راضیه بلالی: ۲۱ سپتامبر به عنوان "روز جهانی آلزایمر" گرامی داشته میشود. در همین راستا بهداشت نیوز گفتوگویی با دکتر محبوبه حقیقی، متخصص مغز و اعصاب و عضو انجمن آلزایمر اروپا انجام داده که در ادامه آن را میخوانید:
*بیماری آلزایمر چیست؟
بیماری آلزایمر که جزو بیماریهای استحالهای سیستم مغز و اعصاب است، تخریب تدریجی بافت مغز یا سلولهای سیستم اعصاب مرکزی است که خود را با اختلال حافظه، تغییرات شخصیتی و رفتاری و ضعف تفکر و منطق نشان میدهد.
زوال قوای شناختی به صورت پیش رونده است و به مرور زمان باعث از دست دادن توانایی شخص در انجام امور روزمره و همین طور اختلال در استقلال فردی و ارتباطات بین فردی بیمار میشود.
*ریسک ابتلا به آلزایمر در چه افرادی بالاست؟
به صورت ثابت با افزایش سن، میزان ابتلا به این بیماری افزایش مییابد. در واقع حدود 5 درصد از افراد بالای 65 سال و 20 تا 40 درصد از افراد بالای 85 سال میتوانند به آلزایمر مبتلا شوند. یعنی با افزایش سن افزایش ابتلا را خواهیم داشت.
*آیا آلزایمر قابل پیشگیری است؟
اگر بخواهیم آن چه از لحاظ آسیب شناسی اتفاق میافتد را بررسی کنیم، از لحاظ آسیب شناسی ماکروسکوپی، آن چه در مغز اتفاق میافتد آتروفی و یا کاهش بیست درصدی حجم مغز است و آن چه در مقیاس میکروسکوپی و سلولی اتفاق میافتد تجمع یک سری کلافهای عصبی ( نوروفیبریلار) و پلاکها متشکل از پروتئینهای تخریب شده (پلاک سنی) است که به ترتبب در فضای بین سلولی و فضای داخل سلولی مغز رسوب میکنند. این اتفاقی است که در مقیاس سلولی و از لحاظ میکروسکوپ در بیماری آلزایمر در مغز بیمار اتفاق میافتد.
نکته قابل تامل این است که فاصله بین شروع این تغییرات در مغز و بروز اولین علائم بیماری میتواند حدود 20 سال باشد. این نکته بسیار مهم است یعنی وقتی یک بیمار آلزایمری با علائم به ما به عنوان متخصص مغز و اعصاب مراجعه میکند ما یک بیماری میبینیم که تغییرات میکروسکوپی که منجر به بروز این علائم مثل اختلال حافظه و... شده است 20 سال قبل در سلولهای مغزی کلید خورده است.
پس برای جلوگیری از ابتلا به آلزایمر و یا حتی درمان علائمی که در آینده قرار است رخ بدهد باید بیست سال قبل یعنی سنین جوانی اقدام کنیم و مانع از اتفاقاتی شویم که در واقع باعث رسوب پلاکهای سنی و کلافهای عصبی در سلولها و فضای بین سلولی مغز میشود.
زمانی که بیمار مراجعه کرده ما فقط میتوانیم علامت درمانی کنیم یا در بهترین حالت، مسیر پیشرفت بیماری را کند کنیم اما نمیتوانیم آن را متوقف کنیم. برای پیشگیری میتوانیم از سنین خیلی جوانی یک سری اقدامات را انجام دهیم که در آینده مبتلا نشویم یا شدت ابتلا خیلی کمتر از حد انتظار باشد.