صحت و سقم یک ادعا؛ آیا تعرفه صادرات کالاهای ایرانی به چین سنگین شده است؟

 

چین از جمله کشور‌هایی بوده است که در چند سال اخیر و در شرایط تحریمی به هر حال در کنار ایران ایستاده است، اما روزی نبوده است که خبری در راستای تضعیف روابط ایران و چین منتشر نشود.

به گزارش تابناک اقتصادی، مدتی موضوع فروش خاک کشور به چینی‌ها منتشر شد، مدتی مسئله صید تریال در خلیج فارس توسط چینی‌ها منتشر شد، به تازگی موضوع استخراج بیت کوین توسط چینی‌ها در ایران منتشر شد و حالا نوبت به نحوه تجارت پسته و زعفران توسط ایران با کشور چین مطرح شده است.

اخیرا تصویری در فضای مجازی چرخید که در آن از قول یک خبرنگار اعلام شده بود: چین تعرفه سنگینی برای صادرات ایران گذاشته است. وی اعلام کرده بود که صادرکنندگان می‌گویند حتی با وجود جنگ تجاری چین و آمریکا تعرفه برای آمریکایی‌ها کمتر از ایران است. صادرکنندگان پسته مجبورند محصولاتشان را اول به هنگ کنگ و سپس از آنجا به چین صادر کنند. یا صادرکنندگان زعفران هم اول این محصول را به افغانستان و سپس از آنجا به چین صادر می‌کنند.

به همین منظور و برای راستی آزمایی این مسائل خبرنگار تابناک اقتصادی، گفتگویی را با مجیدرضا حریری رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین داشته است.

مجیدرضا حریری رئیس اتاق ایران و چین در گفتگو با خبرنگار تابناک اقتصادی درباره صحبت‌های اخیر پیرامون تجارت با چین گفت: بخش عمده‌ای از صادرات غیرنفتی کشور (حدود ۷۵ درصد) به دنیا مواد خام می‌باشند که از آن جمله می‌توان به مواد پتروشیمی، سیمانی، فولاد، مواد معدنی فلزی و غیرفلزی اشاره کرد. این مواد در هیچ کجای دنیا مشمول تعرفه سنگینی نیستند و دارای حداقل تعرفه می‌باشند.

 

وی ادامه داد: بنابراین تنها کالا‌های ساخته شده باقی می‌ماند. آنچه که در متنی که منتشر شد دیده می‌شود، نویسنده به صادرات پسته و زعفران به چین اشاره کرده است.

 

حریری افزود: محصولاتی که کشور به چین می‌فروشد یا صادر می‌کند عبارتند از: پسته، زعفران، فرش دستباف، فرش ماشینی، گلاب، خرما، انجیر و محصولات شیلات و آبزیان از جمله میگو که تا قبل از بیماری کرونا بسیار به چین صادر می‌شد.

حریری اظهار داشت: چین برای واردات کالا چند نوع تعرفه دارد. یک نوع تعرفه با کشور‌هایی است که با آن‌ها تجارت آزاد دارند و به عبارت بهتر بدون تعرفه با آن‌ها تجارت می‌کند. ایران مشمول این نوع تعرفه نیست چرا که اگر شامل می‌شد به دلیل آنکه بیشتر از چین کالای ساخته شده وارد می‌کردیم، متحمل ضرر و زیان می‌شدیم. یک نوع تعرفه با کشور‌هایی است که با آن‌ها قرارداد ترجیحی دارد مثل آنچه ما با ترکیه و با اوراسیا داریم. ایران شامل این نوع تعرفه هم نیست چرا که باز یک وحشتی وجود دارد که اگر چنین تعرفه ترجیحی را با چین ببندیم مبادا ما بازنده این قرارداد باشیم.

 

وی ادامه داد: پس ایران با تعرفه صفر و با تعرفه ترجیحی با چین معامله نمی‌کند. حالا دو دسته کشور باقی می‌مانند: دسته اول کشور‌هایی هستند که عضو WTO می‌باشند و دسته دوم کشور‌هایی هستند که عضو WTO نیستند. کشور‌هایی که عضو سازمان تجارت جهانی نیستند کمتر از ۱۰ الی ۱۵ کشور می‌باشند که ایران را هم شامل می‌شود. چین، اما تعرفه‌هایی را که برای ایران تعریف کرده است بر مبنای همان تعرفه‌هایی است که برای کشور‌های عضو سازمان تجارت جهانی تعریف کرده است؛ بنابراین کالا‌های ایرانی بر مبنای تعرفه‌هایی وارد کشور چین می‌شوند که کشور‌های عضو سازمان تجارت جهانی وارد چین می‌کنند.

رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین گفت: بنابراین چین هیچ تعرفه تنبیهی یا اضافه‌ای بر ایران تحمیل نکرده است و هر کسی چنین ادعای دارد که چین تعرفه تنبیهی یا اضافه بر ایران وضع کرده است، کالای مشخص با ردیف تعرفه اعلام کند تا جدول مقایسه آن را من تقدیم کنم. وی افزود: یک نکته وجود دارد و آن هم این است که در دنیا دو کشور ایران و آمریکا بازار عمده پسته را در اختیار دارند. چینی‌ها برای واردات پسته آمریکایی ۶ درصد بیشتر تعرفه در مقایسه با پسته ایرانی قرار داده اند. این بخاطر جنگ‌های تجاری بین آمریکا و چین است و پسته آمریکایی شامل جریمه تعرفه‌ای شده است؛ بنابراین خبر منتشر شده در مورد واردات پسته ایرانی به چین کلا کذب است.

 

حریری در پاسخ به این پرسش که علت اصلی انتشار این گونه اخبار درباره تجارت ایران و چین چیست؟، گفت: در سال‌های گذشته تجار ایرانی عادت کرده بودند تا پسته را به هنگ کنگ ارسال کنند و از آنجا به چین وارد شود و یا مثلا انجیر و شیلات به ویتنام ارسال می‌شد و از آنجا به چین وارد می‌شد. حالا چرا؟ به دلیل اینکه هنگ کنگ بندر آزاد است و تعرفه تجارت تنها ۵ درصد است. تجار ایرانی بنابراین در هنگ کنگ پسته را به تجار چینی با تعرفه ۵ درصد می‌فروختند و بعد تجار چینی به صورت رسمی یا غیررسمی این پسته را به کشور خود وارد می‌کردند. مانند اتفاقی که در مناطق آزاد ایران می‌افتد. بسیاری از کالا‌ها در قشم مثلا دپو می‌شود بعد به صورت رسمی یا غیررسمی وارد کشور می‌شود.

 

رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین گفت: حالا دولت چین یک مقدار سخت گیری انجام داده است و اجازه این نوع تجارت از هنگ کنگ و کشور‌های دیگر به چین را نمی‌دهد و از ورود کالای قاچاق به چین جلوگیری کرده است. نتیجه اینکه تاجر ایرانی پسته خود را در بنادر هنگ کنگ با ۵ درصد تعرفه به تاجر چینی می‌فروخته است الان با این سخت گیری‌های دولت چین باید همان پسته را در بنادر چین و یا سرزمین اصلی با تعرفه ۱۳ درصد بفروشد. علاوه بر این تعرفه، ۱۸ درصد مالیات ارزش افزوده هم اضافه می‌شود که به هر واردات رسمی تعلق می‌گیرد. در مجموع بنابراین تاجر ایرانی فکر می‌کند قبلا ۵ درصد تعرفه می‌داده است، اما الان ۳۱ درصد تعرفه می‌دهد.  

وی درباره اینکه چه کسانی به این مسائل دامن می‌زنند، گفت: یک عده تجاری هستند که از سر ناآگاهی این حرف را مطرح می‌کند. اینکه زعفران را به افغانستان بعد به چین صادر می‌کنیم مشکل ماست. در گذشته این کالا به صورت چمدانی هم از طریق مسافران به چین منتقل می‌شد و مشمول کالای تجاری نمی‌شد. یک عده هم به دنبال ساخت داستان بر سر روابط ایران و چین هستند و بیشتر جنبه سیاسی دارد.

مجیدرضا حریری در پاسخ به تحولات در آمریکا و تاثیر آن بر روابط تجاری ایران و چین، گفت: هیچ اتفاقی در ارتباط با چین رخ نمی‌دهد مگر اینکه تحریم‌های بانکی، حمل و نقل، شرکت‌های ایرانی و ... توسط آمریکا برداشته شود. الان مثلا نفت ایران تحریم است و پالایشگاه‌های چینی به دلیل آنکه با سایر دنیا هم در حال مبادله هستند مجبورند که تحریم را رعایت کنند. به طور کلی شرکت‌های بزرگ دنیا به دلیل آنکه یا با آمریکا مراودات تجاری دارند، یا سهامشان در بورس آمریکا خرید و فروش می‌شود و یا اصلا دارای شریک آمریکایی هستند از تجارت با ایران تا زمان پابرجایی تحریم‌ها خودداری می‌کنند؛ بنابراین تا تحریم‌های آمریکا برداشته نشود اتفاق قابل ملاحظه‌ای در ارتباط ما با چین رخ نمی‌دهد. نه تنها با چین بلکه با تمام کشور‌های دوست از جمله عراق اتفاق خاصی رخ نخواهد داد.

وی درباره وضعیت تجارت ایران با چین در حال حاضر نیز گفت: به شدت طی سه الی چهار سال گذشته نزولی بوده است و هر ساله ۳۰ تا ۴۰ درصد اُفت داشته است و از یک رقمی حدود ۵۲ میلیارد دلار با احتساب نفت در سال ۲۰۱۴ به زیر ۲۰ میلیارد دلار در حال حاضر رسیده است. مهمترین عوامل این افت عبارت است از: اول اینکه ما قادر به فروش نفت به چین نیستیم و دوم اینکه قیمت نفت به شدت کاهش یافته است. سال ۲۰۱۴ نفت بالای ۱۰۰ دلار بود و الان حدود ۵۰ دلار است.