این در حالی است که سال گذشته، به‌دلیل افزایش شدید نرخ کود و کاهش بارندگی‌ها، تولید برنج کاهش یافت و از سوی دیگر، واردات برنج به کشور ممنوع بود. همین موارد باعث افزایش شدید نرخ برنج در سال ۱۴۰۰ شد، اما آن‌طور که به‌نظر می‌رسد وضعیت بازار برنج در سال ۱۴۰۱ نسبت به ۱۴۰۰ بهتر است. روزنامه صمت در گفت‌وگو با فعالان بازار به بررسی بیشتر وضعیت بازار برنج و قیمت‌ها در این بازار پرداخته است.
سال گذشته بر اثر کاهش حدود ۷۰۰ هزار تنی تولید برنج، قیمت این محصول افزایش یافت. افزایش شدید قیمت کود و کاهش بارش‌ها، دو عاملی بود که باعث کاهش تولید برنج شد. همزمان با کاهش تولید، به‌دلیل ممنوعیت قانونی واردات برنج در فصل برداشت، امکان تامین نیاز بازار از طریق واردات فراهم نبود. همین دو عامل باعث شد قیمت هر کیلوگرم برنج ایرانی درجه یک، از مرز ۱۰۰ هزار تومان هم عبور کند و در برخی نقاط، حتی به ۱۵۰ تا ۱۶۰ هزار تومان هم برسد. در چنین شرایطی، دولت سیاست‌هایی را برای تنظیم بازار برنج دنبال کرد.
با توجه به روزهای پرنوسانی که بازار برنج در سال گذشته تجربه کرد، حال به‌نظر می‌رسد بازار برنج به آرامش رسیده و آن‌طور که اعلام شده نرخ برنج نو نیز در بازار ۴۰ درصد ارزان‌تر شده است. البته دولت باید نرخ منصفانه‌ای برای محصولات استراتژیک مانند برنج در نظر بگیرد تا دست واسطه‌ها را از این بازار کوتاه کند. همان‌گونه که دولت از تولیدکنندگان سایر حوزه‌ها مانند گوشت و مرغ در خرید محصول مازاد حمایت می‌کند، باید این روند برای تولیدکنندگان برنج هم در نظر گرفته شود و با تعیین نرخ مناسب، جلوی روی‌آوردن کشاورزان به دلالان را بگیرد. برهمین اساس، وزیر جهاد کشاورزی با اعمال سیاست‌های حمایتی، سیگنال‌های جدی برای کاهش قیمت این کالای پرمصرف به بازار ارسال کرد. سیاست اول وزارت جهاد کشاورزی، حمایت از تولید برای افزایش تولید و عرضه برنج به بازار بود و در گام بعدی، واردات انواع برنج برای تنظیم بازار این محصول و حمایت از امنیت غذایی خانوارها به کشور مطرح شد. روز شنبه وزیر جهاد کشاورزی از اعلام نرخ خرید تضمینی برنج و گندم در هفته جاری خبر داد. به‌گفته بسیاری از فعالان بازار، تعیین نرخ تضمینی محصولات کشاورزی می‌تواند تاثیر زیادی بر قیمت کالا در بازار داشته باشد.
مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج با اشاره به روند کاهشی نرخ برنج در بازار در گفت‌وگو با صمت گفت: پس از رفع ممنوعیت واردات برنج، این محصول به اندازه کافی به کشور وارد و البته فصل کشت برنج نیز آغاز شده است.
وی با اشاره به میزان برنج واردشده به کشور اظهار کرد: از ابتدای سال تا کنون، حدود ۶۵۰ هزار تن برنج توسط بخش خصوصی وارد شده است. این موضوع به بازار کمک کرد تا انشعابی که سال گذشته در بازار وجود داشت، دوباره ایجاد نشود و نشان داد مشکلی در زمینه واردات برنج خارجی نداریم. قطعا آزادسازی واردات در فصل برداشت بر تعادل بازار برنج ایرانی و خارجی و جلوگیری از افزایش نرخ این محصول، تاثیرگذار است.
دبیر انجمن واردکنندگان برنج در ادامه افزود: این موضوع باعث شد در کنار رکودی که به علت مشکلات اقتصادی بر کشور حاکم است، بازار برنج خارجی نیز دچار رکود شده و خریداری برای کالای واردشده وجود نداشته باشد، زیرا برای این مقدار عرضه، تقاضای کمی وجود دارد.
کشاورز درباره تاثیر رفع ممنوعیت واردات بر بازار برنج ایرانی، بیان کرد: بحث ممنوعیت واردات برنج، تاثیر خود را روی برنج ایرانی نیز گذاشته، زیرا شاهد رکود در بازار برنج ایرانی و در ادامه، روند کاهشی قیمت در این محصول هستیم. به هرحال، روند کاهش قیمت تا حدودی اتفاق افتاده و امیدواریم بازار برنج از رکود خارج شود.
دبیر انجمن واردکنندگان برنج برای بازگرداندن تعادل به بازار، گفت: بهتر است مصرف‌کنندگان در حد توان، نسبت به خرید اقلام موردنیاز اقدام کرده و منتظر کاهش قیمت در روند فعلی بازار نمانند. در این صورت، بازار از رکود خارج شده و منجر به رونق بازار خواهد شد.
وی درباره تاثیر رکود بر بازار اظهار کرد: هنگامی‌که رکود بر بازار حاکم می‌شود، عملا واردکنندگان دست نگه می‌دارند و برنج وارد نمی‌کنند. در این شرایط، خریدوفروشی نیز انجام نمی‌شود و در نتیجه محصول در انبار می‌ماند و تا زمانی که به فروش نرسد، محصول جدیدی وارد نمی‌شود. امیدواریم با کاهشی شدن قیمت‌ها از رکود خارج شویم و بازار رونق پیدا کند.
کشاورز با انتقاد نسبت به عملکرد وزارت صنعت، معدن و تجارت در مدیریت کالاهای کشاورزی، اظهار کرد: با وجود اینکه مدیریت واردات کالاهای کشاورزی به وزارت جهاد کشاورزی برمی‌گردد، اما اقدامات وزارت صنعت، معدن و تجارت برای ثبت‌سفارش کالا، مشکلاتی برای واردکنندگان ایجاد کرده است. با راه‌اندازی سامانه جامع تجارت، واردکننده کالا در گام نخست برای ثبت‌سفارش نیاز به مجوز سامانه جامع تجارت دارد. این در حالی است که با اقدامات جدید، واردکنندگان مدتی با مشکلات جدی مواجه شدند و ثبت سفارش، ویرایش و... قفل شد که کم‌کم این موضوع در حال حل شدن است.
وی در ادامه گفت: اگر قرار است اتفاقی رخ دهد که به دوره ممنوعیت واردات برنج بازگردیم، قطعا تاثیر منفی آن را در بازار مشاهده خواهیم کرد. دولت باید احتیاط کند و در سامانه جامع تجارت اجازه هر تغییری که باعث ایجاد مشکل در ثبت‌سفارش کالا شود را ندهد.
دبیر انجمن واردکنندگان برنج با بیان اینکه رکود را در هر دو نوع بازار ایرانی و خارجی داریم، اظهار کرد: مردم منتظر کاهش قیمت با ورود بار جدید به بازار هستند و اگر از این رکود عبور کنیم، خریدوفروش انجام شده و بازار قدری رونق یابد، برای ماه‌های آینده وضعیت بهتری خواهیم داشت.
وی ضمن اعلام نرخ جدید برنج‌های وارداتی، افزود: نرخ برنج هندی بین ۳۵ تا ۴۰ هزار تومان و برنج پاکستانی، ۴۰ تا ۴۳ هزار تومان است و از ماه گذشته هیچ افزایش قیمتی را برای این محصول شاهد نبودیم.
دبیر انجمن واردکنندگان برنج، در پایان پیش‌بینی خود از بازار برنج در فصل پاییز را بیان کرد و افزود: اگر مشکل خاصی ایجاد نشود و کشت یا انبارداری برنج‌های پاکستان یا هندوستان آسیبی نبیند، برای فصل پاییز هیچ افزایش قیمتی نخواهیم داشت. درباره برنج ایرانی نیز با توجه به رفع ممنوعیت و وضعیت بازار، دیگر شاهد روند افزایشی برای نرخ این محصول نخواهیم بود.
قاسمعلی حسنی، دبیرکل اتحادیه بنکداران در گفت‌وگو با روزنامه صمت اظهار کرد: رکود بازار برنج دست‌کم تا ۱۵ مهر ادامه دارد. گفتنی است رکود در تمام بازارها وجود دارد و تنها مختص این محصول نیست.
دبیرکل اتحادیه بنکداران در ادامه گفت: با توجه به افزایش برداشت محصول در شمال کشور، نرخ برنج ایرانی ۴۰ درصد و برنج خارجی ۱۵ درصد، کاهش داشته است.
وی درباره میزان توزیع برنج در بازار گفت: برنج به وفور در بازار موجود است و هر نهاد یا سازمانی هر مقداری بخواهد، آماده توزیع هستیم. با توجه به‌وفور برنج در کشور، انتظار می‌رود در صورت تداوم کاهش نرخ برنج، راهکاری برای صادرات این محصول داخلی برای ۶ میلیون نفر ایرانی خارج از کشور نیز اندیشیده شود.
دبیرکل اتحادیه بنکداران نرخ جدید برنج خارجی را اعلام کرد و افزود: نرخ برنج هندی در بازار به عرضه و تقاضا وابسته است. در بازار، نرخ برنج هندی از ۳۳ هزار تومان و نرخ برنج پاکستانی از ۳۷ هزار تومان شروع می‌شود.
حسنی درباره نرخ برنج ایرانی اظهار کرد: برنج ایرانی از هر کیلو ۵۰ تا ۸۰ هزار تومان در بازار موجود است که البته بیشتر این قیمت‌ها در شمال دیده می‌شود. بیشتر بنکداران در حال‌حاضر برنج‌های خود را با نرخ قبلی می‌فروشند و منتظرند این برنج‌ها تمام شود و بتوانند با نرخ جدید، فروش خود را آغاز کنند.
وی با بیان اینکه مردم مدت‌هاست خریدهای احساسی نمی‌کنند و مقدار خریدها به حد نیاز رسیده و هوشمندانه انجام می‌شود، راهکار خود برای نجات بازار از این رکود سنگین را اعلام کرد و گفت: بهترین راه نجات، افزایش حقوق و دستمزدهاست تا هزینه‌ها با جامعه جهانی بخواند. در دنیا یک‌چهارم درآمد افراد، هزینه مواد غذایی می‌شود؛ در نتیجه باید بررسی کنیم در کشور ما نیز این‌گونه پیش می‌رود یا خیر!
دبیرکل اتحادیه بنکداران در پایان درباره آینده بازار برنج، اظهار کرد: بازار امسال به حد کافی هیجانی بوده و افزایش نرخ‌های کاذب را تجربه کرده، با این وجود، بازار آرامی را برای مواد غذایی پیش‌بینی می‌کنیم و در مجموع می‌توان گفت روزهای خوبی در انتظار بازار است. انتظار مردم از دولت، کاهش نرخ‌ها، به نتیجه رسیدن برجام، کاهش نرخ ارز و افزایش قدرت پول ملی است که امیدواریم محقق شود.
در بازار روز سه‌شنبه ۱۵ شهریور، برنج هندی ترانه وزن ۱۰ کیلوگرم با نرخ ۳۷۵ هزار تومان، برنج پاکستانی کشتی‌نشان وزن ۱۰ کیلوگرم به نرخ ۲۹۹ هزار تومان، برنج درجه یک دانه بلند هندی مژده با نرخ ۴۳۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.
همچنین برنج هاشمی صدفی درجه یک آستانه اشرفیه وزن ۱۰ کیلوگرم ۶۰۰ هزار تومان، برنج طارم ممتاز گلستان (۴.۵ کیلویی) با نرخ ۶۵۰ هزار تومان، برنج هاشمی فوق‌اعلاء ۵ کیلویی با نرخ ۵۵۰ هزار تومان، برنج هاشمی معطر ۱۰ کیلوگرم با نرخ یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.
قیمت‌ها در بازار متلاطم برنج، این روزها در سراشیبی افتاده و به‌نوعی می‌توان گفت، آرام گرفته است. با توجه به رکود بازار می‌توان هنوز هم منتظر کاهش نرخ این محصول بود، اما این رکود تا اواسط مهر ادامه دارد. البته با توجه به پایان فصل برداشت برنج در اواخر آبان، احتمال تزریق دوباره برنج به بازار در آینده نزدیک وجود دارد. این مورد در حقیقت وعده‌ای است که وزیر جهاد کشاورزی داده و به‌تازگی در نشست خبری خود اعلام کرده که برای کاهش نرخ برنج به‌طور مستقیم در بازار مداخله خواهند کرد.
گفتنی است نرخ برنج در روزهای پایانی مرداد با کاهش مواجه شد. به‌عنوان مثال، نرخ برنج ایرانی حدود ۲۰ هزار تومان کاهش نرخ را در اواخر مرداد تجربه کرد و برنج هندی نیز ۷ هزار تومان ارزان شد. هر چند، خروج زودتر بازار از رکود می‌تواند کمک بسیار خوبی به آن باشد، زیرا در حال‌حاضر واردکننده، کشاورز و خریدار در ابهام قرار دارند که تنها سکون، چاره آن است. از سوی دیگر، افزایش دستمزد در سال جاری هم علاج قیمت‌های سرسام‌آور در بازار نیست. حال باید صبر کرد تا تصمیمات دولت در هفته جاری اعلام شود و بتوان تاثیر آن بر بازار را بررسی کرد.
