فاطمه زارعی: در هر کوی و برزن که سرک می‌کشیم، یک دانشگاه و موسسه آموزش عالی می‌بینیم؛ پا به دانشگاه که می‌گذاریم، در برخی از کلاس‌ها حتی جای نشستن نیست و برخی دانشجویان مقابل در کلاس به درس استاد گوش می‌دهند! شاید از خودمان برای یک بار هم که شده سوال کرده باشیم، این همه دانشجو؟
وارد حیاط دانشگاه و سلف‌ها هم که می‌شویم، باز هم جمعیت زیادی از دانشجویان توجه‌مان را به خودش جلب می‌کند. مگر چند میلیون دانشجو در کشور داریم؟
شاید باورتان نشود اما هنوز هم برخی استان‌ها و شهرها به دنبال دریافت مجوز راه اندازی دانشگاه و موسسه آموزش عالی برای دانشجویان شهرشان هستند، با این حال وزارت علوم فعلاً جز در مواقع ضرورت مجوزی به خصوص در زمینه دانشگاه های غیردولتی صادر نمی‌کند.
این همه دانشجو، بر اساس تقویم آموزشی اکثر دانشگاه‌ها، سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ را از ۲۷ شهریورماه آغاز می‌کنند. ورودی‌های قدیم و ورودی های جدید در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری به مرور، سلامی دوباره به دانشگاه می‌کنند.
پذیرفته شدگان کنکور امسال هم که از اول مهرماه فرایند ثبت‌نام‌ها را آغاز خواهند کرد.
چقدر دانشجو داریم؟
موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، قلب آمار آموزش عالی کشور محسوب می شود.آمارهای آموزش عالی این موسسه همیشه مبنای تصمیم‌ها و دستورالعمل‌های سکانداران این حوزه بوده است.جمعیت دانشجویی سال تحصیلی به اتمام رسیده را محاسبه می‌کند. به عنوان مثال، هم اکنون آخرین آمار جمعیت دانشجویی موسسه مربوط به سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ است که در ادامه این گزارش به جمعیت دانشجویی کشور در پنج سال گذشته اشاره می‌شود.
جمعیت دانشجویی در سال تحصیلی ۹۶-۹۵، چهار میلیون و ۷۳ هزار و ۸۲۷ نفر بود اما این آمار در سال تحصیلی سال تحصیلی ۹۷ –۱۳۹۶ به سه میلیون و ۶۱۶ هزار و ۱۱۴ نفر کاهش یافت.
روند کاهشی جمعیت دانشجویی کشور در سال تحصیلی ۹۸-۱۳۹۷ همچنان ادامه داشت و به سه میلیون و ۳۷۳ هزار و ۳۸۸ نفر رسید.تعداد دانشجویان کشور در سال تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸ نیز به سه میلیون و ۱۸۲ هزار و ۹۸۹ نفر رسید و دانشجویان باز هم کاهش استقبال از دانشگاه را نشان دادند.
آخرین آمار موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم که به تازگی منتشر شده است و آخرین مبنای جمعیت دانشجویی کشور محسوب می شود، باز هم از کاهش جمعیت دانشجویی کشور سخن می گوید.
بر این اساس، در سال تحصیلی ۹۹-۱۴۰۰ در دانشگاه‌های کشور سه میلیون و ۱۷۳ هزار و ۷۷۹ دانشجو داشتیم.
علوم انسانی همچنان پردانشجوترین گروه تحصیلی
بعد از جمعیت دانشجویی، گروه‌های تحصیلی، مهمترین آمار را به خود اختصاص می‌دهند.پُر دانشجوترین گروه تحصیلی دانشگاه‌ها را علوم انسانی با یک میلیون و ۶۱۶ هزار و ۷۴۲ دانشجو در سال تحصیلی ذکر شده یعنی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ تشکیل می‌دهد.
در رده‌های بعدی، علوم پایه با ۲۰۹ هزار و ۸۱ نفر، علوم پزشکی با ۲۴۹ هزار و ۱۳۱ نفر، فنی و مهندسی با ۷۶۲ هزار و ۳۴۱ نفر، کشاورزی و دامپزشکی با ۱۱۵ هزار و ۲۶۱ نفر و هنر با ۲۲۱ هزار و ۴۹۳ نفر قرار دارد.
نمودار موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی حکایت از آن دارد که ۵۱ درصد دانشجویان در علوم انسانی، ۲۴ درصد دانشجویان در فنی و مهندسی، هشت درصد دانشجویان در علوم پزشکی، هفت درصد در هنر، ۶ درصد علوم پایه و چهار درصد در کشاورزی و دامپزشکی مشغول به تحصیل هستند.
کدام مقطع بیشترین دانشجو دارد
کنکور سراسری همیشه پرداوطلب‌ترین آزمون در مقایسه با کنکورهای کارشناسی ارشد و دکتری بوده و هست. پذیرفته شدگان این آزمون، مقطع کارشناسی را به پردانشجوترین دوره تحصیلی در میان سایر مقاطع تبدیل کرده اند.
گزارش آمار دانشجویان به تفکیک دوره های تحصیلی در کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکتری حرفه ای و دکتری تخصصی نشان می دهد در کارشناسی، یک میلیون و ۹۸۱ هزار و ۵۰۰ نفر در حال تحصیل هستند.
در رده‌های بعدی، کارشناسی ارشد با ۵۰۰ هزار و ۴۷۱ دانشجو، کاردانی با ۴۲۵ هزار و ۵۹۵ دانشجو، دکتری تخصصی با ۱۶۳ هزار و ۹۳۴ دانشجو و دکتری حرفه ای با ۱۰۲ هزار و ۲۷۹ دانشجو ایستاده اند.
درصدهای جمعیت دانشجویی در مقاطع تحصیلی نشان دهنده این نکته است که هم اکنون ۶۳ درصد جمعیت دانشجویی کشور در کارشناسی، ۱۶ درصد در کارشناسی ارشد، ۱۳ درصد در کاردانی، پنج درصد در دکتری تخصصی و سه درصد هم در دکتری حرفه ای مشغول به تحصیل هستند.
مردان گوی سبقت را از زنان ربودند
آمارهای تفکیکی موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی در سال های ۹۵-۱۳۹۴ تا ۱۴۰۰-۱۳۹۹ نشان می دهد جمعیت زنان دانشجو روی ۴۵ تا ۴۹ درصد نوسان دارد اما هیچ گاه این رتبه را از دست نداد. بر اساس آخرین سال تحصیلی ذکر شده یعنی ۱۳۹۹-۱۴۰۰، هم اکنون ۴۹.۱۸ درصد جمعیت دانشجویی را زنان با تعداد یک میلیون و ۵۶۰ هزار و ۸۶ نفر تشکیل می دهند.
تعداد مردان نیز در این سال ها بین ۵۰ درصد تا ۵۴ درصد در نوسان بود اما در سال تحصیلی ذکر شده یعنی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ به ۵۰.۸۲ درصد و معادل یک میلیون و ۶۱۲ هزار و ۹۱۹ نفر رسید.
فنی و مهندسی مغضوب دانشجویان؟
طبق آمارهای موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، در فاصله سال‌های ۹۶-۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰-۱۳۹۹، تعداد دانشجویان گروه تحصیلی فنی و مهندسی هم کاهش چشمگیری داشت.
طبق این گزارش، در سال ۹۶-۱۳۹۵، گروه فنی و مهندسی یک میلیون و ۱۷۶ هزار و ۶۹۰ دانشجو داشت در حالی‌که در فاصله پنج سال، این تعداد به ۷۶۲ هزار و ۳۴۱ نفر کاهش یافت.
این روند نزولیِ کاهش دانشجویان، گریبان گروه تحصیلی کشاورزی و دامپزشکی را هم گرفته است. جمعیت دانشجویی این گروه تحصیلی، از ۱۶۰ هزار و ۳۲۰ نفر در سال ۹۶-۱۳۹۵ به ۱۱۵ هزار و ۲۶۱ نفر در سال ۱۴۰۰-۱۳۹۹ نفر رسید.
دانشگاه های دولتی چه تعداد دانشجو دارند؟
این سه میلیون و اندی دانشجو در دانشگاه های زیرمجموعه وزارتخان های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تحصیل می‌کنند. با این حال باز هم به آمار جالبی در این حوزه می رسیم.
در مجموعه دانشگاه‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ۲۲.۱ درصد دانشجویان معادل ۷۰۱ هزار و ۶۲۰ نفر در دانشگاه‌های جامع و تخصصی تحصیل می‌کنند.
بخش اعظم دانشجویان در سایر زیر مجموعه‌های وزارت علوم مشغول به تحصیل هستند. بر این اساس، تعداد ۴۱۹ هزار و ۸۷۷ نفر معادل ۱۳.۲ درصد دانشجویان در دانشگاه پیام نور، در دانشگاه فرهنگیان ۷۸ هزار و ۴۴۳ نفر معادل ۲.۴ درصد، در دانشگاه علمی کاربردی ۲۲۷ هزار و ۸۱۶ نفر معادل ۷.۲ درصد و در دانشگاه فنی و حرفه ای ۱۷۰ هزار و ۷۱۷ نفر معادل ۵.۴ درصد تحصیل می‌کنند.
دانشگاه‌های پیام‌نور، فرهنگیان، جامع علمی‌کاربردی و فنی‌وحرفه‌ای به عنوان دانشگاه‌های دارای ماموریت خاص شناخته می‌شوند.به گزارش خبرآنلاین، موسسات آموزش عالی غیردولتی و غیرانتفاعی نیز تعداد ۲۵۷ هزار و ۲۲۹ نفر معادل ۸.۱ درصد دانشجو دارند.
گروه آزمایشی علوم پزشکی را در کنکور به عنوان پرداوطلب‌ترین آزمون سراسری می‌شناسیم و هر سال حدود ۵۰۰ هزار داوطلب دارد.
اما طبق آمار موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی، هم اکنون رشته‌های علوم پزشکی که دانشجویانش قرار است در دانشگاه‌های زیرمجموعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی لباس کادر درمان به تن کنند، فقط ۲۲۰ هزار و ۳۳۵ نفر هستند.
در نهایت، تعداد ۲۸ هزار و ۳۵۶ نفر معادل ۰.۹ درصد دانشجویان در دانشگاه‌های سایر دستگاه‌های اجرایی مشغول به تحصیل هستند.
4747
