخرد.
بر خلاف تصور عموم، احتمال ایجاد اعتیاد به هر نوع مواد مخدر حتی با یک بار مصرف هم امکان پذیر است. مصرف مواد مخدر باعث می شود بر سیستم عصبی مغز دوپامین بیشتری تزریق شود. میزان بالای دوپامین در مغز هر چند احساس زودگذر لذت بخشی دارد اما بسیار مخرب است. استفاده مداوم از مواد مخدر باعث می شود بسیار از حواس و ارگان های بدن چون گذشته کارایی لازم را نداشته باشند و فرد دیگر مثل سابق از انجام کارهایی روزمره مثل غذا خوردن لذت نبرد. میل زیاد فرد مصرف کننده به مصرف مداوم آن ماده مخدر، تمایل به مصرف دز بالاتر و قوی تر از آن ماده مخدر، صرف وقت و هزینه زیاد برای تهیه آن ماده مخدر، بروز رفتارهای خطرناک و بعضا غیر قانونی برای رسیدن به ماده مخدر، بی تفاوتی نسبت به کارها و مسئولیت های گذشته توسط فرد مصرف کننده و... از علائم بروز اعتیاد به هرگونه مواد مخدر است.
مواد مخدر به طور کلی به دو گروه سنتی و صنعتی تقسیم می شود. مواد مخدر سنتی عموما از گیاه گرفته می شود و بدون اینکه فرایندهای شیمیایی روی آن انجام شود به دست مصرف کننده می رسد. به گفته کارشناسان آسیب مواد مخدر سنتی نسبت به شیمیایی کمتر است. تریاک، شیره تریاک، هروئین، حشیش، ماشروم و قارچ، ماری جوانا و ناس در دسته مواد سنتی قرار دارند. شیشه، کراک،متادون، اس اس دی، ریتالین، ترامادول، مورفین، کوکائین، قرص اکس، دزومورفین، استروئید و قرض b۲ در دسته مواد شیمیایی صنعتی قرار دارد.
ماری جوانا از برگ های گیاه شاهدانه گرفته می شود. این گیاه به شدت اعتیادآور است و در صورتیکه فرد اقدام به ترک آن کند با علائم کم اشتهایی، مشکل روحی روانی و بی قراری های جسمی روبرو خواهد شد. متاسفانه عوارض مصرف ماری جوانا در افراد کمتر از ۱۸ سال به مراتب بیشتر و خطرناک تر است. با این حال مصرف ماری جوانا در بین جوانان و نوجوانان بسیار شایع است.
حشیش هم مانند ماری جوانا از گیاه شاهدانه گرفته می شود. این ماده مخدر به شدت اعتیاد آور است. زیاد شدن بی دلیل اشتها،افزایش کوتاه مدت درک بصری، تسکین و پارانوئید در پی مصرف حشیش به وجود می آید. متاسفانه در دراز مدت مصرف این ماده مخدر فرد را دچار مشکلات قلبی عروقی می کند و همچنین سلامت ریه ها را به خطر می اندازد.
ماده سبز رنگ با طعم و بوی تندی که از گیاه تنباکو گرفته می شود و با آهک ترکیب می شود، اصطلاحا ناس نام دارد. تهوع، سردرد و سرگیجه از عوارض مصرف این ماده مخدر است. می توانیم ببینیم که اغلب افراد وابسته به «ناس» دچار اختلال حرکتی و رفتاری هستند و معمولا در قسمت چشم ها عارضه حرکت غیر طبیعی و بدون اراده را تجربه می کنند. متاسفانه مصرف این ماده خطرناک در طولانی مدت منجر به سرطان روده بزرگ، لثه و حنجره می شود.
مصرف میزان بالای داروی الاسدی باعث بروز توهم های بصری و تحریف فضا و زمان می شود. الاسدی ماده مخدری کریستالی سفید و بیبو است. عوارض آن معمولاً ۳۰ دقیقه بعد شروع شده و حدود ۸ تا ۱۲ ساعت ادامه پیدا می کند. مصرف آن باعث سرخوشی، اتساع مردمک، تغییرات ادراکی و توهمات، سردرگمی، سردرد، حالت تهوع و افزایش دمای بدن میشود.
خواستگاه قارچ های توهم زا در مکزیک و آمریکای مرکزی است. این قارچ ها حاوی سایلوسیبین است که از نظر ظاهری شباهت خیلی نزدیکی به سروتونین دارد و به همین دلیل باعث می شود عملکرد طبیعی سروتونین با مصرف این قارچ دچار اختلال شود. مصرف خوراکی ماشروم های توهم زا باعث می شود صداها،تصویرها و احساساتی که وجود ندارند را حس کنید. متاسفانه از ۲۰ دقیقه و گاها تا ۱۲ ساعت هم اثرات مخرب آن باقی می ماند. افراد بعد از مصرف این ماده مخدر خطرناک دچار پارانوئید، اختلال عصبی و در موارد حاد دچار ترس از جنون، فکرهای وحشتناک و اضطراب شدید می شوند.
شیشه محرک شیمیایی بسیار قوی است که وابستگی سریع و مخربی به همراه دارد. ایجاد تمرکز بالای کاذب و کاهش اشتها و همچنین سرخوشی بسیار زیاد در پی مصرف این ماده مخدر مشاهده می شود. رفتارهای پرخاشگر و خشونت های بی دلیل نیز در مراحل بعدی فرد مصرف کننده به آن دچار می شود. شیشه به میزان قابل توجهی قسمت هایی از مغز را که مربوط به یادگیری، حافظه و عواطف هستند را هم دچار اختلال می کند. همچنین ترک آنی شیشه در مصرف کننده احتمال افسردگی و خودکشی را بسیار بالا می برد.