اقتصادآنلاین-پویا دادجو؛ پیش بینی بورس، شاید این سخت ترین پرسش این روزهای بازار سرمایه باشد. سخت به این خاطر که عواملی موثر بر شرایط این روزها بورس، از جنس نااطمینانی است و نه ریسک! برای آنکه درک بهتری داشته باشیم، ابتدا تعریفی از ریسک و نااطمینانی را با هم مرور می‌کنیم.
شرایط ریسکی به موقعیتی گفته می شود که امکان وقوع چند حالت وجود دارد و به هر یک از این حالت ها هم به دلیل اینکه در گذشته تکرار شده اند، می توان احتمال وقوع داد. فرض کنید با تغییر فصل، مقدار فروش یک شرکت تغییر می کند اما این کاهش فروش در سال های مختلف متفاوت بوده است. یک سال، این شرکت کاهش ۲۰ درصدی فروش را تجربه کرده و سال دیگر، کاهش ۴۰ درصدی فروش برای آن ثبت شده است. در این شرایط با نگاهی به روند چند سال گذشته می توان به هر یک از حالت های کاهش فروش یک احتمال داد. مثلا احتمال اینکه این شرکت کاهش ۲۰ درصدی فروش را تجربه کند ۱۰ درصد است و ... .
اما شرایط نااطمینانی به حالتی گفته می شود که به حالت های ممکن پیش رو نمی توان احتمال وقوع داد. این موضوع ناشی از این است که یک اتفاق تکرار شونده نیست. به عنوان مثال بحران انرژی جهانی و رکود اقتصاد و یا مذاکرات برجام، مسائلی از جنس نااطمینانی است. در این حالت هر یک از معامله گران بر اساس تحلیل خود، احتمالی از وقوع را به حالت های ممکن می دهد.
حالا با این تعاریف، می توان متوجه شد که شرایط این روزهای بازار سهام از جنس نااطمینانی است و نه ریسک. در شرایط نااطمینانی پیش بینی بورس به شدت کار دشواری است؛ چرا که رفتار معامله گران که روند بازار را شکل می دهد از الگوی خاصی پیروی نمی کند. زیرا با انتشار هر خبری یا وقوع اتفاق خاصی، احتمالی که افراد به هریک از حالت ها ممکن می‌دهند، متفاوت می شود و روند بازار تغییر خواهد کرد. نمود این موضوع را می توان در تابستان امسال کاملاً مشاهده کرد.
در این شرایط شاید باید معیاری را به عنوان رفتار کلی معامله گران انتخاب کرد که بتواند تصویری از بازگشت معامله گران به بازار ارائه دهد. به بیان دیگر، بر اساس این معیار بتوان نتیجه گرفت، درصد بیش‌تری از معامله گران وزن بالاتری به بهبود بازار سهام می دهند. از میان شاخص هایی که می توان برای این موضوع متصور بود،شاید ارزش معاملات خرد یکی از بهترین معیارها باشد.
غالب تحلیگران معتقدند تا زمانی که ارزش معاملات خرد به بیش از میانگین سال یعنی حدود ۴هزار میلیارد تومان بازنگردد، بازگشت بورس به روند صعودی دور از انتظار است. نمودار زیر روند ارزش معاملات خرد روزانه بورس را از ابتدای امسال نشان می‌دهد.
همانگونه که مشخص است، در تابستان امسال عملاً ارزش معاملات خرد روزانه به کم تر از میانگین سال رسیده است. نکته دیگر این است که اواخر مرداد ماه با انتشار اخبار مثبت برجامی، نشانه‌هایی از بازگشت بازار دیده شد و ارزش معاملات خرد به بالاتر از میانگین متحرک ۳۰ روزه خود رسید. دقیقا این زمانی است که بیش تر معامله گران وزن بالاتری را به احیای برجام دادند. اما در ادامه دوباره فضای نااطمینانی تشدید شد و ارزش معاملات خرد به پایین تر از سطح میانگین ۳۰ روز کاهش یافت. بنابراین شاید بتوان گفت شرط بازگشت بورس به روند صعودی کاهش نااطمینانی های بازار و فضای کلی اقتصادی ایران است که می توان آن را با روند تغییرات ارزش معاملات خرد و بازگشت نقدینگی رصد کرد.
